Trung Quốc đang hành xử “kém cỏi”

Hạ nghị sĩ Eni Faleomavaega thuộc Tiểu ban châu Á-Thái Bình Dương của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ kêu gọi Hạ viện tiếp bước Thượng viện có tiếng nói mạnh mẽ buộc Trung Quốc chấm dứt các hành vi gây hấn ở Biển Đông.

Nhận định về việc Thượng viện Mỹ hoàn toàn nhất trí thông qua Nghị quyết số hiệu S.RES.412 về tình hình an ninh châu Á-Thái Bình Dương, đặc biệt là tranh chấp chủ quyền trên biển Hoa Đông và Biển Đông, Hạ nghị sĩ Eni Faleomavaega nói: Tôi cảm ơn vai trò lãnh đạo của Thượng viện trong vấn đề này.

Tự do hàng hải và vấn đề khai thác vùng biển, vùng trời theo luật pháp quốc tế ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương ảnh hưởng đến an ninh của các đồng minh, đối tác của Mỹ. Do vậy, tôi tiếp tục kêu gọi Hạ viện cũng có động thái tương tự.

Đối với vấn đề quan trọng như thế này, cả hai cơ quan của Quốc hội cần gửi một thông điệp thống nhất đến Bắc Kinh: Bên cạnh việc ngưng triển khai Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) ở biển Hoa Đông và các khu vực khác tại châu Á-Thái Bình Dương, Trung Quốc phải chấm dứt vi phạm chủ quyền Việt Nam.

Hạ nghị sĩ Faleomavaega cho rằng trong vấn đề Biển Đông, Trung Quốc đang hành xử “kém cỏi” và không chứng tỏ được vai trò của một nước lớn và đáng tin cậy.

Ông cảnh báo: “Nếu không bị kiềm chế, tôi tin là Trung Quốc sẽ tiếp tục bắt nạt các nước khác trong khu vực như cái cách họ đã và đang làm. Những hành động khiêu khích như vậy là tín hiệu xấu cho khu vực và cả Mỹ, nhất là khi đây không còn là chuyện nội bộ hay chỉ của khu vực, mà là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng cả cộng đồng thế giới. Theo tôi, Trung Quốc đã buộc Mỹ không thể không lên tiếng. Một lần nữa, tôi kêu gọi Hạ viện Mỹ nhanh chóng có hành động tương tự như Thượng viện nhằm bảo đảm Trung Quốc trở thành một đối tác đáng tôn trọng hơn và biết tuân thủ luật pháp cũng như các chuẩn mực quốc tế”.

Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ đề nghị không nêu tên cho biết Nghị quyết S.RES.412 được đưa ra trước Thượng viện vào tháng 4/2014 và đến cuối tháng 5 thì được điều chỉnh lại để bổ sung cho phù hợp với các diễn biến tình hình mới, đặc biệt là vụ Trung Quốc hạ đặt phi pháp giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.

Quan chức này nói: “Nghị quyết tái khẳng định quyền lợi quốc gia của Mỹ trong việc duy trì hòa bình, ổn định tại Biển Đông. Chúng tôi tiếp tục kêu gọi các bên liên quan có những hành động mang tính chuyên nghiệp và an toàn, cũng như giải quyết tranh chấp theo tinh thần thượng tôn pháp luật quốc tế”.

Hiện Trung Quốc vẫn chưa có phản ứng chính thức về Nghị quyết S.RES.412. Thế nhưng, Tiến sĩ Sam Bateman (Đại học Công nghệ Nayang - Singapore) dự báo: Bắc Kinh sẽ dùng lời lẽ mạnh mẽ để phản đối nghị quyết này. Ngoài ra, những phản ứng thực địa “trên biển” cũng rất có khả năng sẽ xảy ra trên biển Hoa Đông.

Cùng với Việt Nam và một số nước khác, Philippines vừa hoan nghênh Nghị quyết 412 của Thượng viện Mỹ bởi văn bản này ủng hộ Manila chọn giải pháp tòa án trọng tài nhằm giải quyết hòa bình tranh chấp trên Biển Đông.

Bộ trưởng Truyền thông Philippines Herminio Coloma Jr. hôm 13/7 cho rằng Nghị quyết 412 của Thượng viện Mỹ thể hiện sự ủng hộ của nước này đối với việc phân xử bằng trọng tài và giải quyết hòa bình tranh chấp ở Biển Đông, cũng như ủng hộ hành động của Philippines. 

Ông Coloma cho hay Mục 1 của nghị quyết rõ ràng "chỉ trích hành động cưỡng ép và đe dọa, hoặc đe dọa sử dụng vũ lực nhằm cản trở sự tự do hoạt động của máy bay quân sự, dân sự trong không phận quốc tế, nhằm thay đổi nguyên trạng hoặc làm bất ổn khu vực châu Á-Thái Bình Dương".

Quan chức Philippines này cũng bảo đảm với nhân dân rằng chính phủ sẽ tiếp tục theo đuổi lựa chọn ngoại giao, đồng thời duy trì đối thoại với các láng giềng Đông Nam Á và đồng minh.

Nguyễn Chiến (tổng hợp)