Doanh nghiệp cần chủ động "nâng cấp" năng lực cạnh tranh

TS Cao Sỹ Kiêm: Các DN Việt Nam chú ý đến  tận dụng những thị trường ngách, phát huy lợi thế cạnh tranh- Ảnh: Chinhphu.vn

Đó là gợi ý của ông Cao Sỹ Kiêm, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Hội thảo “Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam sau 5 năm gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới” tổ chức ngày 9/3, tại Hà Nội.

Rèn luyện từ “sân nhà”

Ông Lương Văn Tự, Nguyên Trưởng đoàn đàm phán WTO của Chính phủ, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam, nhận xét, trải qua 5/7 năm lộ trình thực hiện cam kết khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) nhưng sự chuẩn bị của các DN chưa có sự đầy đủ, toàn diện.

Thực tế, mô hình chuỗi giá trị toàn cầu đã biến mỗi quốc gia trở thành một mắt xích trong việc chế tạo ra các bộ phận hợp thành một sản phẩm hàng hoá hoàn chỉnh để có thể tận dụng hết các thế mạnh của nhau.

Theo GS. TSKH. Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, khi đã chấp nhận luật chơi toàn cầu thì vấn đề đặt ra là làm thế nào để mỗi quốc gia vừa phát huy được lợi thế so sánh động, vừa chủ động đối phó rủi ro để bảo vệ lợi ích dân tộc trong một thế giới vừa hợp tác vừa cạnh tranh.

Và với vai trò là “người lính xung kích” trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, nếu DN không chủ động, sáng tạo, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, thì sự bảo hộ nào cũng khó có khả năng cạnh tranh sòng phẳng trên “sân chơi” quốc tế.

Từ kinh nghiệm thành công của ngành viễn thông, GS.TSKH Nguyễn Mại cho rằng việc nâng cao năng lực cạnh tranh ngay trong nước của các DN đóng vai trò quan trọng.

Ông Mại lấy ví dụ từ chỗ chất lượng dịch vụ thấp, cước cuộc gọi 3.000 đồng/phút, thì hiện nay, với việc có sự cạnh tranh giữa các DN, chất lượng dịch vụ đã tăng lên với giá cước ngày một rẻ, thậm chí một số dịch vụ viễn thông của Việt Nam có thể cạnh tranh hiệu quả trên thị trường quốc tế.

Điều này cho thấy các DN cần có chiến lược cạnh tranh dài hạn hơn, xác định rõ khả năng và đối thủ cạnh tranh trên thị trường quốc tế từ đó có chiến lược xây dựng hình ảnh và thương hiệu quốc tế hiệu quả.

Nhanh chóng tiếp nhận công nghệ cao

Đứng trên góc độ cạnh tranh công nghệ, Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan cho rằng các DN cần nắm rõ xu hướng phát triển của nền kinh tế xanh khi môi trường đã trở thành một tài sản hết sức có giá trị.

Đặc biệt cần hết sức chọn lọc các dự án đầu tư đặc biệt liên quan đến các ngành thép, xi măng, khai khoáng... Nếu DN vẫn tận dụng những sản phẩm của nền kinh tế “đen” hay “nâu”, không thân thiện với môi trường, thì sẽ gặp phải những rào cản bất lợi, làm giảm khả năng cạnh tranh.

Một số DN lớn của Việt Nam đã có nỗ lực trong việc đầu tư cho nghiên cứu, đổi mới khoa học công nghệ, ví dụ như ngành dầu khí đã tự sản xuất giàn khoan hiện đại, Viettel cũng nhờ đầu tư nghiên cứu để tăng dần nội địa hóa công nghệ viễn thông. Tuy nhiên, theo ông Lương Văn Tự, DN Việt Nam cần phải vượt qua các rào cản, tiếp cận nhanh công nghệ mới nếu không muốn bị bỏ rơi lại phía sau.

Ngoài ra, để hỗ trợ hiệu quả cho DN trong quá trình tăng tốc hội nhập, các chuyên gia kinh tế cũng nhấn mạnh đến việc tiếp tục tháo gỡ các nút thắt về  thể chế, nguồn nhân lực và hạ tầng… đang khiến đa số DN Việt Nam bị hạn chế khả năng cạnh tranh với DN nước ngoài.

Huy Thắng