Phát triển các liên kết theo chuỗi để nâng cao giá trị rừng

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn - Ảnh: VGP/Đỗ Hương

Thúc đẩy lâm nghiệp thành ngành kinh tế mạnh

Theo đánh giá của các địa phương, chính sách về bảo vệ và phát triển rừng được triển khai, chỉ đạo kịp thời, việc đẩy mạnh cơ chế khuyến khích thu hút đầu tư của các doanh nghiệp vào trồng rừng và chế biến lâm sản đã giúp hầu hết diện tích đất trống, đồi núi trọc trên địa bàn được phủ xanh, góp phần giảm nhẹ thiên tai, ổn định môi trường.

Nhờ triển khai hiệu quả các chính sách khoán bảo vệ rừng và khoanh nuôi tái sinh rừng, miễn giảm tiền thuê đất trồng rừng, Bình Định hiện trở thành một trung tâm chế biến lâm sản lớn của cả nước. Theo thống kê, năm 2018, trên địa bàn tỉnh có 240 doanh nghiệp chế biến gỗ, trong đó có 28 doanh nghiệp chế biến đồ gỗ nội ngoại thất, chiếm 53,3%. Các sản phẩm chế biến gỗ của Bình Định đã xuất khẩu đến 80 quốc gia và vùng lãnh thổ, giá trị kim ngạch xuất khẩu chiếm đến 50% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh.

Đánh giá về việc triển khai chính sách đầu tư bảo vệ và phát triển rừng, chế biến và thương mại lâm sản, ông Hoàng Văn Hào, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Vĩnh Phúc khẳng định, chính sách đã giúp đánh thức các tiềm năng còn ẩn giấu dưới tán rừng. Nhờ phát huy giá trị của các loại cây dược liệu, giá trị sản xuất lâm nghiệp của tỉnh đạt bình quân 103 tỷ đồng/năm.

“Hiện, trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc có 619 cơ sở sản xuất, kinh doanh chế biến lâm sản, nguồn gốc lâm sản đưa vào kinh doanh, chế biến chủ yếu là gỗ rừng trồng và gỗ nhập khẩu”, ông Hào nói.

Theo đánh giá của Tổng cục Lâm nghiệp tại Hội nghị đánh giá chính sách đầu tư bảo vệ và phát triển rừng, chế biến và thương mại lâm sản tổ chức ngày 20/8, các chính sách đầu tư cho lâm nghiệp thời gian qua đã góp phàn quản lý, bảo vệ tốt diện tích rừng tự nhiên, chất lượng rừng được cải thiện, nhiều diện tích rừng tự nhiên đã có trữ lượng từ trung bình đến giàu; hình thành được vùng nguyên liệu gỗ tập trung gắn với công nghiệp chế biến gỗ. Gỗ và các sản phẩm từ gỗ đang là mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn trong nhóm các ngành hàng nông sản.

Ông Bùi Chính Nghĩa, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp, cho biết, trong giai đoạn 2016 – 2020, tổng kinh phí huy động để phát triển lâm nghiệp đạt 50.231 tỷ đồng; đã xuất cấp 38.661 tấn gạo từ nguồn dự trữ quốc gia hỗ trợ cho 91.894 hộ nghèo để bảo vệ 1,3 triệu lượt hecta rừng và trồng mới, chăm sóc 21.665ha rừng.

“Nhờ các chính sách này đã góp phần nâng tỉ lệ che phủ rừng toàn quốc tăng từ 40,84% năm 2015 lên 41,89% năm 2019; giá trị sản xuất lâm nghiệp tăng bình quân 5,73%/năm; giá trị sản xuất đồ gỗ và lâm sản tăng từ 7,1 tỷ USD năm 2015 lên 11,3 tỷ năm 2019, năm 2020 ước đạt 12 tỷ USD”, ông Nghĩa nói.

Tuy nhiên, cũng theo ông Nghĩa, hiện nay, mức đầu tư cho trồng rừng, chăm sóc, khoán bảo vệ rừng, khoanh nuôi tái sinh thấp, không phù hợp với điều kiện thực tế. Nguồn ngân sách chủ yếu ưu tiên hỗ trợ cho các hoạt động quản lý, bảo vệ và phát triển rừng đặc dụng, rừng phòng hộ mà chưa quan tâm đúng mức đến rừng sản xuất, chưa có chính sách thu hút, huy động các nhà đầu tư tư nhân vào sản xuất kinh doanh rừng, thiếu chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển rừng gỗ lớn, phát triển lâm đặc sản.

Toàn cảnh hội nghị - Ảnh: VGP/Đỗ Hương

Hoàn thiện chính sách đầu tư phát triển rừng

Theo ông Vũ Đức Hảo, Phó Giám đốc Sở NN& PTNT tỉnh Thái Nguyên, hiện nay, định mức đầu tư phát triển rừng chưa phù hợp với thực tế, chưa khuyến khích người dân tham gia đầu tư trồng, bảo vệ rừng. “Hiện, mức hỗ trợ 1ha trồng rừng của Nhà nước thấp hơn nhiều so với chi phí đầu tư trồng rừng (60 – 70 triệu đồng/ha) nên chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân. Mỗi diện tích đất trồng rừng chỉ được Nhà nước hỗ trợ đầu tư 1 lần là chưa phù hợp với thực tế. Theo tôi, nên tăng mức hỗ trợ trồng rừng gỗ lớn lên 15 triệu đồng/ha; mức hỗ trợ đầu tư rừng đặc dụng, rừng phòng hộ lên 40 triệu đồng/ha/4 năm”, ông Hảo kiến nghị.

Đây cũng là kiến nghị của ông Hoàng Văn Hào, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Vĩnh Phúc  khi đề nghị "Bộ NN&PTNT bổ sung cơ chế, chính sách sử dụng nguồn kinh phí thu từ trồng rừng thay thế khi chuyển mục đích sử dụng rừng sản xuất sang mục đích khác được đầu tư lại cho phát triển sản xuất lâm nghiệp tại địa phương như hỗ trợ cơ sở hạ tầng, vườn ươm, hỗ trợ trồng rừng sản xuất, xây dựng các mô hình trình diễn".

Ông Bùi Chính Nghĩa cho biết, hiện Tổng cục Lâm nghiệp đang trong quá trình xây dựng dự thảo Nghị định về chính sách đầu tư bảo vệ và phát triển rừng, chế biến và thương mại lâm sản, dự kiến đến năm 2022 sẽ trình Bộ NN&PTNT xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Khi đó, các chính sách đầu tư và phát triển rừng sẽ toàn diện, hỗ trợ hơn cho các thành phần tham gia trồng, bảo vệ và phát triển rừng, chế biến lâm sản.

“Đề nghị Bộ NN&PTNT xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan tiếp tục phân bổ nguồn lực để thực hiện các chính sách đầu tư phát triển, bảo vệ rừng, chế biến lâm sản; Bộ NN&PTNT báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021 – 2025 để có cơ sở thu hút đầu tư nhiều hơn vào lĩnh vực nông nghiệp”, ông Nghĩa nhấn mạnh.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị đánh giá chính sách đầu tư bảo vệ và phát triển rừng, chế biến và thương mại lâm sản, Thứ trưởng Thường trực Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn nhấn mạnh: “Tới đây, ngành lâm nghiệp sẽ bước sang giai đoạn mới, ngành chế biến gỗ sẽ phát triển theo theo hướng hiện đại, không chỉ đảm bảo phát triển kinh tế mà còn đảm bảo an sinh xã hội, phát triển rừng trên địa bàn”.

Mục tiêu của ngành lâm nghiệp trong thời gian tới là cần tiếp tục nâng cao chất lượng rừng, phát triển các liên kết theo chuỗi để nâng cao chuỗi giá trị trồng, chăm sóc rừng và chế biến gỗ. Để đạt được mục tiêu này, các cơ chế, chính sách cho đầu tư, phát triển rừng cũng phải chuyển hướng. Cụ thể, chính sách đầu tư phải phân định cụ thể. Nhà nước đầu tư mạnh cho phát triển rừng đặc dụng để bảo đảm đa dạng sinh học, môi trường sinh thái, đồng thời hỗ trợ người dân, nhất là nông dân nghèo tiếp cận các chính sách để nâng cao đời sống gắn với đa dạng sinh học.

“Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ phát triển thị trường cũng rất quan trọng, không chỉ phát triển thị trường xuất khẩu mà còn quan tâm đến thị trường nội địa. Bên cạnh đó, cần phát triển mạnh cơ chế, chính sách về lâm sản phụ, bởi theo đánh giá, lâm sản phụ cho giá trị lớn gấp 3 – 4 lần cây gỗ, nhất là sản phẩm dược liệu. Hiện, thị trường các sản phẩm dược liệu đang rất tiềm năng, cần đầu tư để bảo tồn, phát huy giá trị của các loài dược liệu”, Thứ trưởng Tuấn nhấn mạnh.

Đỗ Hương