Người tiêu dùng cần bàn tay Nhà nước bảo vệ
(Chinhphu.vn) – Nhiều lĩnh vực, mặt hàng, bản thân người tiêu dùng không thể tự bảo vệ mình mà phải cần tới bàn tay Nhà nước can thiệp…
 |
|
Ảnh minh họa |
Các đại biểu đều đồng tình về sự cần thiết ban hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bởi theo Tờ trình của Chính phủ, xu hướng các vụ vi phạm quyền lợi người tiêu dùng ngày càng gia tăng cả về số lượng và mức độ, nhiều vụ việc đã gây thiệt hại không chỉ về tài sản mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí tính mạng của người tiêu dùng.
Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng hiện nay đã có Pháp lệnh Bảo vệ người tiêu dùng, tuy nhiên Pháp lệnh mới chỉ dừng lại ở việc ghi nhận các quyền của người tiêu dùng như một “tuyên ngôn” mà chưa có những cơ chế cụ thể để thực thi các quyền này.
Một số tổ chức bảo vệ người tiêu dùng ra đời tương đối sớm, song đến nay các tổ chức này hoạt động chưa hiệu quả mà nguyên nhân quan trọng do sự bất cập của các quy định pháp luật hiện hành.
Điểm mới trong dự thảo Luật Bảo vệ người tiêu dùng đưa ra lấy ý kiến lần này, Ban soạn thảo đã bổ sung thêm một số chế tài xử lý vi phạm hành chính như đưa vào danh sách công khai các doanh nghiệp vi phạm quyền lợi người tiêu dùng, buộc đình chỉ hoặc tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh ngành nghề có hành vi vi phạm pháp luật, quy định về các phương thức giải quyết tranh chấp người tiêu dùng, bổ sung quyền khởi kiện vì lợi ích người tiêu dùng và quyền lợi được hỗ trợ kinh phí từ ngân sách nhà nước…
Cần thể hiện rõ vai trò Nhà nước
Một trong những vấn đề được nhiều đại biểu đề cập là bóng dáng vai trò của Nhà nước trong việc bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng còn chưa rõ.
Chủ nhiệm Uỷ ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai cho rằng, dự thảo Luật mới thể hiện quan hệ của nhà sản xuất và người tiêu dùng, cần có quy định vai trò quản lý Nhà nước trong dự thảo Luật.
Đối với nhiều lĩnh vực, mặt hàng, bản thân người tiêu dùng không thể tự bảo vệ được mình mà phải cần tới bàn tay can thiệp của Nhà nước. Đơn cử như sản phẩm sữa, ngoài vấn đề chất lượng, thì việc giá cao như thời gian qua bắt buộc Nhà nước phải can thiệp. Trong giai đoạn chúng ta bước vào nền kinh tế thị trường như hiện nay, vai trò của nhà nước là cần thiết cho tới khi các tổ chức bảo vệ người tiêu dùng mạnh lên.
Đồng tình với quan điểm này, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa , Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Đào Trọng Thi cho rằng vai trò quản lý Nhà nước cần thể hiện rõ hơn, đặc biệt trong những lĩnh vực như dịch vụ công, dịch vụ ưu đãi của Nhà nước, một số dịch vụ liên quan đến tinh thần, sức khỏe của người dân.
Có đại biểu góp ý, cần thiết bổ sung quy định giao cho một cơ quan Nhà nước có đủ khả năng, thẩm quyền điều tra chứng minh thiệt hại và khởi kiện bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, vì các hiệp hội đang còn hạn chế về năng lực hoạt động.
Bên cạnh bàn tay của Nhà nước, theo Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Quang Bình, bản thân người tiêu dùng cũng phải thấy trách nhiệm và quyền lợi để tự bảo vệ mình. Vì vậy dự thảo Luật cần quy định khuyến khích người tiêu dùng tự bảo vệ mình.
Tiếp thu các ý kiến, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng cho biết vai trò quản lý Nhà nước đã thể hiện trong dự thảo Luật nhưng chưa được thể hiện tập trung. Ban soạn thảo hoàn thiện tiếp, làm rõ nét hơn vấn đề này.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên, qua tổng kết Pháp lệnh Bảo vệ người tiêu dùng và thực tế cho thấy cần sớm có một cơ sở pháp lý cao hơn, khả thi hơn để bảo vệ người tiêu dùng.
Đây là dự án Luật lần đầu được đưa ra lấy ý kiến và sẽ trình Quốc hội vào kỳ họp thứ 7 tới. Trên cơ sở các ý kiến của thành viên UBTVQH, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên đề nghị dự Luật cần được chỉnh sửa theo hướng làm rõ hơn về quy định trách nhiệm Nhà nước trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và cả quyền, trách nhiệm người tiêu dùng tự bảo vệ mình.
Các quy định về hình thức giải quyết tranh chấp cần được thể hiện theo hướng đa dạng hóa phương thức giải quyết. Với xử lý tranh chấp thông qua tòa án, cần tính toán việc rút gọn thủ tục để tạo hiệu quả cao trong xét xử, bởi thực tiễn hiện nay nếu theo đúng trình tự thủ tục tố tụng của Luật Tố tụng sẽ mất nhiều thời gian và gây sự nản lòng đối với người tiêu dùng trong việc đi đòi quyền lợi của mình.
Quỳnh Hoa
