Phòng chống tội phạm: Bài học phát huy sức mạnh tổng hợp

“Bên cạnh những nghị định, quyết định của Nhà nước, cần phải phát động phong trào trong nhân dân, dựa vào dân trong công cuộc phòng chống các loại tội phạm”.

“… Sự xuống cấp về văn hóa và đạo đức trong xã hội là nguyên nhân của tội phạm; sự khủng hoảng về lý tưởng là nguyên nhân của tham nhũng…”

Đó là bài học thành công trong trấn áp tội phạm, triệt phá thành công những vụ trọng án lớn, đảm bảo ổn định an ninh, trật tự xã hội cho đất nước, trong giai đoạn vô cùng phức tạp của lực lượng Công an nhân dân trong những thập niên 70, 80, 90 của thế kỷ trước.

Mời bạn đọc cùng xem lại video của cố Bộ trưởng Bộ Nội vụ Mai Chí Thọ thời kỳ 1987-1991 (nay là Bộ Công an) trả lời phỏng vấn Cổng Thông tin điện tử Chính phủ năm 2005.

Video: Phỏng vấn đồng chí Mai Chí Thọ, nguyên Bộ trưởng Bộ Nội vụ (1987-7/1991)

Theo lời đồng chí Mai Chí Thọ: Hồi đó tôi ở TPHCM, là Phó Chủ tịch kiêm Giám đốc Công an Thành phố. Sau thời kỳ giải phóng Sài Gòn, cũng là giải phóng miền Nam, tình hình khoảng một năm đầu hết sức tốt. Nhưng sau đó thì dồn dập có rất nhiều chuyện. Chủ quan cũng có, sai lầm trong cải tạo cũng có, phải nói là tình hình hết sức khó khăn. Nào là do khó khăn của thời kỳ bao cấp, rồi lại phải chống bọn Pol Pot ở biên giới, nhân dân rất đói khổ, mình thì ngăn sông cấm chợ... cho nên tội phạm hình sự, tội phạm chính trị nổi lên rất ghê gớm.

Bấy giờ đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn vô kêu tôi lên, nói: "Tôi không thể chịu được chuyện ở trên Thành phố này, ngày nào cũng có tiếng súng. Các đồng chí làm sao phải dập tắt tất cả những cái đó đi."

Tôi về đề nghị với Thành ủy, chúng ta nhất thiết phải phát động phong trào quần chúng để chống lại các loại tội phạm. Lúc bấy giờ Thành ủy mới đồng ý. Chúng tôi phát động một phong trào quần chúng, tất cả các thanh niên đều trang bị gậy gộc, tất cả ngõ hẻm đều có barrie sẵn sàng ra chặn. Có báo động là sẵn sàng chặn, các thanh niên vác gậy gộc ra... Phải nói rằng chỉ cần khí thế đó là tụi nó (tội phạm) cũng sợ co vòi lại rồi. Cho nên chúng tôi dẹp cái đó (tội phạm) rất là mau.

Thế đến thời kỳ thứ 2, tôi ra đây (Hà Nội). Bộ Chính trị, Trung ương điều ra làm Bộ trưởng. Cả thời kỳ 10 năm từ 1975-1985 khó khăn ghê lắm. Ra đây, có Nghị quyết 6 đổi mới rồi nhưng mới bắt đầu thôi. Trộm cướp lúc bấy giờ, các bến xe, nhà ga tụi nó chiếm lãnh, làm chủ.

Rút kinh nghiệm từ thời kỳ đầu giải phóng, tôi đề nghị Hội đồng Chính phủ ra Chỉ thị phát động phong trào quần chúng, dùng sức mạnh tổng hợp của Đảng, Chính quyền, các lực lượng đoàn thể, công an làm nòng cốt, xung kích, do Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh chỉ huy. Phát động một đợt như thế, sức mạnh tổng hợp của mình như thế, chúng ta dẹp được bọn tội phạm.

Bây giờ tôi nói với các đồng chí là một dân tộc có nền văn hóa, đạo đức cao, đoàn kết thương yêu lẫn nhau, trong quá trình chiến tranh chiến thắng mọi kẻ thù, mạnh hàng trăm, hàng ngàn lần, lịch sử từ xa xưa cho đến bây giờ chứ không chỉ bây giờ, chúng ta đều chiến thắng - đó là điều rất đặc biệt. Vậy tại sao một dân tộc đạo đức như thế, tinh thần đoàn kết như thế, đời sống vật chất từ đổi mới đến giờ thay đổi ghê gớm, vậy mà tội phạm đông như thế?

Tôi suy nghĩ nhiều rồi. Thứ nhất, tôi cho là do đạo đức, văn hóa yếu kém. Bây giờ thời kỳ đổi mới thì chuyển qua giáo dục thực dụng. Tức là cái gì mà làm ra tiền thì xô vào dạy, xô vào học. Âu đó cũng là cuộc sống của con người ta. Nhưng nếu chỉ có cái đó thì xã hội không tồn tại được. Không có cân bằng giữa kinh tế và xã hội, giữa kinh tế và văn hóa thì làm sao mà xã hội phát triển ổn định, bền vững được. Bây giờ cái chính là giáo dục làm người thì mình thiếu. Tại sao Lịch sử lại không phải là môn thi bắt buộc. Thi hết THPT hay vô trường đại học thì phải thi Lịch sử, dứt khoát như vậy. Chứ anh để mất gốc như thế này rất nguy hiểm. Hội nhập là hòa nhập chứ không hòa tan, nếu để mất gốc như thế này thì mình đi tới đâu?

Muốn chống được tội phạm thì phải có đạo đức. Muốn trong Đảng không có quan liêu, tham nhũng, tiêu cực thì phải có lý tưởng. Tôi nói với các đồng chí là đạo đức xuống cấp; lý tưởng thì bị khủng hoảng; đồng lương, thu nhập lại không đủ sống, 3 cái đó không giải quyết thì không thể giữ vững, không thể nào làm tốt công tác an ninh và trật tự xã hội được. Phải giải quyết những vấn đề rất cơ bản này.

Tôi cho rằng ngoài vấn đề dựa vào quần chúng, phát động quần chúng để xây dựng mặt trận an ninh Tổ quốc là vấn đề rất quan trọng thì phải giải quyết những vấn đề cơ bản: Phải dứt khoát theo đường lối giáo dục làm người. Quy chế tiên học lễ, hậu học văn, từ lớp 1 cho đến hết THCS thì phải có quy chế đó. Thứ 2, tôi cho rằng phải khôi phục Hán Nôm, hệ số Hán Nôm phải bằng tiếng Anh, bởi vì đó là nền văn hóa của mình, nó gắn chặt với văn hóa Việt Nam, văn hóa phương Đông, nó là một phần rất lớn trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Và Sử học phải là môn bắt buộc. Về tư tưởng, phải vừa giương cao ngọn cờ độc lập, vừa giương cao ngọn cờ xã hội chủ nghĩa. Thứ 3 là đồng lương, phải phát động một phong trào tiết kiệm trong nhân dân, đặc biệt là trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, mà phải thành phong trào, thành tiêu chuẩn xây dựng chi bộ Đảng, trong các cơ quan Đảng. Không thể chỉ cần Nghị định, Luật. Luật, Nghị định rất cần nhưng không thể có sức mạnh bằng phong trào cách mạng quần chúng được. Giải quyết 3 cái đó mới giữ vững được an ninh chính trị, trật tự xã hội, bẻ gãy tất cả âm mưu và các loại kẻ thù, làm cho nước Việt Nam đúng như khẩu hiệu Đảng đề ra là dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh.

Hồng Mỹ