VDPF 2013: Dấu mốc mới trong hợp tác phát triển

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh. Ảnh VGP/Nhật Bắc

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh khẳng định đây là dấu mốc hết sức quan trọng trong tiến trình phát triển của Việt Nam.

Quốc tế đánh giá cao hiệu quả sử dụng vốn ODA

Bộ trưởng cho biết cách đây 20 năm (từ 1993), Việt Nam tổ chức việc thu hút đầu tư nguồn vốn ODA cho đất nước thông qua Hội nghị nhóm tư vấn các nhà tài trợ (gọi tắt là CG).

Có thể nói, 20 Hội nghị CG vừa qua, mục tiêu chủ yếu của chúng ta là kêu gọi các nhà tài trợ có những cam kết hỗ trợ nguồn lực ODA cho Việt Nam.

Sau 20 năm, với sự tích cực của Chính phủ  Việt Nam và sự hỗ trợ có hiệu quả của cộng đồng quốc tế, Việt Nam từ một nước nghèo, lạc hậu, đã trở thành một nước đang phát triển có thu nhập trung bình.

Theo thông lệ quốc tế, chính sách hỗ trợ ODA của các tổ chức quốc tế sẽ thay đổi đối với những quốc gia đã trở thành nước có thu nhập trung bình. Việt Nam đang đứng trước thời điểm như vậy. Các nhà tài trợ quốc tế đánh giá rất cao việc quản lý, sử dụng hiệu quả các nguồn vốn ODA cho phát triển kinh tế, đặc biệt là xóa đói giảm nghèo của Việt Nam những năm vừa qua.

Vì vậy, một giai đoạn mới trong quan hệ giữa Việt Nam và các nhà tài trợ phát triển đã bắt đầu. Việt Nam không chỉ là một nước nhận viện trợ, mà chúng ta còn là một đối tác để thảo luận, tranh luận với các đối tác phát triển trong việc hoạch định chính sách. Qua đó giúp Chính phủ Việt Nam và các nhà tài trợ xác định định hướng và cơ chế chính sách giúp Việt Nam vượt qua khó khăn, thách thức để phát triển. Đây là bước chuyển đổi có chất lượng cao hơn trong quá trình phát triển của Việt Nam.

Diễn đàn lần này thu hút đông đảo đại diện các cơ quan Chính phủ nước ta và các đối tác phát triển. Đây sẽ là một điểm nhấn quan trọng, khởi đầu cho đối thoại chính sách cấp cao giữa Chính phủ Việt Nam và các đối tác phát triển.

Tại Diễn đàn, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã thẳng thắn trả lời tất cả các vấn đề mà các đối tác quan tâm, qua đó tạo niềm tin và động lực cho các đối tác phát triển tiếp tục quan tâm đầu tư hơn nữa cho Việt Nam.

Theo thông lệ, các tổ chức quốc tế sẽ giảm mức hỗ trợ ODA, đặc biệt là nguồn vốn IDA (viện trợ không hoàn lại) và viện trợ với lãi suất ưu đãi để dành nguồn tiền này cho các quốc gia nghèo hơn.

Tuy nhiên, với những cố gắng từ Việt Nam, các nhà tài trợ vẫn cam kết về cơ bản không giảm mức đầu tư cho Việt Nam trong năm 2014 và con số đó không thấp hơn của năm 2013. Cùng với đó, các nhà tài trợ yêu cầu Chính phủ Việt Nam cần xây dựng những chiến lược nào, những vấn đề gì đặt ra cho Việt Nam trong giai đoạn tới.

Một khi chúng ta đã thống nhất được chiến lược và chính sách thì chúng ta cần nguồn lực để thực hiện. Trong quá trình đó, các nhà tài trợ luôn đồng hành với Việt Nam và sẽ kêu gọi nguồn lực để Việt Nam thực hiện các chính sách đã được thống nhất. Như vậy, đầu tư có mục tiêu theo các trọng tâm đã được thống nhất giữa Chính phủ và các đối tác phát triển.

Cần thay đổi tư duy về ODA

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh nhấn mạnh: Qua Diễn đàn lần này, ông muốn thông báo đến tất cả các địa phương và các bộ, ngành rằng Việt Nam đã bước vào giai đoạn mới, đã có bước trưởng thành. Chúng ta cần phải thay đổi tư duy về ODA. Trước đây, chúng ta nhận ODA là mong muốn viện trợ không hoàn lại hoặc cho vay ưu đãi. Chính vì vậy việc sử dụng ở một chừng mực nào đó là không hiệu quả. Còn giờ đây, chính sách của quốc tế với chúng ta đã bắt đầu giảm dần ưu đãi hoặc cho không, mà chuyển dần sang vay thương mại. Các nguồn lực này phải sử dụng không chỉ cho kết cấu hạ tầng, cho những dự án có thể thu hồi được vốn, mà còn cho các chương trình phát triển xã hội, xóa đói giảm nghèo và các lĩnh vực khác.

Như vậy trách nhiệm sử dụng và quản lý nguồn vốn ODA phải cao hơn. Chúng ta cần phải nhớ rằng đây là tiền của Chính phủ Việt Nam vay dài hạn. Chúng ta vay hôm nay, con cháu chúng ta sẽ lĩnh trách nhiệm trả nợ, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, điều cần thiết là chúng ta phải nhận thức lại về vấn đề xin các dự án ODA, nghĩa là không phải xin bằng mọi giá mà cần có kế hoạch rõ ràng về mục tiêu sử dụng, các hiệu quả mang lại và khả năng hoàn trả. Chỉ có như vậy chúng ta mới thực sự quản lý, sử dụng nguồn vốn ODA một cách hiệu quả theo đúng cách mà các đối tác mong muốn cũng như trách nhiệm của chúng ta với tương lai đất nước.