Nga-Việt Nam: Cùng nhau đi tới những chân trời hợp tác mới

Tổng thống LB Nga Vladimir Putin. Ảnh: RIA Novosti

Ngay trước chuyến thăm lần thứ ba của mình tới nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, tôi muốn sử dụng cơ hội có thể trực tiếp giao tiếp với công luận Việt Nam để chia sẻ một số ý kiến về sự phát triển mối quan hệ giữa hai nước chúng ta trong tương lai.

Tình hữu nghị giữa Nga và Việt Nam đã vững vàng vượt qua được những thử thách nảy sinh từ nhiều sự kiện bi thương của thế kỷ XX cũng như những biến đổi kỳ vĩ trên thế giới và ở hai đất nước chúng ta. Song có một điều còn mãi không bao giờ thay đổi - đó là quan hệ tôn trọng lẫn nhau, là truyền thống tin cậy và giúp đỡ lẫn nhau. Là biết trân trọng sự giúp đỡ vô tư không hề vụ lợi của các đối tác không khi nào phản bội.

Về điều này tôi muốn dẫn ra đây những lời nói nổi tiếng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Uống nước nhớ nguồn”. Tôi coi những lời này là sự ủy thác tinh thần cho các thế hệ công dân  hôm nay và mai sau của hai đất nước chúng ta. Nhất định phải ghi nhớ về những trang sử chung, về những gì gắn bó chúng ta. Đó chính là sự đảm bảo tính kế thừa và sự bền vững cho mối quan hệ hướng đến tương lai.

Chúng tôi thực lòng vui mừng trước những thành tựu to lớn mà CHXHCN Việt Nam đã đạt được trên con đường tiến hành công cuộc đổi mới quan trọng về kinh tế và xã hội. Nước Nga chúng tôi cũng đang thực hiện những nhiệm vụ quốc gia quy mô lớn. Chúng tôi coi việc tham gia tích cực vào tiến trình hội nhập - ở quy mô toàn cầu cũng như cấp độ khu vực, là nguồn lực phát triển hùng hậu. Chúng tôi coi trọng sự hợp tác với các quốc gia trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, khu vực mà Việt Nam đang nổi lên là một trong những trung tâm dẫn đầu về tăng trưởng, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Hai nước chúng ta được kết nối bởi những quan điểm phần nhiều tương đồng nhau về những vấn đề thuộc chương trình nghị sự thế giới. Chúng ta đang cùng nhau tìm kiếm phương thức đối phó với những nguy cơ và thách thức mới. Chúng ta bảo vệ tinh thần thượng tôn pháp luật trong công việc quốc tế, bảo vệ tính chất duy nhất không gì thay thế của những công cụ chính trị-ngoại giao trong giải quyết tranh chấp, bảo vệ quyền của bất kỳ quốc gia nào được tự mình lựa chọn con đường phát triển.

Tất cả những điều đó đang đảm bảo cho mối quan hệ đối tác chiến lược Nga-Việt, mối quan hệ mà chúng ta có đầy đủ cơ sở để gọi là quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, có sự phát triển cao. Trong năm vừa qua kim ngạch trao đổi hàng hóa song phương đã tăng 20% và đạt 3,66 tỷ USD. Kế hoạch chung là đưa con số này đạt 7 tỷ USD ngay vào năm 2015. Và tiếp đó, tới năm 2020-sẽ là 10 tỷ USD.

Việc ký kết hiệp định về khu vực thương mại tự do (FTA) giữa các quốc gia thành viên Liên minh hải quan và Việt Nam có thể sẽ trực tiếp thúc đẩy việc giải quyết nhiệm vụ này, điều đó phù hợp với logic liên kết kinh tế chính trị ở khu vực Âu-Á và khu vực Châu Á-Thái Bình Dương. Quá trình đàm phán về việc thành lập khu vực thương mại tự do đang diễn ra và chúng tôi tin tưởng sẽ hoàn tất quá trình đó một cách thắng lợi.

Vai trò then chốt trong sự phát triển quan hệ hợp tác giữa Nga và Việt Nam về công nghiệp và đầu tư từ trước đến nay vẫn thuộc về lĩnh vực năng lượng và dầu khí. Ở đây, ngọn cờ đầu của chúng ta là Liên doanh Việt-Nga Vietsovpetro đã tích lũy được kinh nghiệm độc đáo về công nghệ trong hoạt động khai thác ở khu vực thềm lục địa. Khối lượng khai thác của Liên doanh những năm qua đã đạt 206 triệu tấn dầu, tổng lợi nhuận đạt con số hàng chục tỷ USD.

Gazprom và Rosneft đang gia tăng sự hiện diện của mình ở Việt Nam. Những dự án hai tập đoàn này đang triển khai liên quan đến khai thác dầu khí, hiện đại hóa những cơ sở lọc hóa dầu, cung cấp khí tự nhiên hóa lỏng từ vùng Viễn Đông của Nga sang Việt Nam.

Tôi đặc biệt nhấn mạnh rằng sự hợp tác trong lĩnh vực dầu khí mang tính chất tương hỗ, có đi có lại. Hiện công ty liên doanh Rusvietpetro đang hoạt động tốt tại khu tự trị Yamalo-Nenetsky của Liên bang Nga. Hoạt động của một xí nghiệp liên doanh khác là Gazpromviet cũng có nhiều hứa hẹn, công ty này hiện nay đã triển khai việc khai thác dầu mỏ và khí đốt ở tỉnh Orenburg và những địa phương khác của Nga.

Sự hợp tác của chúng ta trong lĩnh vực năng lượng không chỉ hạn chế ở khai thác dầu khí. Nga đang giúp đỡ xây dựng một ngành công nghiệp hoàn toàn mới mẻ đối với CHXHCN Việt Nam-đó là ngành công nghiệp nguyên tử. Tập đoàn Rosatom sẽ xây dựng nhà máy điện nguyên tử đầu tiên của Việt Nam tại tỉnh Ninh Thuận.  Theo tiến độ, hai tổ máy năng lượng của nhà máy này dự kiến sẽ được khởi động lần lượt vào năm 2023 và 2024.  Hai bên cũng đang thảo luận kế hoạch hợp tác xây dựng Trung tâm khoa học và công nghệ hạt nhân.

Còn có một lĩnh vực hết sức tiềm năng nữa là hợp tác khai thác vũ trụ vì mục đích hòa bình và sử dụng hệ thống vệ tinh GLONASS của Nga, hợp tác trong việc phát triển giao thông vận tải đường sắt và hàng không, chế tạo máy, công nghiệp khai khoáng, tài chính ngân hàng, y tế. Tất cả những sáng kiến và kế hoạch này-đều nhằm mục đích mở rộng sự hợp tác về công nghiệp, công nghệ và đầu tư.

Lĩnh vực hợp tác kỹ thuật quân sự cũng có những kết quả mới về chất. Ở đây chúng ta không chỉ nói đến những lô hàng xuất khẩu – mà hiện nay ở Việt Nam đang triển khai tổ chức việc sản xuất theo giấy phép đăng ký những mẫu mã trang thiết bị kỹ thuật quân sự tiên tiến với sự tham gia của các công ty Nga.

Chúng ta luôn luôn có quyền tự hào về truyền thống hợp tác trong lĩnh vực nhân văn - về văn hóa, khoa học và giáo dục. Trên phương diện này, tiêu biểu là trong năm nay Việt Nam là nước được cấp biên chế lớn nhất (không kể các nước SNG) về đào tạo cán bộ tại các trường đại học của Nga. Tổng cộng hiện nay có gần 5.000 công dân Việt Nam đang theo học ở Nga, trong số đó gần 2.000 sinh viên thuộc diện đi học theo kênh Nhà nước.

Không thể không nói đến hoạt động hợp tác của những nhà khoa học hai nước chúng ta. Trong đó có hoạt động nhiều năm nay của Trung tâm công nghệ và nghiên cứu khoa học nhiệt đới Việt-Nga. Kết quả những công trình nghiên cứu khảo sát trong lĩnh vực khoa học cơ bản và ứng dụng của Trung tâm được các chuyên gia trên toàn thế giới đánh giá cao.

Chuyến thăm của tôi trùng thời gian với Những ngày văn hóa Nga đang diễn ra ở Việt Nam. Tôi rất phấn khởi khi thấy các bạn Việt Nam có sự quan tâm chân thành tới nền nghệ thuật của đất nước chúng tôi. Về phần mình, người dân Nga cũng mong đợi được đón những vị khách hoạt động văn hóa của Việt Nam sang thăm. Tôi tin tưởng Những ngày Hà Nội ở Moscow sắp được khai mạc vào cuối tháng 11 năm nay sẽ thành công rực rỡ. Những hoạt động trao đổi văn hóa như vậy đã chứng tỏ chúng  rất cần thiết. Chúng ta dự định sẽ tiếp tục tiến hành những hoạt động trao đổi văn hóa này.

Mong muốn được tìm hiểu trực tiếp hơn về lịch sử và nền văn hóa đa dạng phong phú của dân tộc Việt Nam được chứng tỏ thông qua số lượng du khách Nga tới Việt Nam. Năm vừa qua con số này đã tăng gấp đôi, trong 9 tháng đầu năm nay còn tăng thêm 66 % nữa khi vượt mốc 200.000 người. Căn cứ vào tình hình cơ sở hạ tầng du lịch Việt Nam đang  được hoàn thiện rất tốt, tôi chắc rằng xu hướng này sau đó vẫn sẽ được giữ vững.

Nói chung khó có thể tìm được hướng hoạt động nào mà Nga và Việt Nam không phát triển sự hợp tác hiệu quả. Tôi tin tưởng những cuộc hội đàm cấp cao nhất sắp tới diễn ra ở Hà Nội sẽ có kết quả tốt đẹp như truyền thống từ trước tới nay, và sẽ tạo ra một động lực mới mạnh mẽ cho quan hệ đối tác chiến lược giữa hai Nhà nước và hai dân tộc chúng ta.