Trung Quốc thể hiện sự thiếu tự tin của một cường quốc

Tiến sỹ Ely Ratner.

Ông Ely Ratner đồng thời là Phó giám đốc Chương trình an ninh châu Á-Thái Bình Dương thuộc Trung tâm nghiên cứu về một nền an ninh mới của Mỹ, người tham dự Đối thoại Shangri-La tại Singapore mới đây cho biết: Hầu như tất cả các cuộc đối thoại đều tập trung vào vấn đề an ninh hàng hải tại khu vực Biển Đông. Chủ đề này đã chi phối trong các cuộc thảo luận, cả các phiên thảo luận công khai lẫn các cuộc đối thoại kín.

Mỹ và Nhật Bản tại đối thoại đã sẵn sàng công khai phản đối thái độ cứng rắn của Trung Quốc.

Tôi nghĩ là tất cả các nước trong khu vực cũng đều lo ngại về thái độ đó, và đã trao đổi với các quan chức đã tham gia vào các cuộc thảo luận giữa Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel với Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam, cũng như giữa ông Hagel với các quan chức trong khu vực. Rõ ràng là có mối quan ngại chung về những hành động hiện nay của Trung Quốc.

Tại đối thoại, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Chuck Hagel đã chỉ trích mạnh mẽ hành động "đơn phương và gây bất ổn của Trung Quốc". Thái độ này thể hiện quan điểm rộng hơn trong chính sách đối ngoại của chính quyền Tổng thống Obama.

Ngược thời gian một chút, tháng 11 năm ngoái, chính quyền Mỹ đã bắt đầu tỏ thái độ cứng rắn với Trung Quốc, tôi nghĩ đầu tiên là để đáp trả lại tuyên bố về vùng nhận dạng phòng không (ADNZ) của Trung Quốc tại Biển Hoa Đông. Sau thời điểm đó thì quan điểm của chính quyền Tổng thống Obama ngày càng cứng rắn hơn.

Tại đối thoại Shangri-La, Thủ tướng Nhật Bản đã tuyên bố Nhật Bản sẽ "hỗ trợ tối đa cho các nước ASEAN trong việc đảm bảo an ninh hàng hải tại khu vực". Về những khía cạnh cụ thể mà Nhật có thể giúp để tăng cường an ninh, thứ nhất là can dự về thể chế. Thứ hai là hỗ trợ phát triển chính thức, giúp xây dựng cơ sở hạ tầng liên quan đến các lực lượng an ninh trong khu vực. Và thứ ba là các hỗ trợ trực tiếp hơn nhằm giúp tăng cường năng lực và đào tạo quân sự cho các nước, như việc hỗ trợ tàu tuần tra cho Việt Nam. Nên tôi nghĩ Nhật Bản có thể làm được nhiều và có những đóng góp quan trọng cho khu vực.

Về quan điểm của phía Trung Quốc đưa ra tại Đối thoại Shangri-La năm 2014, tiến sĩ Ely Ratner nói: Tôi rất ngạc nhiên với bài phát biểu của tướng Vương Quán Trung khi ông ta nói rằng “Trung Quốc không bao giờ là bên châm ngòi cho các rắc rối tại Biển Đông”.

Tôi cho rằng đó đơn thuần chỉ là chiêu bài tuyên truyền của Trung Quốc. Không ai tin vào điều đó. Nên tôi nghĩ bài phát biểu của ông Vương không được coi trọng. Bài phát biểu đó chỉ nhắm vào công chúng Trung Quốc, và tướng Vương cố thể hiện với các đồng nghiệp và chính phủ trong nước là ông ta đang tỏ thái đội cứng rắn. Thực ra cho dù ông ta có kỳ vọng gì từ bài phát biểu này thì kết quả cuối cùng mà bài phát biểu mang lại vẫn là những suy nghĩ tiêu cực về hình ảnh của Trung Quốc.

Rất nhiều lần trong cuộc đối thoại Shangri-La, người điều hành phiên họp đã phải ngăn hoặc cố gắng ngăn các câu hỏi khiếm nhã và hung hăng mà các thành viên đoàn Trung Quốc đưa ra đối với các diễn giả, trong đó có bộ trưởng Mỹ Chuck Hagel. Không có thành viên của bất cứ đoàn nào có cách hành xử kỳ cục và không thể tưởng tượng nổi giống như đoàn Trung Quốc. Cách hành xử của đoàn Trung Quốc tại Shangri-La rất không chuyên nghiệp và thể hiện sự thiếu tự tin của một cường quốc.

Nguyễn Chiến (tổng hợp)