Vận hành thị trường phát điện cạnh tranh vào 2011

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải làm rõ thêm về nguyên nhân, giải pháp khắc phục tình trạng thiếu điện - Ảnh Chinhphu.vn

Hôm nay (22/11), trước nhiều ý kiến chất vấn Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng về vấn đề điện, Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải đã được Chủ toạ phiên chất vấn mời trả lời thêm những vấn đề mà đại biểu Quốc hội và cử tri quan tâm.

Với tư cách thành viên Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo Nhà nước về Tổng quy hoạch điện VI, Phó Thủ tướng đã thẳng thắn nhận trách nhiệm về việc thiếu điện thời gian qua và cho rằng cũng phải nhìn nhận thực tế có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc thiếu điện.

"Tôi đồng ý với quan điểm của Bộ trưởng Võ Hồng Phúc rằng nếu chúng ta thực hiện tốt sơ đồ quy hoạch điện VI thì đã không xảy ra tình trạng thiếu điện như hiện nay", Phó Thủ tướng nói.

Bên cạnh phần trả lời của Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng về nguyên nhân thiếu điện, Phó Thủ tướng đã bổ sung một số yếu tố. Đó là việc thiếu vốn khiến hầu hết các dự án điện chậm tiến độ, việc giải phóng mặt bằng gặp khó khăn, năng lực của chủ đầu tư và nhà thầu chưa tốt, đồng thời ý thức tiết kiệm điện của người dân chưa cao.

Từ năm 2006 đến nay, cùng với cuộc khủng hoảng kinh tế, ngành điện đã vấp phải rất nhiều khó khăn trong việc huy động vốn, lãi suất cao... dẫn đến việc triển khai các dự án gặp khó khăn.

Suốt từ năm 2003 đến nay rất hiếm có dự án điện lớn đầu tư nước ngoài (BOT) vào Việt Nam. Nhiều dự án ký được hợp đồng nhưng không có vốn nên không thể triển khai khiến không thực hiện được theo quy hoạch dẫn đến thiếu điện.

Giá điện cũng là một nguyên nhân dẫn đến thiếu nguồn cung về điện. Mức giá bình quân 5,2 cent/kWh, thấp hơn giá bình quân của các nước trong khu vực. Chính sự không hấp dẫn của giá bán điện như vậy làm cho việc huy động vốn cho các công trình điện, đặc biệt là các công trình của tư nhân kém hiệu quả.

Tập trung thúc đẩy các dự án chậm tiến độ

Trước thực trạng và nguyên nhân kể trên, Phó Thủ tướng cho rằng, trước hết phải tập trung vào tháo gỡ vướng mắc các công trình đang thi công.

Theo Phó Thủ tướng, nếu thiếu sự tập trung chỉ đạo thì nhiều dự án sẽ tiếp tục bị chậm, đặc biệt là các dự án Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng đã nêu như Quảng Ninh, Hải Phòng, Cẩm Phả, Sơn Động, Quảng Ninh 2, Hải Phòng 2 v.v...

“Phải thu hút đầu tư trong nước và nước ngoài cho các dự án phát triển điện”, Phó Thủ tướng nói.

Chính phủ đang chuẩn bị cơ chế về giá điện gió, theo đó giá sẽ khoảng 12,5 cent/kWh và Chính phủ đang tìm các phương án hỗ trợ trực tiếp cho sự chênh lệch giá này. Chỉ có cơ chế như vậy mới hướng tăng được việc sử dụng năng lượng tái tạo và khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực này.

Giải pháp khác là chấn chỉnh các chủ đầu tư và nhà thầu trong việc thực hiện các hợp đồng và các dự án, bảo đảm chất lượng cũng như tiến độ của các dự án, tuyên truyền sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả.

Về giải pháp tái cơ cấu ngành điện, “dự kiến cuối năm nay sẽ ban hành giải pháp đó và sang năm 2011 sẽ hình thành  thị trường cạnh tranh về phát điện”, Phó Thủ tướng nói.

Muốn như vậy sẽ phải tách các nhà máy điện ra khỏi Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), chỉ để lại một số các nhà máy điện chiến lược thuộc Tập đoàn.

Riêng phần truyền tải, phần phân phối vẫn do EVN đảm nhiệm ở giai đoạn đầu. Phó Thủ tướng phân tích: nếu phần phân phối tách ra sớm trong khi giá điện chưa vận hành theo cơ chế thị trường thì không cách gì để các công ty phân phối điện có thể bảo đảm được bán điện, cung cấp điện một cách ổn định vì bị thua lỗ.

Một giải pháp nữa là thực hiện giá điện theo cơ chế thị trường. “Chúng tôi rất mong các vị đại biểu Quốc hội, cử tri cả nước ủng hộ cơ chế giá điện theo giá thị trường. Chúng ta đã mạnh dạn thực hiện cơ chế giá xăng dầu theo giá thị trường và bước đầu đã thành công. Nếu chúng ta không thực hiện thị trường hoá về giá năng lượng, thì sẽ không cách gì có đủ năng lượng cho quốc gia”, Phó Thủ tướng nói.

Hồng Phong

Ảnh: Nhật Bắc