“Mở” tín dụng ngoại tệ để đảm bảo tăng trưởng

Chặng đường phát triển kinh tế của năm 2016 có lẽ không đơn giản đối với nước ta. Điều này bộc lộ ở chỗ những cú hích cho nền kinh tế đến từ việc vận hành Cộng đồng Kinh tế ASEAN hay các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới được ký kết đã chịu ảnh hưởng tiêu cực từ tác động của thiên tai.

Cụ thể, tăng trưởng kinh tế trong những tháng đầu năm có dấu hiệu giảm so với năm 2015, kim ngạch xuất khẩu trong 5 tháng chỉ đạt 68 tỷ USD, tăng 7% so với cùng kỳ nhưng chưa đạt mục tiêu bình quân đề ra (tăng 10%).

Do đó, bảo đảm sự phát triển đúng quỹ đạo của nền kinh tế trong năm 2016 được Thủ tướng Chính phủ đặc biệt quan tâm và yêu cầu các bộ, ngành có hoạt động cụ thể, không được chung chung trong phiên họp Tổ điều hành kinh tế vĩ mô vừa qua. Trước yêu cầu cấp thiết đó, Thông tư 06 và 07 quy định về các giới hạn, tỉ lệ bảo đảm an toàn của tổ chức tín dụng và quy định hoạt động cho vay bằng ngoại tệ của NHNN, nhất là Thông tư 07, đã tạo được tâm lý lạc quan cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Doanh nghiệp đồng tình

Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực (Ngân hàng BIDV) cho rằng Thông tư 06 và 07 ra đời đã đáp ứng được kỳ vọng của doanh nghiệp (DN), của thị trường và các tổ chức tín dụng. Đặc biệt là Thông tư 07 quy định cho vay ngoại tệ từ ngày 1/6, góp phần hỗ trợ DN, đặc biệt là DN xuất khẩu, DN hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, là tín hiệu kịp thời góp phần bảo đảm mục tiêu tăng trưởng kinh tế của năm nay khoảng 6,7% như Quốc hội và Chính phủ đề ra.

Với Thông tư 07, NHNN đã mở lại một kênh vốn có lãi vay (khoảng 3%) thấp hơn nhiều so với vay VND để hỗ trợ DN và gián tiếp hỗ trợ cho các hộ dân trong chuỗi liên kết. Ngoài ra, với việc cho DN xuất khẩu vay ngoại tệ tạo ra chi phí vốn thấp cũng giảm bớt áp lực vay VND, nhờ vậy để có thể giảm lãi suất cho vay nói chung.

Ông Phạm Thắng, Giám đốc Công ty TNHH Cát Quế vui mừng cho biết: “Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vừa thông báo về chương trình cho vay ngoại tệ để thu mua nông sản. Công ty Cát Quế hiện đang vay hơn 400 tỷ đồng để đầu tư vào nông nghiệp với lãi suất 4,5%/năm. Nay được vay bằng ngoại tệ, quy đổi ra VND sẽ giúp chúng tôi và cả bà con nông dân giảm được chi phí vốn”.

Còn Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Cơ kim khí Thăng Long Phạm Hữu Hùng cho biết ngân hàng có động thái giảm lãi suất, mở lại tín dụng ngoại tệ cho doanh nghiệp xuất khẩu là một phần động lực để Công ty thực hiện các dự án đầu tư. “Với mức lãi suất hiện nay đã giảm, đặc biệt là cuộc gặp giữa Thủ tướng với doanh nghiệp cách đây 1 tháng là động lực lớn để chúng tôi xem xét, đầu tư, tiếp tục các dự án trong tương lai”, ông Hùng nhấn mạnh.

Trong khi đó, Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa, Giám đốc Viện Nghiên cứu phát triển doanh nghiệp (BDI) cho rằng việc cho vay ngoại tệ cần tuân thủ quy định của NHNN hiện nay. Ví dụ, DN có quyền vay ngoại tệ của ngân hàng thương mại (NHTM) nếu có nhu cầu. Còn các NHTM có quyền cho vay và tự chịu trách nhiệm về các khoản nợ ấy.

“Tôi cho rằng, mức độ can thiệp của NHNN đối với cho vay ngoại tệ không nhất thiết phải làm quá khắt khe như kiểm soát từng món vay, từng lần vay. NHNN cần dùng nhiều biện pháp gián tiếp như tăng dự trữ bắt buộc tiền gửi ngoại tệ, giảm trạng thái ngoại hối của các NHTM hoặc kiểm soát việc đầu cơ găm giữ ngoại tệ, khiến cho ngoại tệ trở thành luồng vốn được huy động và cho vay một cách bình thường, tuân thủ theo nguyên tắc thị trường. Đây là hỗ trợ lớn nhất, nhất là với DN xuất khẩu trong giai đoạn hiện tại”, ông Lê Xuân Nghĩa nói.

Vẫn theo ông Lê Xuân Nghĩa, Việt Nam nên bình thường hóa quan hệ tín dụng ngoại tệ như lâu nay vẫn làm, không nên đưa ra bất cứ hạn chế nào theo hướng làm cho nguồn lực này bị méo mó. Khi đó sẽ xảy ra hiện tượng người vay "lách" vào các kênh tín dụng khác. Sắp tới đây khi Hiệp định TPP có hiệu lực, người dân Việt Nam có thể gửi hoặc vay tiền bất cứ ngân hàng nào trong 12 nước tham gia TPP. Nếu chúng ta không cẩn trọng, nguồn vốn lại bị thu hút vào ngân hàng nước ngoài.

Kiểm soát lạm phát trong bối cảnh tiếp tục cho vay ngoại tệ

Cùng với Thông tư 07, NHNN đã quyết định không thu hẹp giới hạn tỉ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn trong năm nay mà giãn theo từng bước dài ra trong hai năm tới được quy định tại Thông tư 06. Áp lực các ngân hàng đẩy lãi suất cải thiện cơ cấu vốn huy động để đáp ứng tình huống thu hẹp giới hạn này, như đã thể hiện đầu năm nay, trước mắt được gỡ bỏ. Theo đó, mục tiêu giảm lãi suất cho vay cũng bớt đi một trở ngại.

Trong mối quan hệ với nhiệm vụ kiểm soát lạm phát khi 2 Thông tư này có hiệu lực từ đầu tháng 6/2016, ông Cấn Văn Lực cho rằng không có gì đáng lo ngại vì trước hết, tín dụng tuy có được nới lỏng nhưng vẫn tiếp tục được nắn mạch đến dòng ưu tiên (xuất khẩu). Cùng với với đó, NHNN kiểm soát chặt chẽ việc cho vay đối với các lĩnh vực nhiều rủi ro như bất động sản, các dự án BOT…

Thứ hai, tổng lượng vay ngoại tệ của hệ thống tài chính ngân hàng đã tung ra cho nền kinh tế khoảng 10% tổng dư nợ. Nếu như hỗ trợ xuất khẩu thì cũng chỉ chiếm khoảng 3-5% tổng dư nợ, một mức không phải là quá nhiều nhưng sức lan tỏa lại rất lớn để hỗ trợ xuất khẩu.

Thứ ba, ông Lực cho rằng Chính phủ cũng đã nhận thức được về áp lực lạm phát. Chính vì thế, Chính phủ đã điều hành quyết liệt trong việc tăng cường phối hợp chính sách, đặc biệt giữa tiền tệ với tài khóa và kiểm soát giá cả để bảo đảm đồng bộ các công cụ và như vậy, chúng ta mới bảo đảm kiểm soát được lạm phát dưới 5% như mục tiêu đã đề ra.

“Chúng ta không chủ quan với lạm phát và lạm phát hiện vẫn đang trong tầm kiểm soát. Thông tư 06, 07 đã tạo “thông thoáng” về mặt tâm lý cũng như hỗ trợ giải pháp rất cụ thể trong bối cảnh Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết 35 ngày 16/5/2016 để hỗ trợ DN, đây là một giải pháp rất cần thiết. Với cách làm như vậy, tôi cho rằng, kỳ vọng lạm phát của Việt Nam năm nay có thể đạt được mức dưới 5% hoặc 5%”, ông Lực nói.

Thành Chung