“Mổ xẻ” sự chững lại của các nền kinh tế mới nổi

Trong báo cáo "Triển vọng kinh tế thế giới" vừa công bố, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) nhận định, các nền kinh tế mới nổi không chỉ đang vấp phải những yếu tố môi trường bên ngoài không mấy thuận lợi như thời kỳ tiền khủng hoảng tài chính, mà còn phải xoay sở với các nhân tố nội tại kìm hãm tốc độ tăng trưởng.

Tuy mất các điều kiện thuận lợi từng tồn tại trước khi xảy ra khủng hoảng, nhưng các nước trên sẽ được hỗ trợ bởi những nền kinh tế phát triển có mức tăng trưởng cao hơn cho dù điều này thường đi đôi với tỷ giá lãi suất toàn cầu cao hơn.

Báo cáo của thể chế tài chính gồm 188 thành viên này cũng nêu ra hai quan điểm khác nhau về sự tăng trưởng của các nền kinh tế mới nổi. Một số chuyên gia lập luận rằng sự thụt lùi của các nền kinh tế mới nổi là điều không thể tránh khỏi sau nhiều năm gây ấn tượng bởi tốc độ tăng trưởng nhanh chóng nhờ môi trường bên ngoài thuận lợi - song chỉ mang tính nhất thời - như giá hàng hóa cao trong khi tín dụng bên ngoài lại thấp. Đối lập với quan điểm trên, nhiều nhà phân tích khác cho rằng những biện pháp cải cách cơ cấu và các chính sách kinh tế vĩ mô chắc chắn đã tạo cơ sở để thúc đẩy hoạt động kinh tế của các nền kinh tế mới nổi.

Các tác giả của báo cáo trên lưu ý rằng sự thụt lùi gần đây của các nền kinh tế mới nổi dường như không chỉ do yếu tố bên ngoài mà còn do yếu tố nội tại của từng nước. Chính vì vậy, theo IMF, ưu tiên hàng đầu hiện nay đối với các nhà hoạch định chính sách là hiểu rõ vai trò của các yếu tố nội tại cũng như đánh giá xem liệu có cơ hội cho các chính sách nhằm cải thiện sự linh hoạt của các nền kinh tế này hay không nếu không tính tới điều kiện bên ngoài.

Lãi suất toàn cầu thấp

IMF cho biết trong bối cảnh tỷ lệ lãi suất duy trì ở mức thấp, việc các quốc gia vay mượn để chi tiêu, đặc biệt là chi tiêu công, sẽ không làm tăng nợ công trong trung hạn do lãi suất sẽ thấp hơn mức tăng trưởng kinh tế. IMF cũng cảnh báo rằng lãi suất thấp cũng mang lại những hiểm họa tiềm tàng đối với ổn định tài chính do khuyến khích các nhà đầu tư mạo hiểm hơn để kiếm lời.

Lãi suất thị trường đã liên tục giảm kể từ những năm 1980 của thế kỷ trước và hiện tại đã xuống tới mức âm nếu tính thêm tỷ lệ lạm phát. Tỷ lệ lãi suất trung bình toàn cầu đã giảm từ 5,5% trong thập niên 80 xuống 3,5% trong thập niên 90, sau đó là 2% trong giai đoạn 2001 - 2008 và xấp xỉ dưới 0% trong năm 2012. Xu thế này tăng tốc trong giai đoạn 2008 - 2009 do ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu khiến nhiều ngân hàng trung ương như Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) hạ lãi suất xuống mức gần bằng 0% nhằm hỗ trợ nền kinh tế đang chao đảo.

IMF cũng dự báo tình hình lãi suất thấp sẽ tiếp tục duy trì trong thời gian tới và nếu có tăng cũng chỉ ở mức khiêm tốn.

Lam An