Đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam sẽ hình thành như thế nào?

Tốc độ chạy tàu 200 km/h

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết, báo cáo tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam nghiên cứu giữa kỳ đến thời điểm hiện tại xác định lộ trình trước mắt khai thác tốc độ chạy tàu từ 160-200 km/h (hạ tầng đủ tiêu chuẩn để tương lai khai thác 350 km/h), phấn đấu sau 2050 triển khai tổ chức khai thác tốc độ 350 km/h trên toàn tuyến.

Đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam được đề xuất nghiên cứu đi qua 20 tỉnh, thành phố. Tốc độ chạy tàu trong giai đoạn đầu cao nhất là 200 km/h, giai đoạn sau cao nhất 320 km/h. Sức chở giai đoạn đầu bố trí đoàn tàu sử dụng 10 toa và giai đoạn sau là 16 toa, thời gian khai thác từ 6-24h.

Chiều dài dự kiến của dự án khoảng 1.545 km gồm: 23 ga (trong đó, có 5 ga chính) và 5 khu depot, 42 trạm bảo dưỡng hạ tầng. Tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 1,33 triệu tỷ đồng (khoảng 58 tỷ USD), trong đó chi phí giải phóng mặt bằng là 45.243 tỷ đồng; chi phí xây dựng và thiết bị 992.631 tỷ đồng… Dự án sẽ được đầu tư bằng hình thức đối tác công-tư (PPP) kết hợp với vốn Nhà nước.

Các đoạn ưu tiên, dự kiến đề xuất 2 đoạn: Hà Nội-Vinh và Nha Trang-TPHCM sẽ hoàn thành và đưa vào khai thác năm 2032; các đoạn còn lại (Vinh-Nha Trang) sẽ được tiếp tục xây dựng từ năm 2035 và hoàn thành đưa vào khai thác toàn tuyến năm 2040-2045.

Trên cơ sở đó, liên danh tư vấn do Tổng công ty Tư vấn thiết kế GTVT (TEDI) đứng đầu đề xuất phân kỳ đầu tư: Xây dựng đoạn thí điểm (dự kiến đoạn Thủ Thiêm-Long Thành), sau khi vận hành thí điểm sẽ đưa vào khai thác thương mại năm 2028-2029; Các đoạn ưu tiên, dự kiến đề xuất 2 đoạn: Hà Nội-Vinh và Nha Trang-TPHCM sẽ hoàn thành và đưa vào khai thác năm 2032; các đoạn còn lại (Vinh-Nha Trang) sẽ được tiếp tục xây dựng từ năm 2035 và hoàn thành đưa vào khai thác toàn tuyến năm 2040-2045.

Liên quan đến phương án huy động vốn đầu tư, đại diện liên danh tư vấn cho biết, dự kiến huy động từ vốn trong nước; vốn vay ODA; vốn của doanh nghiệp, tư nhân (PPP); vốn thu từ quỹ đất.

Đồng thời, nghiên cứu các cơ chế tài chính theo hướng, đối với kết cấu hạ tầng, Nhà nước cấp phát; Đối với công trình nhà ga, nguồn ngân sách Nhà nước cấp phát kết hợp với xã hội hóa thông qua khai thác quỹ đất và dịch vụ tại các ga đô thị lớn; phương tiện, đầu máy toa xe sẽ được xã hội hóa đầu tư hoặc doanh nghiệp vay lại.

Các mốc thời gian quan trọng

Về các mốc thời gian quan trọng, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết, báo cáo cuối kỳ sẽ được hoàn thành trong tháng 10/2018 và được thẩm tra bởi tư vấn châu Âu.

Tháng 12/2018 đến tháng 8/2019 Bộ GTVT sẽ trình Hội đồng Thẩm định Nhà nước và Chính phủ thẩm tra báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Tháng 8 đến tháng 10/2019 Quốc hội sẽ tiến hành kiểm tra thực địa, thẩm tra và trình Quốc hội thông qua.

“Trong tuần này, Bộ GTVT sẽ gửi văn bản lấy ý kiến các địa phương lần cuối về phương án hướng tuyến, vị trí nhà ga đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam. Đồng thời, yêu cầu đơn vị tư vấn tiếp thu ý kiến các bộ, ngành, địa phương, chuyên gia. Báo cáo nghiên cứu cuối kỳ sẽ được đơn vị tư vấn châu Âu thẩm tra. Bộ KH&ĐT sẽ tổ chức đấu thầu để lựa chọn đơn vị tư vấn thẩm tra”, Thứ trưởng Đông cho biết.

Trước đó, tại Hội thảo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi giữa kỳ dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam diễn ra ngày 28/8, lãnh đạo UBND 20 tỉnh, thành phố Trung ương có tuyến đi qua mong Quốc hội sớm thông qua chủ trương đầu tư dự án để địa phương có cơ sở xác định mốc giới, quy hoạch sử dụng đất và tạo sự phát triển kinh tế-xã hội.

“Đường sắt tốc độ cao được nghiên cứu phân kỳ đầu tư trong 30 năm, tức là còn hai thế hệ nữa mới triển khai, trong khi nhu cầu phát triển là rất lớn. Đề nghị có cơ chế giải pháp để huy động nguồn lực sớm triển khai”, đại diện UBND tỉnh Quảng Bình đề xuất.

Trong khi đó, đại diện tỉnh Bình Định đề nghị nếu không nối thông sớm được toàn tuyến Bắc-Nam cũng cần ưu tiên đầu tư tuyến kết nối với các khu kinh tế trọng điểm, như từ TPHCM đến Đà Nẵng hay Vinh-Đà Nẵng.

Phan Trang