Ngăn ngừa ô nhiễm môi trường do đốt chất thải ngoài trời

Các nhà khoa học, chuyên gia và cán bộ môi trường tham dự lớp tập huấn. Ảnh: VGP/Thu Cúc

Ngày 16/9, tại TP. Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam, Bộ TN&MT tổ chức khóa tập huấn về ảnh hưởng của đốt ngoài trời tới môi trường và sức khỏe cộng đồng. Đây là một trong những hoạt động chính của Chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn năm 2016.

Theo Phó Giám đốc Trung tâm Tư vấn và Công nghệ môi trường Dương Danh Mạnh, đốt ngoài trời tập trung ở các hoạt động đốt phế phẩm nông nghiệp, đốt tại bãi rác ngoài trời, cháy rừng. Đốt ngoài trời thường ở nhiệt độ thấp (200-700 độ C), thời gian không đủ để đốt cháy hoàn toàn nên phát thải rất nhiều chất ô nhiễm độc hại như dioxin, cyanide, phenol… ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe con người.

Tuy nhiên, Việt Nam hiện chưa có quy định cụ thể về quản lý hoạt động đốt ngoài trời. Một số vấn đề liên quan đến đốt ngoài trời mới chỉ được quản lý theo khung pháp lý chất thải nguy hại của quản lý môi trường nói chung như Chiến lược quốc gia về Quản lý chất thải rắn tổng hợp, tầm nhìn đến năm 2025.

Phân tích về các giải pháp giảm thiểu tối đa lượng chất thải rắn đem đốt, PGS.TS Nguyễn An Thịnh, Đại học TN&MT cho biết, lượng chất thải rắn sinh hoạt có tốc độ tăng 10-16% mỗi năm với khối lượng 63.000 tấn/ngày, riêng chất thải rắn sinh hoạt tại đô thị là 32.000 tấn/ngày. Tỉ lệ thu gom mới chỉ đạt hơn 40% ở nông thôn, 60% ở ngoại thành đô thị và 85% ở nội thành đô thị.

Hiện tại, cả nước có gần 30 cơ sở xử lý chất thải rắn tập trung, gần 500 bãi chôn lấp chất thải rắn có quy mô trên một ha, trong đó có hơn 120 bãi chôn lấp hợp vệ sinh, hơn 350 bãi chôn lấp không hợp vệ sinh là bãi rác tạm, lộ thiên, không có hệ thống thu gom, xử lý nước rỉ rác, là nguồn gây ô nhiễm môi trường.

Theo PGS.TS Nguyễn An Thịnh, để giảm thiểu tối đa lượng chất thải rắn đem đốt, cần phân loại rác thải tại nguồn, ngay tại hộ gia đình, thành rác hữu cơ dễ phân hủy và rác thải khó phân hủy.

Ngoài ra, phương pháp sử dụng bãi chôn lấp hợp vệ sinh cũng phù hợp với các nước đang phát triển vì giá thành rẻ, dễ sử dụng. Chất thải chôn lấp phải là chất thải không nguy hại, sau một thời gian chôn lấp sẽ bị phân hủy sinh học, tạo thành các sản phẩm như acid hữu cơ, một số khí như CO2, CH4…

Bên cạnh đó, có thể làm thùng ủ rác hữu cơ, ủ rác từ 90-120 ngày thành phân compost sử dụng để cải tạo đất trong sản xuất nông nghiệp. Loại phân này sẽ điều hòa đất, bổ sung các chất mùn quan trọng hoặc acid humic và như là một loại thuốc trừ sâu tự nhiên cho đất. Trong hệ sinh thái, phân hữu cơ hữu ích cho việc kiểm soát xói mòn, đất đai và đất khai hoang, xây dựng vùng đất ngập nước và làm bìa bãi rác.

Tại buổi tập huấn, các chuyên gia cũng giới thiệu Công ước Stockholm về ngăn ngừa nguy cơ ô nhiễm do đốt ngoài trời, ảnh hưởng của các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy (POP) và các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy phát sinh không chủ đích (UPOP) đến sức khỏe môi trường.

Ngoài ra, các quy định của pháp luật về đốt ngoài trời, quản lý POP, quản lý chất thải nguy hại, khu chôn lấp chất thải tập trung cũng được rà soát; thảo luận về vai trò của các cấp chính quyền trong quản lý, triển khai các hoạt động giảm thiểu đốt ngoài trời.

Đồng thời, hội nghị cũng hướng dẫn phân loại chất thải rắn, các biện pháp, giải pháp nhằm giảm thiểu tối đa lượng chất thải rắn đem đốt. Hướng dẫn thực hiện các nội dung tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về sức khỏe.

Thu Cúc