Đẩy bến xe ra ngoại thành có khả thi?

Hình ảnh tại Hội thảo. Ảnh: VGP/Thu Lê

Đây là ý kiến được nêu ra tại Hội thảo “Cơ chế quản lý vận tải đường bộ dưới góc nhìn của doanh nghiệp vận tải, doanh nghiệp bến xe” do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam phối hợp tổ chức ngày 30/8, tại Hà Nội.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế VCCI cho rằng, những rối loạn trong vận tải, giao thông đường bộ hiện này có phần nguyên nhân từ sự thiếu đồng bộ, chưa bắt kịp thực tế của quy định, cơ chế. Vì vậy, pháp luật về giao thông đường bộ cần phải được thay đổi, bãi bỏ những quy định theo hướng đóng, can thiệp sâu nhưng hiệu quả không cao. "Thời gian tới nếu phát triển giao thông vận tải chỉ dựa vào nguồn lực Nhà nước thì không đủ, nhưng tư nhân không thể yên tâm đầu tư nếu pháp luật hay thay đổi và thiếu đường bộ", ông Tuấn khẳng định.

Đề cập đến một vấn đề "nóng" được sự quan tâm của đông đảo doanh nghiệp, chuyên gia trong hội thảo, ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho rằng, việc hầu hết các địa phương trong cả nước có quan niệm quy hoạch xây dựng đẩy các bến xe khách ra xa trung tâm thành phố sẽ gây nhiều ảnh hưởng đến tình hình trật tự an toàn giao thông đô thị, công tác tổ chức vận tải hành khác nói chung và vận tải hành khách theo tuyến cố định nói riêng.

Cụ thể, khi bến xe khách ở ngoài trung tâm thành phố, hành khách phải sử dụng phương tiện khác như xe ôm, taxi để đi đến bến xe và ngược lại. Tính riêng ở Hà Nội, nếu sắp tới chuyển 4 bến xe hiện hữu ra ngoại thành, hành khách sẽ phải sử dụng 30.000 phương tiện các loại/ngày để đi và đến các bến xe. Bến xe xa cũng gây tâm lý "ngại" vào bến, tạo cơ hội lái xe bỏ bến chạy hợp đồng gây lộn xộn, “xe dù, bến cóc”.

Bên cạnh đó, theo ông Thanh, nếu tính trung bình một hành khách mất khoảng 60.000 VND di chuyển tới bến xe và mỗi ngày có khoảng 120.000 hành khách thì chỉ riêng việc đi và đến các bến xe Hà Nội đã mất 7,2 tỷ đồng và 1 năm là khoảng 2.658 tỷ đồng.

"Nếu tính trong phạm vi cả nước số tiền hành khách đi xe phải bỏ ra đi từ nơi ở đến bến xe và từ bến xe về nơi ở tại trung tâm thành phố mỗi năm hết nhiều nghìn tỷ đồng. Đây là lãng phí xã hội rất lớn. Chưa kể đến lãng phí do ùn tắc giao thông gây ra còn lớn hơn nhiều", ông Thanh cho biết.

Từ đó, đại diện Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho rằng không nên đưa bến xe ra xa trung tâm thành phố. Những thành phố đô thị lớn, đô thị đặc biệt do quỹ đất hạn chế có thể xây dựng các bến xe cao tầng tại trung tâm thành phố, đô thị.

Cùng quan điểm này, ông Bùi Danh Liên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải TP. Hà Nội cho rằng, việc lập bến xe mới, di chuyển bến xe ra xa trung tâm có giảm ùn tắc ở một số điểm nhưng lại gây ùn tắc ở nơi khác, "giống như chiếc xăm xe đạp, bóp chỗ này, lại phình chỗ khác".

Ông Liên cũng đề nghị giữ lại những bến xe khu vực tập trung dân cư kể cả nội thành và ngoại thành. Tuy nhiên phải thực hiện phân luồng giao thông theo quy hoạch luồng tuyến: Đông – Tây – Nam – Bắc, khắc phục xe chạy xuyên tâm, đặc biệt vào giờ cao điểm. Đồng thời, cần có Bến xe trung tâm và có Bến xe vệ tinh các hướng, cho phép phương tiện từ Bến xe Trung tâm được vào bến xe vệ tinh đón trả khách. Như Bến xe Mỹ Đình có Bến xe vệ tinh: Nam Cầu Thăng Long, ngã tư Quốc lộ 2 và Thăng Long...

Chuyên gia giao thông Nguyễn Xuân Thuỷ thì cho rằng bên cạnh việc về nên giữ nguyên vị trí các bến xe hiện nay như: Mỹ Đình, Giáp Bát, Gia Lâm, Nước ngầm, Yên Nghĩa… Hà Nội nên tăng cường, củng cố, mở rộng quy mô bến xe (tăng diện tích, xây cao tầng) và tổ chức lại công tác điều hành và quản lý cho hiệu quả hơn.

Đồng thời, các thành phố cần hình thành thành những “cụm đầu mối giao thông” tại các địa điểm khác nhau trong nội đô, mỗi cụm bao gồm các công trình như: Ga tàu, bến xe liên tỉnh, bến xe buýt, bến tàu điện ngầm, điểm đỗ taxi và phương tiện cá nhân nhằm tạo sự kết nối, liên thông, trung chuyển thuận lợi cho hành khách.

Cho rằng tại Hà Nội, việc quỹ đất dành cho giao thông chỉ chiếm 7-8%, trong khi yêu cầu là 20-25% mới là nguyên nhân cơ bản khiến vấn nạn ùn tắc và tai nạn giao thông ngày càng trầm trọng, TS. Nguyễn Xuân Thuỷ đề xuất: "Cần ngăn chặn 'ý đồ' tận dụng các khu đất vàng nằm ngay trong lõi đô thị của các bến xe hiện nay để xây dựng các khu nhà cao tầng. Điều đó dễ phá vỡ trật tự quy hoach kiến trúc, tăng thêm áp lực ùn tắc và tai nạn tại khu vực trung tâm".

Thu Lê