Nga: Xung quanh việc dỡ trại tạm giữ nhập cư trái phép

Ngày 21/8, Trại tạm giữ người nhập cư bất hợp pháp Golyanovo ở Moscow đã được dỡ bỏ - Ảnh: Ria Novosti

Ngày 21/8, Trại tạm giữ người nhập cư bất hợp pháp Golyanovo ở Moscow đã được dỡ bỏ. Trong vòng 3 tuần hàng trăm người đã bị giam giữ ở đây và phần lớn đã bị trục xuất khỏi Nga. Còn khoảng 230 người đã bị chuyển về Trung tâm giữ người nước ngoài ở ngoại ô Moscow.

Trại tạm giữ người nước ngoài duy nhất ở Moscow đã bị dẹp bỏ, nhưng vẫn còn đọng lại rất nhiều vấn đề.

Trại Golyanovo được dựng lên khẩn cấp chỉ bởi sức chứa của Trung tâm giữ người đã quá tải (được quy hoạch với sức chứa tối đa là 400 người). Chỉ trong vòng có vài ngày đầu của chiến dịch, hàng ngàn người nhập cư bất hợp pháp đã bị bắt giữ và vì vậy chính quyền buộc phải sử dụng các lều bạt của quân đội để lập nên khu trại Golyanovo.

Sự vội vã và gấp gáp cũng gây nên những bất cập cho chính những người bị bắt giữ bởi điều kiện sinh sống tại đây không được bảo đảm. Lều bạt dã chiến dùng cho quân đội. Mà những người lính là người có sức khỏe. Còn những người bị bắt giữ rất đa dạng. Trong số họ có rất nhiều phụ nữ và thậm chí cả phụ nữ có thai. Đã có trường hợp 1 phụ nữ người Kirgizxtan (thuộc Liên xô cũ) có thai ở tháng thứ 8, bị bắt giữ hôm trước thì hôm sau các cơ quan chức năng phải cho người chồng tháp tùng vợ về nước.

Việc trục xuất hàng loạt cùng một lúc cũng không hề đơn giản. Để làm được việc này, cần phải có sự phối hợp đồng bộ với đại sứ quán của các nước có người bị trục xuất để cấp các giấy tờ tùy thân cho họ. Ngoài ra, theo luật để trục xuất đúng quy trình, sau khi có quyết định của tòa án người nước ngoài có 10 ngày để khiếu nại. Vì vậy cùng trong thời gian chờ đợi này, số lượng người bị bắt giữ cũng lại tăng lên. Đã có nhiều người khi bị bắt giữ muốn tự mua vé để được trục xuất ngay và các nhân viên thừa hành công vụ đã có kiến nghị để cơ quan thi hành án cho phép bỏ qua quy trình 10 ngày theo luật. Tuy nhiên vấn đề này vẫn đang bỏ ngỏ.

“Tôi đã trực tiếp trao đổi với một số quan chức ở các cấp độ khác nhau thuộc Bộ Nội vụ, hầu hết các chuyên gia đều khẳng định Trung tâm tạm giữ sau khi xây dựng xong sẽ có sức chứa 1.500-2.000 người (hiện tại là 400 người). Tuy nhiên còn phải chờ đợi thêm khoảng nửa năm nữa việc xây dựng mới hoàn thành. Đó là Trung tâm dành cho thành phố Moscow, còn cho tỉnh Moscow thì vẫn chưa có Trung tâm tương tự nào được xây dựng”- Thành viên của Ủy ban xã hội trực thuộc Văn phòng Bộ nội vụ phụ trách khu vực Moscow, Anton Tsvetkov phát biểu.

Địa điểm để xây dựng Trung tâm giữ người nhập cư trái phép cho tỉnh Moscow vẫn đang gây tranh cãi. Hàng ngàn người bị bắt giữ ở ngoại ô tỉnh Moscow, nhưng sẽ giam giữ họ ở đâu? Cơ quan di trú đang dự kiến sửa sang 1 ngôi nhà 3 tầng trước đây do quân đội quản lý ở vùng Egoryevxk. Tuy nhiên sức chứa cũng rất hạn chế- chỉ khoảng hơn 300 người. Hơn nữa dân cư trong khu vực này đang gây sức ép mạnh mẽ việc lựa chọn này. Lý do họ đưa ra là khu vực này rất xa sân bay và khi thân nhân của những người đang bị giam giữ đến thăm nuôi sẽ làm ảnh hưởng đến trật tự và an ninh trong vùng.

Chủ trương kiểm tra và bắt giữ vẫn đang được thực thi rất quyết liệt. Hàng tuần một lượng lớn người không có giấy tờ hợp pháp bị bắt giữ. Đôi khi chỉ vì “cái khó bó cái khôn” nên có rất nhiều người chỉ  bị phạt và lấy vân tay sau đó lại được thả ra.

Trước cửa Trung tâm giam giữ, hàng người đi thăm nuôi đứng xếp hàng chờ đến lượt mình. Khi phóng viên hỏi 1 công dân Uzbekixtan có em gái đang ở trong trại, anh ta nói: tất cả đều đang mong nhanh chóng được trở về nhà. Và rồi sau đó vài tháng phần lớn họ sẽ quay trở lại nước Nga bằng giấy tờ mang tên người khác. Thủ lĩnh phong trào “những người lao đông nhập cư Tadzikixtan”- Karomat Sharipov thì khẳng định với phóng viên gần như 100% người nhập cư Tadzhikixtan tại Nga đều sẵn sàng chuẩn bị giấy tờ tùy thân từ trước. Khi bị trục xuất khỏi Nga, chỉ 1 tuần sau họ đã lại có mặt ở Nga để kiếm sống.

Quy trình để trục xuất người nhập cư trái phép của Nga, về nguyên tắc là khá chặt chẽ. Tuy nhiên việc  lấy dấu vân tay vẫn còn rất thủ công (bôi mực và lăn tay lên giấy) và vì vậy để kiểm tra qua máy tính sẽ tốn nhiều thời gian và độ chính xác cũng ít nhiều bị sai lệch. Hơn nữa mọi sự chuẩn bị cho việc giam giữ ở quy mô lớn còn chưa đáp ứng được yêu cầu hiện thời. Đây cũng chính là lý do để báo chí và dư luận trong thời gian qua chỉ trích các cơ quan hữu quan như Bộ Nội vụ, Cục Di trú Liên bang …

Phạm Hoàng

(Theo tờ Sự thật Thanh niên, Nga)