Syria: Khẩu chiến dữ dội về vũ khí hóa học

Các cáo buộc được đưa ra khi một nhóm thanh sát viên của LHQ đang ở Syria để điều tra tình nghi về việc sử dụng vũ khí hóa học ở cả hai bên trong cuộc xung đột đến nay đã kéo dài 29 tháng.

Ngày 21/8, Hội đồng Bảo an LHQ họp theo đề xuất của một số nước thành viên HĐBA gồm Anh, Pháp, Mỹ, Luxembourg và Hàn Quốc. Hội đồng gồm 15 nước bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về các cáo buộc và nhất trí bất cứ việc sử dụng vũ khí hóa học nào cũng là “vi phạm luật pháp quốc tế”. Sau phiên họp, Chủ tịch HĐBA, đại sứ Argentina, Maria Cristina Perceval, nói: “Phải làm rõ những gì đã xảy ra và tình hình cần được giám sát kỹ lưỡng”. Bà cũng cho biết thêm các thành viên trong hội đồng “hoan nghênh quyết tâm của Tổng Thư ký trong việc tiến hành một cuộc điều tra toàn diện, thấu đáo và không thiên vị”.

Cơ quan Giám sát Nhân quyền HRW có trụ sở tại New York bày tỏ quan điểm rằng cách duy nhất tìm hiểu sự thực đã xảy ra ở Ghouta, thị trấn ở phía đông Damas, là để các thanh sát viên LHQ tiến hành công việc của mình. Trong một đoạn video đăng trên YouTube, trẻ em được cấp cứu ở một bệnh viện dã chiến với các túi oxy hỗ trợ hô hấp trong khi các bác sĩ tìm cách hồi tỉnh một số em nhỏ nằm bất động. Tuy nhiên, các chuyên gia về ảnh hưởng của vũ khí hóa học nói những bằng chứng từ các đoạn băng không thuyết phục lắm.

Còn John Hart, người đứng đầu Dự án an ninh hóa học và sinh học thuộc Viện Nghiên cứu hòa bình ở Stockholm (Thụy Điển) nói các nạn nhân trong những đoạn băng “không cho thấy dấu hiệu điển hình nhất của việc bị nhiễm độc: đồng tử thu nhỏ lại”. Ngay sau khi các đoạn video về vụ việc được đăng tải, Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon cho biết ông bị "sốc" vì thông tin trên.

Trong khi đó, hãng tin nhà nước SANA của Syria bác bỏ các tin tức này, cho rằng chúng “hoàn toàn ngụy tạo” và “là một nỗ lực nhằm ngăn cản phái bộ LHQ thực hiện nhiệm vụ của họ”.

Mỹ trước đó từng nói việc chính quyền sử dụng vũ khí hóa học là “lằn ranh đỏ”, ngụ ý có thể dẫn tới việc họ can thiệp quân sự vào Syria. Theo phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki, Tổng thống Barack Obama đã ra lệnh cho các cơ quan tình báo Mỹ khẩn trương thu thập thông tin về vụ tấn công gần thủ đô Damascus của Syria.

Theo AFP, Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius ngày 22/8 khẳng định hiện nước này đang chuẩn bị cho phản ứng "quân sự" thích đáng với Syria, nếu cáo buộc của phe đối lập được xác minh là đúng sự thật. Tương tự, Anh lẫn Đức đều lên án Damas. Pháp, Anh, Mỹ nằm trong số 35 nước kêu gọi các thanh tra vũ khí hóa học mở một cuộc điều tra lập tức tại hiện trường – họ vừa mới đến thủ đô Syria trong tuần này.

Trái lại, Nga nhận định phe nổi dậy đã có “hành động khiêu khích” bằng cách đưa ra cáo buộc trên ngay sau khi các thanh sát viên quốc tế đến Syria. Nga nói họ có bằng chứng cho thấy chính phe nổi dậy sử dụng vũ khí hóa học vào tháng 3 và bày tỏ nghi ngờ trước những tin tức mới nhất. Chính phủ Nga hi vọng kết quả điều tra của các chuyên gia LHQ tại Syria sẽ làm sáng tỏ vấn đề sử dụng vũ khí hóa học tại quốc gia Trung Đông này.

Ngày 22/8, phát biểu với báo chí, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Alexander Lukashevich cho biết, Chính phủ Nga hi vọng các cuộc điều tra sẽ giúp xóa bỏ những đồn đoán về việc sử dụng vũ khí hóa học tại Syria, tạo nền tảng cho việc đạt được một giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng kéo dài hơn 2 năm qua tại nước này. Cũng theo Lukashevich, Chính phủ Syria đã tuyên bố sẵn sàng hợp tác với các nhà điều tra LHQ “một cách toàn diện nhất có thể”.

Phía Nga cũng đang yêu cầu tìm kiếm thỏa thuận để Hội nghị Geneva 2 giữa các bên liên quan tới vấn đề Syria được tổ chức càng sớm càng tốt. Trong khi đó, Mỹ không hề hào hứng với hội nghị này khi mọi điều kiện để chiến thắng đàm phán đều không ở trong tay Mỹ, khi lực lượng Tổng thống Assad ngày càng giành thế chủ động trên chiến trường, đồng thời nhận được sự ủng hộ của Nga, Trung Quốc.

Như vậy, rõ ràng “chiêu bài” sử dụng vũ khí hóa học sẽ là cái cớ mà các bên có liên quan sử dụng để giải quyết xung đột hiện tại ở Syria. Những con số thống kê của LHQ cho thấy, kể từ khi cuộc nội chiến ở Syria bắt đầu nổ ra hồi tháng 3/2011 cho đến nay, đã có hơn 100.000 người thiệt mạng và khoảng 7,8 triệu người mất nhà cửa./.

Nguyễn Chiến