EU tính chuyện lập Liên minh năng lượng

Ông Maros Shevchovych - Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu phụ trách năng lượng trình bày chiến lược - Ảnh: EPA

Mục tiêu chính của kế hoạch này là: thứ nhất, giảm bớt sự phụ thuộc vào một nhà cung cấp năng lượng chính của EU là Nga và nhằm xây dựng tinh thần đoàn kết của các quốc gia thành viên trong trường hợp gián đoạn nguồn cung. Thứ hai, hướng tới việc chuyển động tự do của năng lượng (tiêu chí tự do thứ năm của EU) ngoài việc di chuyển tự do giữa các nước của con người, hàng hóa, dịch vụ và tài chính. Thứ ba, xây dựng nó thành một nguồn cung cấp năng lượng độc lập cho châu Âu. Thứ tư, xây dựng đây thành một mô hình xã hội sản xuất ra những nguồn năng lượng phát sinh lượng khí thải thấp.

Để tiến tới Liên minh về năng lượng, EU đề ra các bước thực hiện như sau. Đầu tiên sẽ là sự hình thành một tổ chức châu Âu thống nhất mua khí đốt cho cả khối 28 nước. Thứ hai, nếu một hoặc nhiều nước EU bị đe dọa cắt đứt nguồn cung khí đốt, các nước khác sẽ giúp họ bằng “các cơ chế thống nhất”. Thứ ba, EU sẽ giúp tài trợ thậm chí lên tới 75% giá trị các dự án trữ khí đốt và đường ống vận chuyển ở các quốc gia hiện đang dựa vào khí đốt Nga. Thứ tư, sử dụng đầy đủ các nguồn nhiên liệu hóa thạch đã có gồm than đá và khí đá phiến (shale gas). Thứ năm, ký thỏa thuận mua khí đốt từ các nhà xuất khẩu bên ngoài châu Âu, như Mỹ hoặc Australia. Nó có thể được chuyển tới châu Âu bằng tàu biển dưới dạng khí hóa lỏng.

Ngoài ra, EU cũng cần củng cố Cộng đồng năng lượng giữa EU và 8 nước láng giềng ở phía Đông, ra đời năm 2008 để mở rộng thị trường khí đốt châu Âu về phía Đông.

Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu phụ trách về vấn đề năng lượng, Maros Shevchovych cho biết: "Đây là kế hoạch tham vọng nhất trong hơn nửa thế kỷ tồn tại của EU. Việc hoàn thành kế hoạch sẽ liên kết 28 thị trường năng lượng của châu Âu thành một sức mạnh tập thể".

EU đã tiến bộ nhiều trong phương diện cải thiện an ninh năng lượng từ hai cuộc khủng hoảng khí đốt 2006 và 2009 khi tranh cãi về nợ tiền khí  đốt giữa Kiev và Moscow dẫn tới gián đoạn nguồn cung cho châu Âu. Tuy vậy, tới nay sự dựa dẫm của EU vào nguồn dầu khí nhập khẩu, đặc biệt là từ Nga đã tăng chứ không giảm.

Hiện nay, ít nhất 10 nước EU phụ thuộc vào nhà cung cấp duy nhất - Tập đoàn năng lượng độc quyền Gazprom của Nga - vốn cung cấp hơn 50% lượng tiêu thụ khí đốt cho các quốc gia này. Đặc biệt, nhiều nước hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn cung khí đốt của Gazprom.

Số liệu từ Cơ quan thống kê EU (Eurostat) cho thấy mức độ phụ thuộc năng lượng vào nguồn nhập khẩu của EU đã tăng từ 63,4% năm 2009 lên 65,8% năm 2012. Trong khi đó, phần khí đốt của Nga trên thị trường EU đã tăng tới khoảng 30% (từ mức 20% trong năm 2010) và nhập khẩu dầu mỏ của Nga chiếm khoảng 35% nhu cầu sử dụng của EU./.

Nguyễn Chiến