Khơi thông dòng vốn trung và dài hạn cho phát triển kinh tế tư nhân

Đây là những ý kiến được nêu ra tại hội thảo hiến kế về tài chính - tín dụng với chủ đề "Khơi thông dòng vốn trung - dài hạn cho phát triển kinh tế - xã hội", sự kiện nằm trong khuôn khổ Diễn đàn kinh tế tư nhân Việt Nam 2019, ngày 2/5, tại Hà Nội.

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh:VGP/Huy Thắng.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Hữu Nghĩa - Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết, sau gần 2 năm thực hiện Nghị quyết 10-NQ/TW, kinh tế tư nhân đã có những bước phát triển quan trọng. Các chủ trương, quan điểm của Nghị quyết 10 từng bước được thể chế hóa; nhiều chính sách, pháp luật đã được Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương ban hành nhằm khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho kinh tế tư nhân phát triển.

Trong đó, hệ thống tài chính, ngân hàng tiếp tục được củng cố, cơ cấu lại và phát triển ổn định, an toàn và đáp ứng tốt hơn nhu cầu vốn, dịch vụ tài chính, ngân hàng cho nền kinh tế. Kinh tế tư nhân tiếp cận thuận lợi, bình đẳng hơn các nguồn vốn chính thức và các thị trường sản xuất. 

Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết, thực hiện chủ trương của Đảng và chỉ đạo của Chính phủ, NHNN đã và đang triển khai quyết liệt nhiều giải pháp đồng bộ nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ thị trường, khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực kinh tế tư nhân tiếp cận vốn tín dụng, qua đó góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển nhanh, bền vững.

Các thành phần kinh tế được mở rộng vay vốn theo năng lực tài chính, kinh doanh đồng thời mở rộng kênh cấp vốn tín dụng khác (bảo lãnh, thuê tài chính...) của tổ chức tín dụng (TCTD) cho nền kinh tế cả về bề rộng lẫn chiều sâu. NHNN đã chủ động, linh hoạt điều hành đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ (CSTT) để đảm bảo thanh khoản cho TCTD, duy trì mặt bằng lãi suất thị trường ổn định nhằm cân đối vốn kịp thời hỗ trợ sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, người dân. NHNN đã có định hướng rõ ràng, ưu tiên tập trung vốn cho vay các lĩnh vực sản xuất, lĩnh vực ưu tiên theo chỉ đạo của Chính phủ, trong đó có doanh nghiệp tư nhân; thực hiện cơ cấu lại nợ, miễn giảm lãi vay; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong cho vay nhằm giảm bớt phiền hà cho khách hàng trên cơ sở tuân thủ quy định pháp luật về cấp tín dụng.

Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, trong 7,4 triệu tỷ đồng dư nợ tín dụng của toàn nền kinh tế hiện nay thì có khoảng 6,59 triệu tỷ đồng dành cho khối DN tư nhân, chiếm 91,5% tổng dư nợ.

Tuy nhiên, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cũng thẳng thắn cho rằng, có sự mất cân đối giữa kênh cung ứng vốn ngân hàng và thị trường vốn. Trong khi nhu cầu vốn trung, dài hạn của doanh nghiệp để mở rộng và phát triển sản xuất, kinh doanh rất lớn, nhưng thị trường vốn chưa phát triển đủ cả về qui mô lẫn chất lượng để có thể đáp ứng được nhu cầu này.

Do đó, vốn trung, dài hạn cho nền kinh tế chủ yếu vẫn phải dựa vào hệ thống ngân hàng, tín dụng trung dài hạn chiếm tỷ trọng khá lớn (khoảng 50,6% tổng dư nợ). Thực trạng này đã và đang tạo sức ép và rủi ro rất lớn cho hệ thống TCTD.

Để đáp ứng nhu cầu vốn trung, dài hạn của các doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung thì phát triển thị trường chứng khoán là điều kiện tất yếu, giảm dần lệ thuộc vào tín dụng ngân hàng, đặc biệt là các nhu cầu vốn trung, dài hạn.

Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết, trong thời gian tới, về phía ngành ngân hàng, NHNN sẽ điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt; nâng cao chất lượng tín dụng, phù hợp với khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế và tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tăng khả năng tiếp cận tín dụng. 

Ngoài ra, NHNN sẽ phối hợp với Bộ Tài chính và các bộ, ngành liên quan đẩy mạnh cơ cấu lại và phát triển nhanh, bền vững các phân đoạn thị trường tài chính; tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân huy động vốn trên thị trường chứng khoán...

Tuy nhiên, Thứ trưởng Trần Xuân Hà cũng thừa nhận rằng, TTCK Việt Nam hiện vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, quy mô TTCK mới khoảng 175 tỷ USD đến cuối năm 2018, con số này còn nhỏ so với các nước trong khu vực và trên thế giới.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng chưa phát triển, các định chế quỹ hưu trí tự nguyện, quỹ đầu tư chứng khoán mặc dù cơ chế chính sách đã có nhưng triển khai hoạt động vẫn còn những khó khăn. Bên cạnh đó, tiến trình cổ phần hóa và thoái vốn DNNN chưa đạt được như kế hoạch đã đề ra.

Để tiếp tục phát triển thị trường vốn, Thứ trưởng Trần Xuân Hà đã nêu lên một số định hướng lớn cho việc phát triển thị trường vốn, TTCK Việt Nam. 

Về khung pháp lý, Chính phủ sẽ tiếp tục trình Quốc hội ban hành Luật Chứng khoán sửa đổi và sửa đổi một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm để hoàn thiện thể chế chính sách, tạo khung pháp lý hoàn thiện và đầy đủ cho sự phát triển của thị trường. Trong thời gian tới, sẽ tiếp tục phát triển các sản phẩm mới, phát triển thị trường chứng khoán phái sinh, các hợp đồng tương lai về trái phiếu chính phủ, chứng quyền và đẩy mạnh các sản phẩm bảo hiểm trong lĩnh vực nông nghiệp. 

Bộ Tài chính cũng sẽ tiếp tục rà soát lại các thủ tục hành chính, quản lý giám sát hoạt động TTCK, thị trường bảo hiểm một cách chặt chẽ, kết hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ nhằm phát triển thị trường một cách lành mạnh.

Tiến trình cải cách cơ cấu DNNN sẽ được tiếp tục đẩy mạnh, gắn liền với đó là nâng cao trình độ quản trị công nghệ thông tin theo yêu cầu và chuẩn mực của thông lệ quốc tế.

Đồng thời, Bộ Tài chính tiếp tục xây dựng và ban hành chuẩn mực kế toán của Việt Nam theo chuẩn mực kế toán quốc tế, áp dụng các tiêu chuẩn về an toàn tài chính, công bố thông tin một cách công khai, minh bạch.

Đại diện các hiệp hội doanh nghiệp và cơ quan quản lý đã thảo luận sôi nổi nhiều trường hợp vướng mắc về vấn đề vốn cho doanh nghiệp.

Ví dụ, có ý kiến cho rằng, có các hộ gia đình có phương án kinh doanh tốt nhưng thủ tục minh bạch thông tin chưa đủ so với yêu cầu ngân hàng nên khó tiếp cận vốn. Ông Nguyễn Quốc Hùng - Vụ trưởng Vụ tín dụng các ngành kinh tế, NHNN cho rằng, thời gian qua, cơ quan quản lý có nhiều chính sách quan tâm đến doanh nghiệp, tuy vậy, bản thân doanh nghiệp cũng cần công khai thông tin, minh mạch để tăng độ uy tín.

Có cùng quan điểm, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA), bên cạnh sự điều chỉnh từ phía nhà nước, các doanh nghiệp bất động sản cũng cần nâng uy tín doanh nghiệp để đủ điều kiện vay vốn. Đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, hiện nay có nhiều điểm mới mở ra khả năng huy động vốn, nhưng thông tin cần hết sức minh bạch.

Về trái phiếu doanh nghiệp, ông Đỗ Ngọc Quỳnh - Tổng thư ký Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam cho rằng, sự thay đổi của thị trường chứng khoán là tích cực, nhưng việc hình thành kênh trái phiếu cho doanh nghiệp là mục tiêu xa vời. Bởi các doanh nghiệp muốn phát hành trái phiếu phải đạt mực độ tín nhiệm nhất định cũng như trình độ phát triển tốt, trong khi doanh nghiệp vừa và nhỏ khó đáp ứng yêu cầu này.

Bà Phan Thị Thu Hiền - Vụ Tài chính Ngân hàng, Bộ Tài chính cho rằng cần tạo ra văn hóa công bố thông tin, trên cơ sở tuyên truyền phải gắn với tính trách nhiệm. Phía doanh nghiệp, yếu tố này liên quan đến vấn đề quản trị. Khi doanh nghiệp công bố thông tin đầy đủ, chính xác thì các nhà đầu tư có thể yên tâm, chấp nhận rủi ro. Trong khi đó, nhà đầu tư cũng cần nắm được đầy đủ kiến thức này, giúp thị trường tài chính đảm bảo được tính công khai. 

Anh Minh