Tỷ giá ổn định góp phần kiềm chế lạm phát

Theo dữ liệu của Tổng cục Thống kê, chỉ số giá USD trong 10 tháng năm 2013 so với tháng 12/2012 như sau:

Nguồn số liệu: Tổng cục Thống kê

Như vậy, giá USD tháng 12 năm sau so với tháng 12 năm trước sau khi tăng khá cao trong thời kỳ 2008-2010 (năm 2008 tăng 6,31%, năm 2009 tăng 10,7%, năm 2010 tăng 9,68%), đã tăng chậm lại vào năm 2011 (tăng 2,24%), giảm vào năm 2012 (giảm 0,96%) và tiếp tục tăng thấp trong 11 tháng năm 2013.

Ở góc độ khác, nếu tính bình quân thì bình quân 11 tháng năm nay so với cùng kỳ năm trước mới tăng 0,62%, thấp hơn so với bình quân thời kỳ 2006-2012 (tăng 4,1%). Điều đó càng có ý nghĩa khi giá USD ổn định trong điều kiện giá vàng trong nước cao hơn giá vàng thế giới; Ngân hàng Nhà nước mua vào một lượng ngoại tệ lớn để tăng dự trữ ngoại hối và giá tiêu dùng dù đã tăng chậm lại, nhưng giá USD vẫn tăng thấp chưa bằng 1/10.

Điều đó chứng tỏ diễn biến giá USD từ năm 2011 đến nay có thể được coi là khá ổn định và được các chủ thể trên thị trường đánh giá là một thành công nổi bật.

Giá USD ổn định đã có tác động tích cực về nhiều mặt.

Trước hết và dễ thấy nhất là việc ổn định giá USD đã góp phần quan trọng vào việc kiềm chế lạm phát.

Tác động này được xét trên hai góc độ. Ở góc độ thứ nhất do giá nhập khẩu tính bằng USD năm trước giảm 0,33%, 9 tháng năm nay giảm tiếp (2,26%), tính bình quân từ 2012 đến nay giảm khoảng 1,3%, trong khi giá USD chỉ tăng bình quân 0,35%, thì giá hàng nhập khẩu tính bằng VND không những không tăng, mà còn giảm gần 1%, góp phần hạn chế việc tăng chi phí đẩy - một yếu tố quan trọng của lạm phát.

Ở góc độ thứ hai, giá USD tăng thấp đã tác động đến yếu tố tâm lý kỳ vọng lạm phát, vì ngoại tệ thường được dùng làm nơi trú ẩn của dòng vốn khi lạm phát cao, nhưng ngoại tệ lại ổn định.

Sự ổn định của tỷ giá thời gian qua đã góp phần để Ngân hàng Nhà nước mua vào một lượng ngoại tệ từ lưu thông với số lượng khá lớn trong vài năm nay, đưa dự trữ ngoại hối từ chỗ chỉ đạt 6 tuần nhập khẩu vào cuối năm 2010, lên 6,5 tuần nhập khẩu vào cuối năm 2011, lên đạt được ranh giới an toàn tài chính theo thông lệ quốc tế (đạt 12 tuần nhập khẩu) vào cuối năm 2012 và cuối năm 2013. Việc tăng dự trữ ngoại hối sẽ bảo đảm tính thanh khoản của quốc gia, góp phần cải thiện cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam. Điều đáng lưu ý là lượng tiền đồng đưa ra mua ngoại tệ là không nhỏ, nhưng lại giữ được lạm phát 2 năm nay tăng thấp, chứng tỏ có sự đóng góp của việc trung hoà tiền tệ để tránh gây ra lạm phát.

Sự ổn định của tỷ giá đã góp phần kiềm chế sự tăng lên của các khoản nợ và trả nợ nước ngoài khi tính bằng VND, trong khi số trả nợ và viện trợ đã chiếm tỷ trọng tương đối cao trong tổng thu ngân sách Nhà nước (10 tháng 2013 chiếm gần 14,1%).

Về mặt tính toán, với sự ổn định của tỷ giá nên GDP bình quân đầu người tính bằng USD theo tỷ giá hối đoái thực tế bình quân đã tăng tương đối nhanh trong mấy năm gần đây (năm 2010 đạt 1.273 USD, năm 2011 đạt 1.517 USD, năm 2012 đạt 1.749 USD, khả năng năm 2013 có thể vượt qua mốc 1.900 USD).

Sự ổn định của giá USD đạt được như trên do nhiều nguyên nhân.

Nguyên nhân quan trọng là lượng ngoại tệ vào Việt Nam từ các nguồn có dấu hiệu tăng lên và đạt khá. Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ năm 2008 đến 2012 đăng ký thấp, nhưng thực hiện liên tục đạt trên dưới 11 tỷ USD; ước 11 tháng 2013 đạt 10,55 tỷ USD, tăng 6% so với cùng kỳ năm trước, là tín hiệu khả quan để cả năm đạt đỉnh cao nhất từ trước tới nay (vượt 11,5 tỷ USD của năm 2008), cao hơn năm 2012 (10,5 tỷ USD) và vượt kế hoạch đề ra (10,5-11 tỷ USD). Lượng vốn  hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) ước thực hiện 11 tháng đạt 4,04 tỷ USD, tăng 13,5% so với cùng kỳ năm trước. Dự đoán cả năm có thể vượt qua mốc 4,5 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay.

Lượng kiều hối do Việt kiều và lao động làm việc ở nước ngoài gửi về nước năm 2012 lần đầu tiên vượt qua mốc 10 tỷ USD; năm 2013 có thể đạt 11 tỷ USD. Lượng ngoại tệ do khách quốc tế đến Việt Nam chi tiêu năm 2013 ước đạt kỷ lục mới, với 7,7 tỷ USD so với kỷ lục năm 2012 là 6,83 tỷ USD (lượng khách quốc tế đến Việt Nam 11 tháng qua đạt 6,8 triệu lượt, tăng 12% so với năm 2012).

Một nguyên nhân quan trọng khác là do lạm phát đã được kiềm chế trong năm 2012 và tiếp tục được kiềm chế trong năm 2013, làm cho nhu cầu tìm nơi trú ẩn là vàng và ngoại tệ mạnh không còn lớn như những năm lạm phát cao. Hơn thế nữa, tâm lý găm giữ ngoại tệ làm cho tình trạng đô la hóa khá cao trước đây cũng có xu hướng giảm, nên nhiều doanh nghiệp và người dân bán ngoại tệ cho ngân hàng và bán ra thị trường, làm giảm áp lực tăng giá USD…

Với diễn biến trong 11 tháng qua (đặc biệt là tốc độ tăng bình quân 11 tháng so với cùng kỳ năm trước), với các yếu tố tác động trong thời gian tới, có thể dự đoán tốc độ tăng giá USD tháng 12 năm nay so với tháng 12 năm trước có thể tăng khoảng 2% hay ở mức 21.250 VND/USD. Nhưng nếu tính bình quân năm nay so với bình quân năm trước, thì tốc độ tăng sẽ chỉ dưới 1%.

Tuy nhiên, chưa thể chủ quan với sự biến động của giá USD, vì giá USD không chỉ phụ thuộc vào các yếu tố ở trong nước mà còn phụ thuộc vào các yếu tố ở ngoài nước. Ngay ở trong nước, giá USD cũng không chỉ phụ thuộc vào yếu tố chủ quan của cơ quan điều hành mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác.

Minh Ngọc