Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Chống buôn lậu qua biên giới, quản lý thị trường phải là chủ công

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh trực tiếp đến kiểm tra địa bàn sát biên giới của tỉnh Long An. Ảnh: VGP/Phan Trang

Đối tượng vận chuyển là người dân địa phương

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Long An, từ tháng 1/2019 đến 30/8/2019, các lực lượng chức năng đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 799 trường hợp buôn lậu, vận chuyển, kinh doanh hàng cấm, nhập lậu; thu giữ 1.340.320 gói thuốc lá ngoại; 31,5 tấn đường cát và nhiều hàng hóa điện tử, điện lạnh, đồ gia dụng, quần áo...trị giá trị giá khoảng 3 tỷ đồng.

Mặc dù số vụ bắt giữ, xử lý về buôn lậu, vận chuyển, kinh doanh thuốc lá ngoại có giảm mạnh so với năm 2016 (từ thu giữ 2.530.043 gói thuốc lá trong 2.246 vụ việc tính đến tháng 9/2018 đã giảm còn thu giữ 882.470 gói thuốc lá trong 799 vụ việc). Tuy nhiên, con số này mới được Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh nhìn nhận là “làm được bước đầu” bởi tình hình buôn lậu thuốc lá tại Long An vẫn diễn biến rất phức tạp.

Thừa nhận tình trạng trên, ông Phan Đức Chinh, quyền Chi Cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Long An, Phó trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Long An cho biết, ngoài mặt hàng thuốc lá ngoại, thời gian qua, trên tuyến biên giới của tỉnh còn có nhiều hàng hóa được đối tượng buôn lậu vận chuyển qua biên giới, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, như: quần áo, dược phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, đường cát, rượu, bia, nước giải khát, đồ gia dụng, điện tử, điện lạnh đã qua sử dụng và cả ma túy.

Hàng hóa nhập lậu được một số đối tượng vận chuyển thuê (người dân địa phương), mang, vác hoặc sử dụng xe gắn máy 2 bánh vận chuyển qua biên giới, sau đó được đưa lên các ô tô (xe tải, ô tô loại 4 chỗ, 7 chỗ) vận chuyển vào các tỉnh nội địa tiêu thụ. Đối tượng buôn lậu lợi dụng nhiều đường mòn, lối mở qua lại biên giới; cho người bám sát các lực lượng chống buôn lậu; hoạt động chủ yếu vào ban đêm (từ 21h đến 3h) hoặc lúc có nhiều phương tiện lưu thông qua lại nhằm qua mắt, tránh sự truy đuổi của các lực lượng chức năng.

“Một số đối tượng vận chuyển hàng lậu thường sử dụng ma túy đá khi điều khiển phương tiện. Do đó, khi bị lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ thường rất manh động, chống đối lại lực lượng làm nhiện vụ để tẩu tán tang vật”, ông Chinh cho biết.

Nguyên nhân là do khoảng cách vận chuyển từ biên giới Campuchia vào nội địa các tỉnh lân cận ngắn nên lợi nhuận thu được từ hoạt động buôn lậu tương đối cao. Từ biên giới Campuchia, qua Long An về TPHCM và các tỉnh lân cận chỉ khoảng 40 km, các đối tượng vận chuyển hàng hóa qua biên giới khá dễ dàng cả đường thủy và đường bộ.

Thêm vào đó, một tình trạng thực tế đó là đối tượng vận chuyển các mặt hàng lậu này chủ yếu lại là người dân địa phương, tập trung chủ yếu vào những đối tượng không có việc làm ổn định, dễ bị lợi dụng, lôi kéo, móc nối để tiếp tay, vận chuyển thuê hàng hóa nhập lậu.

Ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) cho biết, những đối tượng chỉ cần giắt thuốc lá lậu quanh người và đi bộ qua đồng rộng vào khoảng thời gian 1-3h sáng là có thể được hưởng chênh lệch 300.000-400.000 đồng nên nhiều người dân bị các đối tượng buôn lậu dễ dàng lợi dụng.

“Lợi nhuận cao, phương thức hoạt động khá dễ dàng nên nhiều đối tượng sẵn sàng “dù treo cổ” cũng vẫn làm”, ông Nguyễn Ngọc Huân, Cục trưởng Cục Hải quan Long An chia sẻ.

Bắt được hàng lậu nhưng không xử lý được đối tượng

Đại diện lực lượng Công an tỉnh Long An cho biết, một trong những khó khăn khiến tình hình buôn lậu tại đây vẫn tái diễn ở mức cao đó là tình trạng bắt được hàng lậu nhưng không xử lý được đối tượng.

Theo quy định của Bộ luật Hình sự, các hành vi vi phạm liên quan đến thuốc lá ngoại nhập lậu có số lượng 1.500 bao trở lên sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Nhưng trong thực tế, lực lượng chức năng bắt các vụ từ 1.500 bao trở lên nhưng không bắt được đối tượng thực hiện hành vi vi phạm. Các trường hợp này khởi tố theo quy định. Tuy nhiên, do không xác định được đối tượng nên sau khi hết hạn điều tra phải ra quyết định tạm đình chỉ điều tra vụ án, khiến số các vụ án bị tạm đình chỉ tăng cao.

Thêm vào đó, việc xử lý tang vật là thuốc lá ngoại nhập lậu trong các vụ án hình sự tạm đình chỉ và các vụ án đang trong giai đoạn điều tra chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể.

“Chúng tôi rất mong muốn sớm có hướng dẫn việc xử lý tang vật trong các vụ án buôn lậu, vận chuyển thuốc lá tạm đình chỉ điều tra”, đại diện lực lượng Công an tỉnh Long An cho biết.

Trước tình hình trên, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh yêu cầu, các lực lượng phải triển khai nhiều nhiệm vụ đồng bộ, phối hợp giữa các cơ quan chức năng với nhau mới có thể thực hiện nhiệm vụ phòng, chống buôn lậu qua biên giới.

“Quản lý thị trường phải là lực lượng chủ công kết nối với công an biên phòng, bộ đội biên phòng, bộ đội kinh tế, hải quan để triển khai đồng bộ các hoạt động từ biên giới đến các địa bàn “nóng” tại Long An. Chúng ta phải rà soát lại những việc đã làm để đánh giá được hiệu quả trong phối hợp và phân cấp trong thời gian vừa qua bởi đây đều là những mặt hàng quan trọng, không phải mặt hàng nhỏ lẻ, có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp tới cả một ngành sản xuất, đời sống người dân”, Bộ trưởng yêu cầu.

Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Long An tập trung triển khai kế hoạch cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả thời điểm trước, trong và sau Tết Nguyên đán 2020. Trong đó, chỉ đạo các lực lượng tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp kiểm tra, kiểm soát thị trường, đấu tranh chống buôn lậu, kinh doanh, vận chuyển hàng cấm, nhập lậu theo chuyên ngành, lĩnh vực, địa bàn quản lý; xác lập các chuyên án, kế hoạch tập trung vào những đường dây, ổ nhóm, các đối tượng chủ mưu cầm đầu.

Đặc biệt, Bộ trưởng nhấn mạnh công tác tuyên truyền đến người dân trong công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả; phát huy vai trò của chính quyền và các tổ chức chính trị-xã hội trong công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ công chức cũng như nhân dân; tích cực tham gia phong trào phòng, chống tội phạm, phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên địa bàn.

Phan Trang