Philippines đối phó với hành động xâm lấn của Trung Quốc

Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario cho biết Philippines sẽ đề nghị ASEAN yêu cầu đình chỉ hoạt động xây dựng trên Biển Đông, hai ngày sau khi Trung Quốc khởi công xây một trường học trên đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Ông cũng bày tỏ ủng hộ đề xuất của Mỹ về một cuộc đối thoại khu vực mới có khả năng diễn ra trong năm nay, nơi ông hy vọng sẽ chính thức đưa ra thảo luận kế hoạch tạm ngừng hoạt động này. Phát biểu trên kênh truyền hình ANC, ông Rosario cho biết "hãy cùng đề nghị tạm ngừng các hoạt động làm leo thang căng thẳng", kêu gọi cộng đồng quốc tế "nói rằng chúng ta cần kiểm soát căng thẳng" trên Biển Đông trước khi vượt khỏi tầm tay.

Ngoại trưởng Rosario bày tỏ hy vọng ASEAN sẽ có "tuyên bố hợp lý" trong khi tiếp tục hợp tác với Trung Quốc nhằm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) mang tính ràng buộc để quản lý khu vực này.

Lo ngại trước sự ngang ngược tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông của Trung Quốc, Philippines đã quyết định biến ngôi làng yên bình trên vịnh Ulugan thành căn cứ hải quân lớn - nơi các tàu chiến Mỹ có thể tới neo đậu.

"Đây là phòng tuyến đầu trong hoạt động bảo vệ chủ quyền nhóm đảo Kalayaan", hãng tin AFP dẫn lời Tổng thống Philippines Benigno Aquino tuyên bố hồi tháng trước trong khi đi thị sát quá trình nâng cấp căn cứ hải quân trên vịnh Ulugan.

Vịnh Ulugan nằm ở phía tây Philippines, cách nhóm đảo nhỏ thuộc quần đảo Trường Sa trên Biển Đông của Việt Nam mà người dân địa phương gọi là nhóm đảo Kalayaan, khoảng 160 km.

Trong những năm gần đây, việc Trung Quốc ngang nhiên tuyên bố chủ quyền trên phần lớn diện tích Biển Đông và những hành động xâm lấn trái phép của họ đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của nhiều quốc gia trong khu vực, đặc biệt là Philippines và Việt Nam.  Mới đây, Philippines đã lên tiếng cáo buộc Trung Quốc chiếm một bãi cạn nhỏ trên quần đảo Trường Sa xây thành đảo nhân tạo sau đó xây trái phép một căn cứ quân sự.

Ngoài ra, do lo ngại năng lực quân sự ngày càng lớn mạnh của Trung Quốc, Philippines đã chủ động kết thân với Mỹ nhằm nâng cao năng lực cho lực lượng vũ trang yếu kém. Trong chuyến thăm tới Manila hồi tháng 4 của Tổng thống Barack Obama, Philippines và Mỹ đã tiến hành ký kết một hiệp ước an ninh mới cho phép quân đội Mỹ gia tăng sự hiện diện cũng như mở rộng các căn cứ quân sự trên lãnh thổ Philippines.

Hiện nay, vịnh Ulugan mới chỉ có một căn cứ hải quân quy mô nhỏ được dùng làm trung tâm chỉ huy cho đơn vị quân sự chịu trách nhiệm bảo vệ hải phận quốc gia trên Biển Đông. Theo kế hoạch nâng cấp, một cầu cảng quy mô lớn hơn cùng nhiều cơ sở liên quan sẽ được xây dựng và phục vụ làm nơi neo đậu cho lực lượng tàu thuyền lớn nhất của hải quân Philippines, bao gồm 2 tàu khu trục được Mỹ chuyển giao từ năm 2011.

Theo Tổng thống Aquino, kế hoạch nâng cấp sẽ cho phép hải quân Philippines kiểm soát các đoàn tàu thuyền qua hệ thống radar và giám sát đường biển qua các vệ tinh. Từ đó, hải quân Philippines sẽ nâng cao năng lực kiểm soát và bảo vệ các vùng hải phận tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông.

Chiểu theo Thỏa thuận hợp tác quốc phòng tăng cường ký kết giữa Mỹ và Philippines hồi tháng 4, quân đội Mỹ sẽ được phép tiếp cận 5 căn cứ quân sự tại Philippines và xây thêm một số căn cứ khác cũng như luân chuyển hàng ngàn binh sĩ. Thậm chí, quân đội Mỹ còn có cơ hội điều động thêm máy bay, tàu thuyền và thiết bị tới những căn cứ này.

Philippines cũng cho biết Mỹ được phép tái tiếp cận vịnh Subic- một căn cứ quân sự cũ của Mỹ, cách Manila 100 km về phía bắc nhằm giám sát Biển Đông.

Phúc Đức (tổng hợp)