Hàng thủ công mỹ nghệ: Không đổi mới mẫu mã thì khó phát triển

Hàng thổ cẩm thành công nhờ sự cải tiến mẫu mã phù hợp với thị hiếu khách hàng - Ảnh: VGP/Đỗ Hương

Những ý kiến trên được chia sẻ tại Diễn đàn “Tư vấn thiết kế mẫu mã và tìm đầu ra cho sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam”, trong khuôn khổ Hội chợ Nông sản và Thủ công mỹ nghệ khu vực phía Bắc năm 2012.  

Trong những năm gần đây số hộ và cơ sở ngành nghề ở nông thôn đang tăng lên với tốc độ bình quân 8,8 – 9,8%/năm, kim ngạch xuất khẩu từ các làng nghề cũng không ngừng tăng lên. Nhưng theo ông Lưu Duy Dần, Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, cùng với những thay đổi tích cực, các làng nghề cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức như thiếu vốn, sản phẩm làng nghề không tiêu thụ được, bảo vệ môi trường, lao động bỏ việc ngày càng nhiều,  các làng nghề có cơ hội giới thiệu sản phẩm của mình với khách nước ngoài. 

Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam Trịnh Quốc Đạt cũng cho rằng các sản phẩm làng nghề truyền thống tại các làng nghề rất phong phú về chủng loại và mẫu mã cổ truyền. Tuy nhiên, trong nền kinh tế thị trường sản phẩm sản xuất tại các làng nghề truyền thống phải được mở rộng tiêu thụ tại thị trường trong nước và nước ngoài với yêu cầu mẫu mã phải phong phú, đa dạng, phù hợp với thị hiếu của từng nước.

Nhận định trên được minh chứng từ sự thành công trong việc hỗ trợ phát triển sản phẩm thổ cẩm tại một số địa phương như Điện Biên, Lai Châu, Sơn La, Hòa Bình… của Bộ NN-PTNT và Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA). Theo đó, thay vì chỉ có những tấm vải thổ cẩm đơn thuần, thì các hoa văn, họa tiết thổ cẩm đã được đưa vào nhiều vật dụng sinh hoạt thường ngày khi bán trên thị trường và xuất khẩu đã đem lại giá trị cao gấp nhiều lần với những miếng thổ cẩm đơn sơ ban đầu.

Tuy nhiên, không phải mặt hàng của làng nghề nào cũng may mắn như các sản phẩm dệt thổ cẩm ở trên. Vì vậy, Giám đốc Trung tâm Tạo mẫu hỗ trợ làng nghề Việt Nam Bùi Văn Vượng cho rằng chưa cần tính đến xuất khẩu, ngay với thị trường Việt Nam, nếu các mặt hàng thủ công mỹ nghệ có giá bán hợp lý, mẫu mã đẹp vẫn tiêu thụ tốt.

Ông Vượng đề nghị cần sớm thành lập những trung tâm tạo mẫu thủ công mỹ nghệ, thu hút các nhà tạo mẫu thực tài và thực tâm vào công cuộc phục hưng làng nghề truyền thống cả nước. Đào tạo tập huấn từng bước cho nghệ nhân, thợ giỏi, họa sĩ công nghiệp và nhà tạo mẫu về ngành hàng thủ công mỹ nghệ truyền thống. Tạo mẫu thiết kế bao bì sản phẩm, công cụ cho sản xuất cần được coi là bộ phận cấu thành của toàn ngành thiết kế phục vụ phát triển làng nghề của đất nước.

Đỗ Hương