Tái cơ cấu kinh tế: ‘Tâm lý phổ biến coi đây là việc của Trung ương’

Đại biểu Lê Quân (Hà Nội). Ảnh: VGP

Kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế trong giai đoạn 5 năm tới đã được Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng thay mặt Chính phủ báo cáo trước Quốc hội tại ngày họp đầu tiên của Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XIV.

Kế hoạch này được xây dựng có kế thừa, tính toán từ những kết quả đạt được khi Chính phủ thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế từ năm 2011-2015 với 3 nội dung trọng tâm là tái cơ cấu đầu tư công, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước và tái cơ cấu hệ thống ngân hàng.

Tất cả các ý kiến cho rằng tái cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng của quốc gia trong 3 năm qua đã đạt được những kết quả tích cực, bước đầu khơi dậy các nguồn lực của xã hội và điều chỉnh, điều hòa các nguồn lực này cho phát triển kinh tế, xã hội theo tín hiệu thị trường.

Với kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế cho giai đoạn tới, các đại biểu đánh giá Chính phủ đã chuẩn bị công phu với sự tham gia của nhiều chuyên gia, có tính khoa học và thực tiễn cao. Như đại biểu Lê Quân (Hà Nội) nhận xét: “Kế hoạch tái cơ cấu lần này đã chú trọng phân vai trò rõ ràng. Vai trò của chính sách ở nhà nước kiến tạo, vai trò của doanh nghiệp bao gồm các ngân hàng và thị trường tài chính, thị trường lao động chịu trách nhiệm tái cơ cấu. Qua đó, tạo sự cạnh tranh công bằng và minh bạch”.

Tuy nhiên, các đại biểu Quốc hội cũng cho rằng để tái cơ cấu kinh tế hiệu quả, cần phải khắc phục những hạn chế, khó khăn của việc thực hiện trong những năm qua. Đại biểu Phùng Văn Hùng (Cao Bằng) kể ra một số nguyên nhân chưa được Chính phủ đề cập đến trong báo cáo khi chưa tạo được nhận thức đầy đủ từ Trung ương đến địa phương về tầm quan trọng của tái cơ cấu nền kinh tế.

Đại biểu Hùng cho biết: “Mặc dù nhiều bộ, ngành và địa phương có xây dựng đề án tái cơ cấu nhưng còn mang nặng tính hình thức, triển khai chậm, đặc biệt là ở địa phương. Qua đi giám sát, chúng tôi có cảm nhận 5 năm rồi nhưng tái cơ cấu vẫn chưa về tới địa phương. Tình trạng coi việc tái cơ cấu là việc của Trung ương khá phổ biến”.

Ông Phùng Văn Hùng đề nghị Chính phủ cần quyết liệt, sát sao hơn trong công tác chỉ đạo, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn nhằm nâng cao nhận thức, hiểu biết về tái cơ cấu kinh tế để các cấp, các ngành và xã hội có chung một nhận thức và hiểu biết đúng về tái cơ cấu, coi việc tham gia vào quá trình tái cơ cấu nền kinh tế là trách nhiệm của chính mình.

Đại biểu Phùng Văn Hùng (Cao Bằng). Ảnh: VGP

Coi tái cơ cấu nền kinh tế là thay đổi cách nghĩ, cách làm sang cách thức mới nhưng không hề dễ dàng đạt hiệu quả ngay lập tức, đại biểu Phạm Quang Dũng (Nam Định) cho rằng vai trò của các lãnh đạo Chính phủ trong “thúc đẩy” bộ máy và xã hội rất quan trọng. “Thủ tướng Chính phủ phải tận dụng tối đa truyền thông, hằng ngày phải xuất hiện trước truyền thông để truyền đi các thông điệp của Chính phủ để tinh thần đổi mới, cải cách thấm vào bộ máy, từng công chức viên chức”, ông Dũng nói.

Kinh tế tư nhân cũng phải tham gia vào tái cơ cấu kinh tế

Theo đại biểu Phùng Văn Hùng, tái cơ cấu chưa thu hút được sự quan tâm của xã hội, nhất là khu vực kinh tế tư nhân và tái cơ cấu nền kinh tế thời gian qua mới chỉ thu hút sự tham gia của nhà nước và kinh tế nhà nước. Đại biểu Lê Quân cũng cho rằng kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế chưa được đề cập tương xứng với nhu cầu làm thế nào huy động được nguồn lực trong dân để phát triển kinh tế.

Đại biểu này cũng cho rằng muốn thu hút được xã hội tham gia thì Chính phủ phải mạnh dạn thoái vốn tại các doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực mà nhà nước không cần chi phối. “Thoái vốn sẽ giúp nhà nước thế vốn nhà nước bằng vốn tư nhân, hiện nay vốn trong dân, trong ngân hàng nhiều nhưng thiếu cơ hội đầu tư. Nhà nước dùng tiền thu được đầu tư cho hạ tầng và phát triển nguồn nhân lực”.

Trong khi đó, đại biểu Phạm Quang Dũng còn nêu việc doanh nghiệp nhà nước và hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập đang nắm giữ khối lượng lớn tài sản quốc gia. Việc cổ phần hóa, thoái vốn, bán các đơn vị này cho khối tư nhân sẽ giúp quốc gia có nguồn lực để đổi mới, sáng tạo và tái cơ cấu nền kinh tế.

Đại biểu Lê Quân cũng có cùng quan điểm khi đề nghị: “Chính phủ nên mạnh dạn đánh giá lại các đơn vị sự nghiệp. Những đơn vị hoạt động tốt, có cơ chế quản lý tốt, có tiềm lực thì có thể giao tự chủ để phát triển và tiếp tục được đầu tư. Còn rất nhiều các đơn vị khác hoạt động có chức năng chồng chéo, kém hiệu quả, nguồn thu dựa chủ yếu vào cho thuê tài sản công thì nên cổ phần hóa, thu hút các nhà đầu tư tư nhân, tạo điều kiện cho lĩnh vực tư nhân có cơ hội để đầu tư và xuống vốn trong các khu vực này”.

Quốc Thanh