Liên kết DN logistics: Yếu tố sống còn

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: VGP/PT.

Đây là nhận định của Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh tại hội thảo ”Phát triển thị trường dịch vụ logistics cho doanh nghiệp” diễn ra sáng 20/4.

Theo thống kê từ Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), hiện nay 95% các doanh nghiệp logistics đang hoạt động là doanh nghiệp Việt Nam. Số lượng doanh nghiệp nhiều nhưng chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ, quy mô hạn chế cả về vốn và nhân lực cũng như kinh nghiệm hoạt động quốc tế, chưa có sự liên kết giữa các khâu trong chuỗi cung ứng logistics và giữa doanh nghiệp dịch vụ logistics với doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Chính vì vậy, ở cả chiều mua và bán, doanh nghiệp logistics trong nước đều bị hạn chế về sân chơi.

“Quy mô doanh nghiệp hạn chế là một trong những rào cản khi cung cấp chuỗi dịch vụ logistics hiệu quả, cạnh trạnh ngay cả trên thị trường nội địa, chứ chưa nói trên khu vực và thế giới”, ông Đỗ Xuân Quang, Phó Chủ tịch thường trực VLA chỉ ra.

Bên cạnh đó, theo ông Quang, thói quen kinh doanh làm doanh nghiệp Việt mất đi lợi thế ngay chính “sân nhà”. Bởi hiện nay, Việt Nam chủ yếu vẫn là gia công nên giá trị thực tế không cao, giá trị thu được chỉ khoảng 10% mỗi đơn hàng. Khi xuất khẩu, ta giao hàng đến mạn tàu (giá FOB), phía bạn hàng chỉ định hãng tàu và trả tiền vận chuyển. Chính vì vậy, xuất khẩu của Việt Nam dù có nhiều bao nhiêu thì đa số việc vận chuyển đều rơi vào tay những tập đoàn vận chuyển đa quốc gia.

Với lượng khách trên 500.000 nhà bán hàng hoạt động thường xuyên trong tháng và mạng lưới phủ tới 11.000 huyện, xã trên cả nước, đại diện Công ty CP Giaohangtietkiem cho biết, khó khăn lớn nhất mà doanh nghiệp này đang phải đối diện là hệ thống giao thông đường bộ quá tải và chưa kết nối với kho bãi. Thêm vào đó, dịch vụ e-logistics - hậu cần thương mại điện tử cũng gặp khó khăn về kho bãi không đạt chuẩn, cách xa khu công nghiệp. Chưa kể đến việc hệ thống pháp luật điều chỉnh dịch vụ logistics chưa nhất quán, đồng bộ, các quy định pháp luật hiện hành không phù hợp với hoạt động thương mại điện tử…

Đại diện Công ty CP Giaohangtietkiem kiến nghị Chính phủ, Bộ Công Thương có quan điểm chỉ đạo về việc tạo điều kiện phát triển cho các doanh nghiệp logistics, hoàn thiện chính sách, pháp luật về dịch vụ logistics. Ngoài ra, các địa phương ưu tiên mở rộng quỹ đất, đầu tư hoàn thiện hạ tầng logistics bằng việc tiếp tục rà soát quy hoạch, đầu tư xây dựng/hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng các trung tâm kho vận lớn, tập trung ở các địa phương và thành phố.

Mặt khác, cơ quan chức năng cần nâng cấp và kết nối đồng bộ hạ tầng giao thông và dịch vụ vận tải; giảm các khoản phí hạ tầng, phụ phí bến bãi; cho phép tối ưu hóa các nguồn lực thông qua tái phân phối, chia sẻ và tái sử dụng năng lực dư thừa để thúc đẩy ngành logistics Việt Nam vươn tầm quốc tế.

Nhận định về năm 2020, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh khẳng định, đây là một trong những năm khó khăn cho nền kinh tế nói chung và lĩnh vực logistics nói riêng, thương mại toàn cầu bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi dịch COVID-19. Mặc dù Chính phủ các nước nỗ lực duy trì chuỗi cung ứng hàng hóa và đặc biệt ưu tiên lưu thông các loại hàng hóa thiết yếu, nhưng do các biện pháp kiểm soát dịch bệnh, các quy định về cách ly, giãn cách xã hội, có những thời điểm, toàn bộ hoạt động gần như bị tê liệt...

Thị trường logistics toàn cầu nửa cuối năm 2020 chủ yếu được thúc đẩy bởi việc khôi phục dòng chảy thương mại quốc tế. Hơn nữa, các chính sách thuận lợi hóa thương mại, kích thích tăng trưởng kinh tế hậu COVID-19 được thực hiện bởi Chính phủ cũng đang hỗ trợ trong việc mở rộng thị trường. Các động lực chính của thị trường này trong nửa cuối năm 2020 chính là nỗ lực lớn từ cả phía các Chính phủ, các tổ chức quốc tế và các doanh nghiệp để giúp ổn định chuỗi cung ứng trong bối cảnh dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp.

Lễ ký kết hợp tác giữa các doanh nghiệp logistics để thương mại hóa sản phẩm, phát triển thị trường dịch vụ logistics. Ảnh: VGP/PT

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh chỉ rõ, Quyết định 221/QĐ-TTg ngày 22/2/2021 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung Quyết định số 200/QĐ-TTg ngày 14/2/2017 về việc phê duyệt kế hoạch nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025 đã đặt mục tiêu: “Đến năm 2025, tỷ trọng đóng góp của dịch vụ logistics vào GDP đạt 5%-6%, tốc độ tăng trưởng dịch vụ logistics đạt 15%-20%, tỷ lệ thuê ngoài dịch vụ logistics đạt 50%-60%, chi phí logistics giảm xuống tương đương 16%-20% GDP, xếp hạng theo chỉ số LPI trên thế giới đạt thứ 50 trở lên”.

Quyết định 221/QĐ-TTg cũng đặt ra 6 nhóm nhiệm vụ chính mà các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội cần thực hiện để đạt được mục tiêu nêu trên. Trong đó, phát triển thị trường dịch vụ logistics là một trong 6 nhóm nhiệm vụ chính mà Quyết định 200/QĐ-TTg và Quyết định 221/QĐ-TTg đã đưa ra.

“Doanh nghiệp logistics trong nước cần phải liên kết để tạo sức mạnh cộng hưởng mới có thể vượt qua thách thức cạnh tranh với các “đại gia” logistics quốc tế, nắm bắt tốt cơ hội của quá trình hội nhập quốc tế", Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nói. Hình thành mạng lưới các doanh nghiệp logistics Việt Nam quy mô lớn, có năng lực dẫn dắt thị trường, tìm kiếm, chia sẻ đơn hàng; có khả năng làm giảm chi phí logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam”,

Theo báo cáo của ResearchAndMmarket.com (Báo cáo “Tác động của COVID-19 đến thị trường chuỗi cung ứng và logistics theo ngành dọc (ô tô, sản phẩm tiêu dùng nhanh, y tế, năng lượng và tiện ích, máy móc và thiết bị công nghiệp), phương thức vận tải (đường bộ, đường sắt, hàng không, hàng hải), khu vực - Dự báo toàn cầu đến năm 2021), quy mô thị trường logistics toàn cầu ước đạt 3.215 tỷ USD vào năm 2021, tăng 17,6% so với năm 2020. Điều này cho thấy ngành logistics vẫn có tiềm năng phát triển rất lớn.