Không chủ quan vì áp lực lạm phát sau nửa đầu năm 2018 khá lớn

Tại cuộc họp báo công bố số liệu thống kê kinh tế-xã hội 6 tháng đầu năm 2018 của Tổng cục Thống kê, cơ quan này cho biết chỉ số CPI từ tháng 1 đến tháng 6 so cùng kỳ năm trước có tốc độ tăng dần từ mức 2,65% trong tháng 1 lên mức 4,67% trong tháng 6, bình quân mỗi tháng CPI tăng 0,37% so với tháng trước, cao hơn rất nhiều so với mức 0,03% của 6 tháng đầu năm 2017.

Đại diện Tổng cục Thống kê tại họp báo. Ảnh:VGP/Huy Thắng.

Nếu tính riêng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 6 năm nay tăng 0,61% so với tháng trước, tăng cao nhất trong 7 năm gần đây.

So với tháng trước, trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ chính, có 10 nhóm hàng tăng là: Hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 1,08%; giao thông tăng 1,04 %; nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 0,65%; văn hóa, giải trí và du lịch tăng 0,13%; giáo dục tăng 0,11%; đồ uống và thuốc lá tăng 0,09%; may mặc, mũ nón, giầy dép tăng 0,06%; thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,03%; thuốc và dịch vụ y tế tăng 0,03%; hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,02%. Riêng nhóm Bưu chính viễn thông giảm 0,11%.

Theo Tổng cục Thống kê phân tích: Một số nguyên nhân gây tăng CPI trong 6 tháng đầu năm 2018 gồm các nguyên nhân điều hành và thị trường. Cụ thể, Nhà nước đã chủ động cho tăng giá dịch vụ y tế theo Thông tư số 02/2017/TT-BYT ngày 15/3/2017 của Bộ Y tế quy định mức khung tối đa giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh đối với người không có thẻ bảo hiểm y tế tại 18 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, giá các mặt hàng dịch vụ y tế tăng 25,68% làm cho CPI 6 tháng đầu năm 2018 tăng khoảng 0,99% so cùng kỳ năm trước.

Thực hiện lộ trình tăng học phí theo Nghị định số 86/2015/NĐ-CP ngày 02/10/2015 của Chính phủ, một số tỉnh đã tăng học phí các cấp làm cho chỉ số giá nhóm giáo dục 6 tháng đầu năm 2018 tăng 7,06% so với cùng kỳ năm trước góp phần làm cho CPI tăng 0,36%...

Về yếu tố thị trường, việc giá các mặt hàng lương thực tăng 4,29% so với cùng kỳ năm trước góp phần làm cho CPI tăng 0,19% do giá gạo tăng cao trong dịp Tết Nguyên đán và tăng theo giá gạo xuất khẩu. Giá gạo xuất khẩu tăng do nhu cầu gạo tăng từ thị trường Trung Quốc và thị trường các nước Đông Nam Á.

Trong 6 tháng đầu năm 2018, giá thịt lợn tăng vào tháng 2, tháng 4, tháng 5 và tháng 6/2018 do sau một thời gian dài thua lỗ, nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, trang trại phải bỏ chuồng, hiện nay nguồn cung thịt lợn ra thị trường chủ yếu từ các công ty chăn nuôi có quy mô lớn. Bên cạnh đó, giá thức ăn chăn nuôi tăng cao do giá nhập nguyên liệu thô như ngô, lúa mỳ, vitamin, khoáng chất tăng, do đó giá thịt lợn tăng 19,80% so với tháng 12 năm 2017.

Giá các mặt hàng đồ uống, thuốc lá và các loại quần áo may sẵn tăng cao trong dịp Tết và dịp hè do nhu cầu tăng, bình quân 6 tháng đầu năm 2018 chỉ số giá các nhóm này lần lượt tăng khoảng 1,36% và 1,35% so với cùng kỳ năm 2017.

Giá dịch vụ giao thông công cộng tăng 1,81% do một số đơn vị vận tải hành khách kê khai tăng giá chiều đông khách, cùng với Tổng công ty Đường sắt Việt Nam tăng giá vé tàu hỏa vào dịp Tết Nguyên đán và dịp hè.

Giá gas sinh hoạt được điều chỉnh theo giá gas thế giới, 6 tháng đầu năm 2018 giá gas tăng 6,66% so với cùng kỳ năm trước.

Giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng 9,09% so với cùng kỳ năm trước góp phần làm cho CPI tăng 0,14% do nhu cầu xây dựng tăng cùng với việc Trung Quốc tiến hành cắt giảm sản lượng thép nên giá phôi thép và thép thành phẩm đều tăng, giá xi măng tăng do giá đầu vào tăng cao…

Nhu cầu du lịch tăng cao vào dịp Tết Nguyên đán và các ngày lễ nên chỉ số giá nhóm du lịch trọn gói tăng khoảng 2,41% so với cùng kỳ năm trước. Giá các mặt hàng thiết yếu trên thế giới có xu hướng tăng trở lại như giá nhiên liệu, chất đốt, sắt thép… chỉ số giá nhập khẩu 6 tháng đầu năm 2018 so cùng kỳ tăng 1,08%, chỉ số giá sản xuất công nghiệp (PPI) tăng 2,83%.

Ở chiều ngược lại, các yếu tố kiềm chế tốc độ tăng CPI một phần là do giá thịt lợn trong 6 tháng đầu năm tăng trở lại nhưng so với cùng kỳ năm trước giá thịt lợn bình quân giảm 2,44% góp phần giảm CPI chung khoảng 0,1%.

Tổng cục Thống kê cũng đánh giá cao nỗ lực của các bộ, ngành khi thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/01/2018 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2018, trong đó, tốc độ tăng giá tiêu dùng bình quân năm 2018 đặt ra dưới 4%.

Cụ thể, ngành công thương phối hợp với các ngành liên quan chỉ đạo các doanh nghiệp thương mại dự trữ hàng hóa, tham gia bình ổn thị trường phục vụ Tết Nguyên đán nên không xảy ra hiện tượng tăng giá đột biến vào dịp Tết.

Bộ Tài chính tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, tổ chức các đoàn công tác liên ngành kiểm tra tình hình triển khai thực hiện công tác quản lý bình ổn giá tại một số địa phương. Về quản lý giá xăng dầu, Bộ Tài chính phối hợp đã  phối hợp với Bộ Công Thương điều hành kinh doanh xăng dầu phù hợp tình hình thị trường thế giới và trong nước góp phần thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cũng điều hành chính sách tiền tệ kiên định mục tiêu giữ ổn định vĩ mô. Trong 6 tháng đầu năm Fed đã tăng lãi suất hai lần vào tháng 3/2018 và tháng 6/2018 khiến đồng USD mạnh lên so với các đồng tiền khác. Trong nước, với cách điều hành tỷ giá theo cơ chế tỷ giá trung tâm với 8 đồng tiền chủ chốt, nên giá đồng USD trong nước khá ổn định…

Bà Đỗ Thị Ngọc, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá (Tổng cục Thống kê) nhận định, giá thực phẩm, đặc biệt là giá thịt lợn, sẽ tác động đáng kể lên chỉ số giá tiêu dùng 6 tháng cuối năm.

Bên cạnh đó, các yếu tố khác như giá xăng dầu và thiên tai cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với lạm phát từ nay đến cuối năm 2018.

Cần hết sức lưu ý về chu kỳ kinh tế 10 năm, có thể có diễn biến kinh tế bất lợi, có thời điểm 2008, 2011, lạm phát lên tới 2 con số, đến mức phải có Nghị quyết riêng về kiềm chế lạm phát. “Tuy nhiên, lịch sử khó lặp lại vì đến nay chúng ta đã có nhiều kinh nghiệm hơn. Với sự quyết tâm và chỉ đạo sát sao của Thủ tướng, Ban Chỉ đạo điều hành giá, ngay từ đầu năm và hàng tháng đều có kịch bản, đều có rà soát lại sau mỗi tháng đều rà lại, cập nhật các biến động để tham mưu điều chỉnh chính sách kịp thời”, bà Đỗ Thị Ngọc cho biết.

Ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê khẳng định, mục tiêu mà Chính phủ đề ra là kiểm soát lạm phát năm 2018 dưới 4% là có thể thực hiện được, nhưng cũng không thể chủ quan.

“Để giữ mức CPI bình quân năm 2017 dưới 4%, đồng thời trong bối cảnh có thể điều chỉnh giá các mặt hàng do nhà nước quản lý như kế hoạch đề ra Chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo Bộ Tài chính, Bộ Công Thương theo dõi sát diễn biến giá cả, thị trường. Chính phủ và một số bộ cần cân nhắc thời gian điều chỉnh tăng giá một số mặt hàng thiết yếu để tránh gây tác động lan tỏa về mặt tâm lý lên CPI”, ông Nguyễn Bích Lâm nói.