Nối lại đàm phán hòa bình Israel-Palestine

Nhằm tạo không khi thân thiện cho cuộc gặp trực tiếp đầu tiên trong vòng 3 năm qua giữa Israel và Palestine, cuộc hội đàm đã diễn ra dưới hình thức một dạ tiệc Iftar kết thúc tháng Ramadan của người Hồi giáo tại nhà riêng của Ngoại trưởng John Kerry ở thủ đô Washington.

Phái đoàn đàm phán Israel do Bộ trưởng Tư pháp, bà Tzipi Livni làm trưởng đoàn, trong khi nhà thương thuyết Saeb Erekat dẫn đầu phái đoàn Palestine.

Trước thềm đàm phán, Ngoại trưởng Kerry đã bổ nhiệm cựu Đại sứ Mỹ tại Israel, ông Martin Indyk làm đặc phái viên của Mỹ đóng vai trò trung gian cho cuộc đàm phán.

Phát biểu trước khi chính thức bước vào hội đàm, Ngoại trưởng Kerry, người chủ trì cuộc gặp đầu tiên, kêu gọi Israel và Palestine cùng có "những nhượng bộ hợp lý" hướng tới hòa bình. Đặc phái viên Mỹ Martin Indyk tuyên bố sẽ nỗ lực hết mình nhằm đạt tới mục tiêu của chính quyền Barack Obama là thiết lập hai nhà nước Israel và Palestine sống cạnh nhau trong hòa bình và an ninh.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ, bà Jen Psaki cho biết các cuộc hội đàm đầu tiên sẽ diễn ra trong hai ngày 29 và 30/7. Ngày 30/7, hai phái đoàn thương lượng sẽ gặp lại Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tại trụ sở Bộ Ngoại giao Mỹ. Người phát ngôn cho biết hai bên đã đồng ý sẽ nói chuyện trực tiếp với nhau trong vòng ít nhất 9 tháng, nhưng đó không phải là thời hạn chót và cuộc đàm phán sẽ không tự động ngừng lại sau thời hạn này. Kết thúc hai ngày gặp gỡ đầu tiên tại Washington, Ngoại trưởng Mỹ sẽ ra một thông cáo báo chí chung tuyên bố chính thức nối lại vòng đàm phán hòa bình Israel-Palestine sau gần 3 năm đình trệ.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết mục đích chính trong hai ngày đàm phán đầu tiên này là tìm cách nhất trí với nhau về một kế hoạch cho các vòng đàm phán rộng hơn tiếp theo. Trong một dấu hiệu hòa giải, một ngày trước khi diễn ra cuộc đàm phán, Israel đã quyết định phóng thích 104 tù nhân Palestine theo 4 giai đoạn, tùy theo kết quả đàm phán giữa hai bên. Quyết định này của Israel là một phần trong thỏa thuận đạt được giữa hai bên hồi đầu tháng 7 này do ông Kerry làm trung gian hòa giải nhằm đưa hai bên trở lại bàn đàm phán.

Việc hai đoàn đàm phán Israel và Palestine gặp lại nhau sau ba năm được coi là một diễn biến đáng hy vọng. Tuy nhiên, các chuyên gia dự báo tiến trình đàm phán sẽ rất chông gai do trước khi nối lại đàm phán, chưa bên nào ngỏ ý sẽ rút bỏ các yêu sách của mình. Đòi hỏi cao nhất của Palestine là thành lập một nhà nước độc lập ở Bờ Tây, Dải Gaza, Đông Jerusalem và những vùng lãnh thổ Israel chiếm đóng trong cuộc chiến năm 1967. Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas từng nhiều lần tuyên bố ông chỉ chấp nhận tham dự đàm phán khi Israel ngừng xây dựng các khu định cư Do Thái hoặc công nhận các tuyến biên giới trước năm 1967 là đường biên giới của nhà nước Palestine.

Các quan chức Palestine ngày 29/7 cho biết họ đã nhận được sự bảo lãnh của Mỹ theo đó sẽ coi yêu sách trên đây của Palestine là một cơ sở cho các cuộc đàm phán về biên giới. Tuy nhiên, một cộng sự gần gũi của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết phía Israel chưa bao giờ có cam kết với nguyên tắc này. Trong vài ngày qua, một số quan chức Israel thậm chí vẫn tuyên bố sẽ tiếp tục các kế hoạch xây dựng các khu định cư Do Thái mới.

Trước đó cùng ngày, phát biểu trong cuộc gặp với trưởng đoàn đàm phán Israel Tzipi Livni tại New York, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon đã bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với việc nối lại tiến trình đàm phán giữa Israel và Palestine.

 Kim Chung