Cả hai siêu cường kinh tế có thực sự muốn ‘chiến tranh thương mại’?

Trên các phương tiện truyền thông quốc tế mấy ngày gần đây, tin tức về “xung đột thương mại Mỹ-Trung” xuất hiện ngang bằng vụ cựu điệp viên hai mang Nga Skripal bị đầu độc tại Anh.

Liên quan tới việc chính quyền Mỹ muốn áp thuế hàng nghìn mặt hàng của Trung Quốc nhập khẩu vào nước này, ngày 3/4, Văn phòng Đại diện thương mại Mỹ (USTR) cho công bố danh sách các sản phẩm nhập khẩu trị giá khoảng 50 tỷ USD từ Trung Quốc có thể bị áp thuế bổ sung.

Ngay lập tức Trung Quốc quyết định sẽ ngừng ưu đãi thuế đối với 128 sản phẩm của Mỹ, thay vào đó áp mức thuế 15-25% đối với những mặt hàng này, trong đó có thịt lợn và trái cây…

Động thái đó làm cho Mỹ “không hài lòng” nên Tổng thống Trump chỉ thị các quan chức thương mại Mỹ cân nhắc xem liệu tăng gấp đôi giá trị nhập khẩu, lên 100 tỷ USD, các hàng hóa Trung Quốc sẽ phải chịu mức thuế bổ sung có phù hợp hay không.

Theo các nhà phân tích thì việc Mỹ muốn giảm thâm hụt cán cân thương mại với bạn hàng Trung  Quốc bằng các biện pháp như đã công bố thực ra chỉ là một trong hai mục tiêu mà Nhà Trắng hướng tới.

Mục tiêu thực sự của Tổng thống Donald Trump là muốn ngăn cản Trung Quốc trở thành nền công nghiệp cạnh tranh trực tiếp với Mỹ. Kế hoạch mang tên "Made in China 2025" đã được Trung Quốc công bố năm 2015, đề rõ mục tiêu từ một "công xưởng của thế giới", nước này phải vươn lên thành "một cường quốc công nghiệp" làm chủ các khâu từ nghiên cứu, đến sản xuất các mặt hàng có trị giá gia tăng cao. Trung Quốc có tham vọng trở thành một "con chim đầu đàn của nền công nghệ mới", nắm giữ chìa khóa công nghệ để không còn cần đến nước ngoài.

Bên cạnh đó, năm 2017, Trung Quốc còn khẳng định quyết tâm trở thành nhà vô địch trong lĩnh vực trí thông minh nhân tạo. Chính vì vậy, Mỹ nhấn mạnh đến "các hoạt động thương mại không công bằng của Trung Quốc liên quan việc Trung Quốc "cưỡng ép các công ty Mỹ chuyển giao công nghệ và quyền sở hữu trí tuệ".

Tuy hai bên tung ra những tuyên bố để cáo buộc lẫn nhau nhưng giới quan sát cho rằng vẫn còn hơn 2 tháng để hòa hoãn trước khi một “cuộc chiến tranh thương mại” toàn diện thực sự xảy ra.

Nhật báo Les Echos (Pháp) số ra mới đây, trong bài xã luận nhận định “cả hai bên đều mới chỉ trưng ra những ‘vũ khí’ để dọa nhau mà tránh tuyên bố là khi nào các biện pháp đó sẽ được áp dụng.

Trong khi nêu các hành động đáp trả nhưng Trung Quốc cũng thấy rõ Mỹ vẫn là thị trường tiêu thụ số 1 của thế giới và GDP của Trung Quốc có phần lệ thuộc vào khối lượng hàng hóa bán cho người tiêu dùng ở Mỹ lớn gấp 5 lần so với mức độ lệ thuộc của Mỹ vào thị trường Trung Quốc.

Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng thừa hiểu việc rơi vào vòng xoáy đối đầu thương mại với Mỹ sẽ chỉ khiến cả hai bên đều bị thiệt hại.

Đó là lý do thời gian qua Trung Quốc vẫn kêu gọi Mỹ giải quyết bất đồng về thương mại và thuế quan thông qua đối thoại và đàm phán.

Ở phía Mỹ, ngay Tổng thống Donald Trump cũng viết trên Twitter rằng: “Chúng tôi không tiến hành chiến tranh thương mại với Trung Quốc”. Nói cách khác, việc Mỹ cho công bố danh sách các mặt hàng áp thuế và Trung Quốc đáp trả cũng chính là những danh mục nằm trong hàng loạt các vấn đề để đặt lên bàn đàm phán của đôi bên mà thôi.

Vì trên thực tế, Mỹ và Trung Quốc sẽ có cơ hội đầu tiên giải quyết những bất đồng sâu sắc về thương mại song phương bên lề Hội nghị Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức tại Washington từ ngày 20-22/4 tới. Đó là chưa nói tới các tranh chấp đó có thể thông qua WTO để giải quyết.

Tuy nhiên, dù sao chăng nữa, việc đôi bên “lời qua tiếng lại” cũng đã gây những tác động tiêu cực đến thương mại toàn cầu./.

Tuyết Minh