Căng thẳng ở Biển Đông tác động đến an ninh khu vực
(Chinhphu.vn) - Với chủ đề “Căng thẳng leo thang ở Biển Đông và những tác động đến an ninh khu vực”, Trung tâm Nghiên cứu CASS-India thuộc Tập đoàn Stratcore đã tổ chức cuộc thảo luận bàn tròn tại Singapore hôm 28/5, thu hút sự tham dự của nhiều chuyên gia, học giả, nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, quan hệ quốc tế và luật pháp đến từ Malaysia, Indonesia, Philippines, Thái Lan, Ấn Độ, Australia, Mỹ và các viện nghiên cứu hàng đầu của Singapore.
Giải thích lý do cho cuộc tọa đàm được tổ chức có phần khẩn cấp này, Giám đốc CASS-India, ông A.B.Mahapatra, nói: “Tranh chấp Biển Đông nay đã chuyển sang tình trạng căng thẳng sôi sục mà nếu không được xử lý thận trọng sẽ dễ trở thành xung đột ở mức nhỏ rồi lan thành một cuộc chiến tranh toàn diện, lôi kéo các cường quốc quân sự vào cuộc”. Và tác nhân dẫn đến tình trạng hiện thời, ông Mahapatra chỉ ra, là việc “Trung Quốc hạ đặt giàn khoan nước sâu Hải Dương 981 thuộc sở hữu nhà nước vào Lô 143 trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Hành động này là “bất ngờ, khiêu khích và phi pháp”. Đáng nói hơn, Trung Quốc không chỉ khiêu khích Việt Nam mà cả thế giới bằng việc “điều hơn trăm tàu, trong đó gồm 7 tàu hải quân hộ tống giàn khoan. Khi Việt Nam điều tàu cảnh sát biển ra bảo vệ quyền chủ quyền của mình, Trung Quốc đã ra lệnh cho các tàu phun vòi rồng và đâm vào tàu của Việt Nam. Hành động này không chỉ nguy hiểm mà còn gây thương tích cho các thủy thủ Việt Nam”.
Tại cuộc thảo luận, các diễn giả đã bày tỏ và trao đổi quan điểm về nhiều khía cạnh khác nhau liên quan đến căng thẳng gia tăng tại Biển Đông, trong đó có vai trò trung tâm của ASEAN và những thách thức an ninh khu vực nổi lên trong tình hình hiện nay… Hầu hết các diễn giả đều bày tỏ quan ngại về những động thái ngày càng kiên quyết của Trung Quốc trong tranh cãi chủ quyền với các nước láng giềng, đặc biệt là những diễn biến mới nhất trên Biển Đông, đồng thời nhấn mạnh đến sự cần thiết rằng, ASEAN và Trung Quốc cần phải nhanh chóng đạt được một Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Bởi hòa bình, ổn định, tự do thương mại và vận tải trên Biển Đông nằm trong lợi ích của không chỉ các quốc gia ASEAN mà còn với nhiều cường quốc thế giới.
Các học giả cho rằng mặc dù còn nhiều thách thức khác trên Biển Đông đối với ASEAN như cướp biển, khủng bố, buôn người, song có thể nói rằng tranh cãi chủ quyền giờ đây là rào cản lớn nhất trong nỗ lực nhằm tạo ra một trật tự tốt đẹp trong khu vực của ASEAN. Do vậy, điều cần thiết là ASEAN phải đóng vai trò lớn hơn như là một động lực chính để giải quyết tranh chấp trên Biển Đông bởi “sử dụng biện pháp hòa bình là lựa chọn của chính chúng ta”, như lời của diễn giả Mira Permatasari thuộc Văn phòng cố vấn quốc phòng và quan hệ quốc tế của Tổng thống Indonesia.
Điều phối viên Chương trình chuyển hóa quân sự của Trường nghiên cứu quốc tế Rajaratnam của Singapore, Richard Bitzinger nhìn nhận rằng trong khi các quốc gia quanh Biển Đông đều phải có trách nhiệm duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực này thì “tôi có thể nói rằng Trung Quốc phải chịu trách nhiệm từ 90 đến 100% về tình hình căng thẳng hiện nay”. Bởi nước này “đã vi phạm cam kết không tiến hành các hành động đơn phương trong vùng biển tranh chấp” theo Tuyên bố các bên về ứng xử trên Biển Đông (DOC) mà họ đã ký kết với ASEAN năm 2002”, ông Bitzinger lý giải. Điều đáng nói, theo ông Bitzinger, là dù rành rành khơi mào gây sự, Bắc Kinh luôn cố vẽ nên “một khái niệm hết sức buồn cười” rằng họ “bị các nước khác ăn hiếp”, rằng họ là “nạn nhân của các thế lực bên ngoài”.
Nguyễn Chiến (tổng hợp)
