Trung Quốc và chiến lược kinh tế mới "Likonomics"

Với tên gọi "Likonomics", chiến lược mới này bao gồm 3 trụ cột chính là chấm dứt các chính sách kích thích kinh tế; giảm nợ trong lĩnh vực tài chính; và cải cách cơ cấu. Những chính sách này chấp nhận sự sụt giảm tăng trưởng kinh tế và các thị trường trong tương lai gần. Nhưng đây là  những chính sách cần thiết để đảm bảo sự chuyển tiếp của Trung Quốc sang một quỹ đạo tăng trưởng thu nhập cao hơn và tránh những hậu quả khủng hoảng kinh tế và tài chính trong tương lai. Chiến lược này sẽ trở nên rõ ràng hơn trong những tháng tới và có thể được công bố vào tháng 10/2013.

Chính sách kinh tế của chính phủ tiền nhiệm của Thủ tướng Ôn Gia Bảo nhấn mạnh về tăng trưởng, nhưng yếu về cải cách cơ cấu. Điển hình là gói kích thích kinh tế trị giá 4.000 tỷ Nhân dân tệ (NDT) năm 2008 đã giúp Trung Quốc vượt qua được cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, nhưng dẫn đến sự dư thừa trong một số lĩnh vực cơ sở hạ tầng và mang đến những rủi ro tài chính đáng kể do sự đi vay thiếu thận trọng của các chính quyền địa phương, lạm phát, bong bóng tài sản và nguy cơ nợ  xấu sau việc mở rộng tín dụng tràn lan.

Giống như "Abenomics"- chiến lược của Thủ tướng Shinzo Abe nhằm đưa kinh tế Nhật Bản thoát khỏi đình đốn, Likonomics cũng có 3 trụ cột và thành tố cải cách cơ cấu. Nhưng có những khác biệt. Abenomics được thiết kế để chấm dứt giảm phát và tái khởi động tăng trưởng kinh tế tại Nhật Bản, trong khi Likonomics là về giảm tốc độ, giảm nợ và cải thiện chất lượng tăng trưởng. Tuy nhiên, cải cách cấu trúc sẽ quyết định thành công hay thất bại của cả Likonomics và Abenomics.

Lý do thay đổi chính sách tại Trung Quốc là có căn cứ. Khả năng dựa vào những chính sách mở  rộng nhờ chi tiêu chính phủ là hạn chế. Việc dựa chủ yếu vào đầu tư công cho tăng trưởng, không chỉ khó duy trì, mà còn tạo ra những khó khăn và rủi ro mới. Hiện tại, nhiều ngành công nghiệp nặng như sản xuất thép, ximăng và nhôm đang vấp phải khó khăn thừa cung nghiêm trọng do chính sách khuyến khích từ các năm trước.

Những thập kỷ vàng tăng trưởng 10%/năm tại Trung Quốc đã qua. Tiềm năng tăng trưởng hiện nay vào khoảng 6-8%. Đầu tư cơ sở hạ tầng vào năng lượng, nước sạch và giao thông sẽ tiếp tục tăng, nhưng quy mô nhỏ hơn nhiều so với các chương trình đầu tư công trước đây. Nếu tỷ lệ thất nghiệp không tăng mạnh, Bắc Kinh dường như sẽ không thực thi các biện pháp kích thích tăng trưởng mới.

Theo Thủ tướng Lý Khắc Cường, hệ thống ngân hàng cần sử dụng tốt hơn tín dụng hiện có. Trong thời gian gần đây, mức tăng trưởng tín dụng của Trung Quốc đã cao gấp đôi so với mức tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Đó là lý do khiến Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã hành động để "xì hơi" bong bóng tín dụng tại thị trường liên ngân hàng để giảm nợ và giảm những rủi ro tài chính tương lai. Hành động của PBOC là một dấu hiệu cảnh báo đối với các thể chế  tài chính. Các nhà hoạch định chính sách dường như đang đặt nền móng cho việc cải cách triệt để thị trường tài chính để chuẩn bị tự do hóa nguồn vốn: hội nhập thị trường vốn Trung Quốc với các thị trường quốc tế. 

Các đề cương của chiến lược "Likonomics", đang trở nên rõ ràng hơn và bao gồm tự do hóa thị trường tài chính, cải cách hệ thống tài chính, tự do hóa yếu tố giá cả, cải cách các chính sách sử dụng đất, nới lỏng các kiểm soát hành chính, hủy bỏ độc quyền, chú ý đến chính sách phân phối thu nhập và cải cách hệ  thống đăng ký hộ khẩu.

Cho dù kinh tế Trung Quốc có nguy cơ hạ cánh cứng khi các chính sách này bắt đầu được thực hiện, với tỷ lệ tăng trưởng có thể giảm 3%, thì kinh tế Trung Quốc vẫn có khả năng phục hồi nhanh chóng, do những cải cách Likonomics sẽ giải phóng các nguồn năng lượng của các doanh nghiệp trong nền kinh tế Trung Quốc./.

Nguyễn Chiến