Tăng cường hợp tác để cảnh báo sớm và xử lý nợ xấu hiệu quả

Thứ trưởng Bộ Tài chính Huỳnh Quang Hải. Ảnh: VGP/Huy Thắng

Kết nạp thêm VAMC, cùng chia sẻ kinh nghiệm xử lý nợ xấu

Thứ trưởng Bộ Tài chính Huỳnh Quang Hải cho biết, thời gian qua, nhằm đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững của hệ thống tài chính- ngân hàng, đồng thời góp phần ổn định nền tài chính quốc gia, Chính phủ Việt Nam đã dành nhiều sự quan tâm đến công tác xử lý nợ, gắn xử lý nợ với thực hiện đồng bộ việc tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng và tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước trong tổng thể chương trình tái cơ cấu nền kinh tế quốc gia, giữ vững sự ổn định của hệ thống tài chính.

Về công cụ xử lý nợ ở Việt Nam, 2 đơn vị là Công ty mua bán nợ Việt Nam (DATC) và Công ty TNHN một thành viên Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) thời gian qua đã cùng nhau tạo thành hệ công cụ xử lý nợ quan trọng, hiệu quả của Chính phủ.

Đáng chú ý, tại Hội nghị thường niên Diễn đàn IPAF, ông Jubkyu Lee, Chuyên gia kinh tế vĩ mô ADB đã tuyên bố kết nạp chính thức VAMC là thành viên mới của IPAF.

Ông Nguyễn Tiến Đông, Chủ tịch Hội đồng thành viên VAMC cho rằng, việc chính thức trở thành thành viên của IPAF là một vinh dự nhưng cũng đặt ra trách nhiệm lớn đối với VAMC.

Ông Đông cho biết, VAMC xác định mục tiêu hoạt động là trở thành trung tâm thúc đẩy sự phát triển thị trường mua, bán nợ và tài sản, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận với vai trò là công cụ đặc biệt của Nhà nước trong xử lý nợ xấu và đảm bảo sự phát triển an toàn, bền vững của hệ thống các TCTD.

“Việc tham gia IPAF sẽ giúp VAMC có cơ hội học hỏi kinh nghiệm xử lý nợ từ các công ty quản lý tài sản trong khu vực, đồng thời tạo cầu nối giúp VAMC tiến gần hơn với các nhà đầu tư tiềm năng trong khu vực, góp phần thúc đẩy sự hình thành thị trường mua, bán nợ tại Việt Nam”, lãnh đạo VAMC chia sẻ.

Còn ông Lê Hoàng Hải – Chủ tịch luân phiên của Diễn đàn IPAF và Chủ tịch Hội đồng thành viên DATC đã chia sẻ, trong 2 năm vừa qua, Chính phủ Việt Nam đã định hướng tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, đặt nhiệm vụ trọng tâm là xử lý nợ xấu, tái cơ cấu tổ chức tín dụng, tái cơ cấu các Tập đoàn, Tổng công ty Nhà nước.

Khi thị trường mua bán nợ cạnh tranh hơn, DATC đã điều chỉnh chiến lược hoạt động của mình. Theo đó, Công ty không chỉ gói gọn xử lý nợ cho các doanh nghiệp nhà nước mà còn xử lý nợ xấu cho cả các doanh nghiệp khác.

Đáng chú ý, ngoài chức năng mua bán nợ, DATC còn mở rộng các ngành nghề như: Quản lý khai thác tài sản, hoạt động tư vấn, hoạt động phối hợp trong thu nợ… Từ năm 2004 đến nay, DATC đã thực hiện tái cơ cấu cho 173 doanh nghiệp với giá trị vốn đầu tư hình thành từ chuyển nợ thành vốn góp khoảng 1.400 tỷ đồng. Trong 173 doanh nghiệp tái cơ cấu, DATC đã kết hợp xử lý nợ gắn tái cơ cấu tài chính với quản trị doanh nghiệp để chuyển đổi sở hữu cho 78 doanh nghiệp nhà nước, 100 doanh nghiệp còn lại được tái cơ cấu tài chính thông qua xử lý nợ qua đó giúp doanh nghiệp giảm bớt áp lực về tài chính, tiết giảm chi phí, từng bước phục hồi và ổn định sản xuất kinh doanh, đảm bảo việc làm cho người lao động và có đóng góp cho ngân sách…

Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: VGP/Huy Thắng

Vẫn còn nhiều thách thức cần kinh nghiệm xử lý

Bên cạnh những kết quả đạt được, ông Lê Hoàng Hải thẳng thắn cho rằng, hoạt động kinh doanh mua bán nợ của DATC và các doanh nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn thách thức.

“Lí do là hiện nay quy mô và tính chất các khoản nợ xấu ngày càng gia tăng và các khoản nợ không chỉ ở trong nước mà mang màu sắc quốc tế”, ông Hải nói.

Vì thế hoạt động mua bán nợ của DATC vừa làm vừa hoàn thiện trên cơ sở tiếp thu các kinh nghiệm của đã học hỏi được từ các thành viên IPAF cũng như sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế như ADB, Công ty Quản lý tài sản Hàn Quốc (KAMCO)…

Các công ty tại những thị trường mua bán nợ phát triển như Hàn Quốc và Thái Lan chia sẻ các công ty ở hai nước này cũng đưa tới nhiều kinh nghiệm của mình. Đại diện của Công ty KAMCO cho biết KAMCO tham gia hoạt động nợ xấu hướng tới phát triển bền vững như: Tăng độ che phủ tín dụng, cho vay hộ gia đình, tăng sự tham gia các tổ chức có chức năng phát triển, tăng chức năng quản lý nợ công của Chính phủ… Ngoài ra KAMCO đã thiết lập hệ thống giao dịch trực tuyến tốt, quy mô các giao dịch này tăng rất đáng kể.

Ông Phạm Mạnh Thường, Phó Tổng Giám đốc DATC nêu kiến nghị, cần sớm xây dựng bộ quy tắc cho phép áp dụng cơ chế work-out (Tái cơ cấu DN không qua toà án) với nguyên tắc chung là từ 51% số chủ nợ với 75% giá trị nợ đồng ý thì phương án tái thiết được thông qua (việc này cần do NHNN và Hiệp hội Ngân hàng hỗ trợ).

Nêu có quy định cho phép áp dụng cơ chế thị trường khi xử lý các khoản nợ có tính chất”nhà nước ” bình đẳng như với các khoản nợ thương mại để tạo sự hài hoà lợi ích giữa thu hồi nợ với bảo vệ sự sinh tồn của doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp tái thiết qua hoạt động xử lý nợ thường khó tiếp cận nguồn vốn mới trong khi đây là yêu cầu thiết yếu để khởi động quá trình phục hồi doanh nghiệp, do đó, cần cho phép các ngân hàng được tái cấp vốn phù hợp phương án phục hồi kinh doanh. Đồng thời, cho phép các tổ chức xử lý nợ được sử dụng nguồn lực của mình để hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp như vốn mồi  để tái cơ cấu phục hồi hoạt động.

Cũng theo ông Thường, với xu hướng ngày càng tăng các doanh nghiệp có dự án lớn vay nợ nước ngoài, khiến quy mô khoản nợ cần xử lý ngày một lớn, mang tính liên quốc gia. Do đó, cần có cơ chế phối hợp xử lý nợ giữa các nước, có thể hình thành quỹ tái thiết doanh nghiệp hoặc quỹ xử lý nợ xấu với sự tham gia đầu tư của các nhà đầu tư, các công ty mua bán nợ các nước.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của viêc hình thành thị trường mua bán nợ cạnh tranh hơn, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, việc kinh doanh mua bán nợ đơn thuần chỉ là các giao dịch thương mại và cần khuyến khích phát triển thay vì ngăn chặn bởi các điều kiện.

Việc xác định kinh doanh mua bán nợ là ngành nghề kinh doanh có điều kiện là chưa hợp lý. Đây là hoạt động không tạo ra rủi ro, đơn thuần chỉ là các giao dịch thương mại và cần khuyến khích phát triển.

“Từ quan điểm tiếp cận trên, để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực này, cần hạn chế các thủ tục hành chính gây phiền phức một cách bất hợp lý cho doanh nghiệp,” ông Đậu Anh Tuấn nêu ý kiến.

Cụ thể hơn, ông Tuấn cho rằng, nên bỏ điều kiện doanh nghiệp kinh doanh hoạt động mua bán nợ “có mức vốn điều lệ, vốn đầu tư tối thiểu là 100 tỷ đồng”, vì đây là điều kiện vốn quá lớn và cản trở với các doanh nghiệp muốn tham gia vào lĩnh vực này.

Huy Thắng