Có những giờ phút ấy...

Sáng 304/1975, xe tăng quân giải phóng tiến thẳng vào dinh độc Lập, sào huyệt của chính quyền Sài Gòn - Ảnh sggp.org.vn

 Giờ phút chói lòa của lịch sử

Và thời điểm lịch sử tất yếu mà lạ lùng đã đến! Tất cả như gọi nhau đổ ra sân nhà, ngõ phố, đổ ra đường! Trên các đường phố, các khu tập thể, chung quanh Hồ Gươm… như choáng ngợp trước tin chiến thắng vĩ đại:

- Bà con ơi! Đồng bào, đồng chí ơi! Anh chị em ơi! Sài Gòn đã được giải phóng rồi!

- Cờ Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam kéo lên ở dinh Độc Lập rồi! Ngụy quyền Sài Gòn đầu hàng rồi!

Đây đó người ta bàng hoàng reo lên trong dòng lệ. Hà Nội cười. Hà Nội khóc. Trái tim Tổ quốc đang đập những giờ phút xúc động nhất. Sau đó chúng tôi lặng đi. Nhiều người thút thít khóc. Ở giây phút thiêng liêng này ai cũng nghĩ tới bao đồng bào, đồng chí, cán bộ chiến sĩ đã hy sinh, góp phần làm nên chiến thắng hôm nay.

Đó là giữa trưa 30/4. Một đời mgười không dễ mấy ai sống được thời điểm đẹp đẽ ấy của đất nước- thời điểm mà mỗi người hằng thiết tha, ước mơ, chờ đợi, trong suốt mấy mươi năm trời.

Sau những giờ phút chói lòa của buổi trưa 30/4, đường phố Hà Nội tiếp tục tràn ngập những dòng người mỗi lúc một đông. Gặp người thân là ôm chầm. Chưa quen, người ta cũng có thể bắt chuyện cười nói vui vẻ.

Khu tập thể chúng tôi có nhiều người già cười nheo như mếu. Bà Lê Điền, cắm nén hương trên bàn thờ con trai mình hy sinh ở chiến trường Tây Nguyên năm nào. Anh cán bộ miền Nam tập kết mở an bom xem lại bức ảnh của cha mình mà anh hằng gìn giữ từ ngày xuống tàu tập kết ở cửa sông Ông Đốc (Cà Mau) từ năm 1954.

Một anh sinh viên trường Mỹ thuật Hà Nội, quê ở Sài Gòn- năm 14 tuổi, anh theo cha vào chiến khu Tây Ninh làm cách mạng rồi được ra Bắc học. Giờ phút đầu tiên nghe Sài Gòn giải phóng, với tờ giấy đỏ, anh cắt rất khéo hình chợ Bến Thành, dán vào chai rượu Làng Vân, đi chia vui cùng anh em, đồng chí, bạn bè. Có lẽ đây là hớp rượu ngon nhất trong đời của mỗi chúng tôi. Rồi chúng tôi ca, chúng tôi hát, chúng tôi kể cho nhau những kỷ niệm về miền Nam, về Sài Gòn theo trí nhớ của mỗi người.

Ở khu tập thể Kim Liên, có mấy gia đình anh em miền Nam, sau khi nghe tin giải phóng Sài Gòn, liền ôm chăn bông (một loại mền bằng bông gòn, ở ngoài bọc một lớp vải dày), áo ấm sang bên cạnh cho gia đình một anh bạn người miền Bắc:

- Đây, tôi tặng hết cho ông đây. Nay mai tôi về Nam ấm áp rồi, không cần những thứ này nữa.

Việc làm này nhiều ông miền Nam hăm he từ lâu, bây giờ tới giờ phút thực hiện. Còn những gì nữa? Bàn ghế giường tủ, ai muốn “xí phần” chỉ cần trả một ít tiền “để tui uống nước dọc đường là được rồi” như có ông đã nói. 

Đêm 30/4, chung quanh hồ Hoàn Kiếm thật sự là một ngày hội lớn, thật sự là một hội hoa đăng của muôn người, muôn trái tim hướng lòng mình về thành phố Sài Gòn, về miền Nam, Cà Mau xa xôi mà gần gũi. Chúng tôi, trong đó có mấy anh bạn người Sài Gòn chen những đợt sóng người đầy màu sắc mà nói về bến Nhà Rồng, cột cờ Thủ Ngữ, nói về Hóc Môn, Bà Điểm, Củ Chi, nói về dòng Bến Nghé, Nhà Bè, nói về dinh Độc Lập, tòa đại sứ Mỹ… Giờ này trong ấy đang cùng Hà Nội, đang cùng cả nước vui niềm vui lớn. Một người nói: “Chúng ta không hổ thẹn với trống đồng, không hổ thẹn với những người đã nằm xuống vì sự nghiệp cao đẹp của họ”.

Đêm 30/4, anh em bạn bè người nước ngoài ở Hà Nội cũng cùng xuống đường chung hưởng chiến thắng với ta. Bằng phong cách riêng, họ ca hát, nhảy múa, tặng hoa cho người Việt Nam. Các bạn cán bộ, công nhân viên ở Đại sứ quán Cuba, bên cạnh khu tập thể của tôi,, một nách kẹp chai rượu, một nách ôm đàn hát những bài hát vui, hoặc bập bẹ nói đôi câu tiếng Việt: “Hồ Chí Minh”, “Giải phóng!”… “Sài Gòn!”, “Chúc mừng!”. Đêm hôm đó, các cán bộ Đại sứ quán Cuba ở đường Lý Thường Kiệt nhảy múa ca hát suốt đêm, để mừng Việt Nam, mừng Sài Gòn…

Bước sang tháng Năm lịch sử, miền Nam hoàn toàn giải phóng. Tấm bản đồ trước Câu lạc bộ Thống nhất bừng đỏ lên tận chót mũi Cà Mau, đỏ lên ngoài hòn Phú Quốc, Côn Đảo…

Mấy ngày sau đó, chúng tôi nhận được tờ báo Sài Gòn giải phóng- tiếng nói của nhân dân Sài Gòn- Gia Định xuất bản số đầu tiên từ Sài Gòn gửi ra bằng máy bay! Tờ báo lịch sử in giữa lòng Sài Gòn giải phóng ấy đến với chúng tôi vào lúc bảy giờ rưỡi tối. Mọi người nâng niu chuyền nhau. Chao ơi! Ảnh Bác Hồ mỉm cười phóng lớn một phần tư trang báo được viền bằng hoa văn đỏ. Những con chữ tít lớn cũng đỏ, trang nghiêm mà vui như muốn nhảy ra. Màu đỏ là màu tươi nhất, thắm nhất trong suốt hai trang báo: “Sau 50 ngày đêm tiến công và nổi dậy liên tục, sáng 1/5/1975, Quân và dân ta hoàn toàn làm chủ toàn bộ lãnh thổ miền Nam Việt Nam; Sài Gòn trong những giờ phút lịch sử!...”. Tòa soạn báo đặt tại 174 đường Hiền Vương và in tại Tân Minh ấn quán, 432 Hồng Thập Tự, Sài Gòn 3.

Sau đó, tờ báo được được đưa lên phòng thư ký tòa soạn và khai thác ngay để ngày mai bạn đọc Hà Nội, bạn đọc toàn miền Bắc cùng chung vui với miền Nam, với Sài Gòn.

Đó là món quà đầu tiên mà chúng tôi nhận được từ Sài Gòn sau giải phóng.

Phần 1: Những ngày cuối tháng Tư lịch sử

Trần Thanh Phương

(Trích Hồi ký Ngòi bút và cây kéo)