‘Khó nhất của ngành đường sắt là tư duy, không phải vốn’

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông phát biểu tại hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 2019 của VNR, ngày 12/1. - Ảnh: VGP/Thùy Trang

Lợi nhuận tăng dù nhiều khó khăn

Báo cáo của VNR cho biết, năm 2018,  sản lượng hợp nhất của tổng công ty đạt hơn 8.367 tỷ đồng (tăng 6,7% so với cùng kỳ), doanh thu đạt hơn 8.260 tỷ đồng (tăng 1,9%), thu nhập bình quân người lao động toàn Tổng công ty đạt hơn 8,46 triệu đồng/tháng (tăng 2,9%).

Với công ty mẹ, tổng doanh thu đạt 2.636 tỷ đồng. Trong đó, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ đạt 2.472 tỷ đồng, doanh thu hoạt động tài chính hơn 148 tỷ đồng, thu nhâp khác hơn 5,9 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế đạt 124 tỷ đồng. 

Năm 2019, VNR đặt mục tiêu sản lượng tăng 8% so với năm 2018, doanh thu tăng từ 7% trở lên.

An toàn giao thông đường sắt được giữ vững cả 3 tiêu chí. Cụ thể, năm 2018 đã xảy ra 260 vụ tai nạn, giảm 84 vụ (-24,4%); làm chết 122 người, giảm 32 người (-20,8%); làm bị thương 182 người, giảm 38 người (-17,3%). 

Tuy nhiên, theo ông Vũ Anh Minh, năm 2018 mặc dù các Công ty Cổ phần Vận tải đã có rất nhiều cố gắng trong việc nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng, đổi mới các sản phẩm, dịch vụ, triển khai các chương trình giá vé, giá cước linh hoạt… nhưng sức cạnh tranh với các phương tiện vận tải khác (hàng không giá rẻ, đường bộ) còn chưa cao. Tình hình an toàn giao thông đường sắt vẫn diễn biến phức tạp, khó lường.

“Công tác tái cơ cấu của Tổng công ty giai đoạn 2017-2020 đang chậm tiến độ, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả sản xuất kinh doanh và tư tưởng người lao động. Công tác quản trị, quản lý doanh nghiệp tại một số đơn vị chưa tốt, còn để xảy ra vi phạm phải xử lý tại công ty cổ phần có vốn góp của Tổng công ty”, ông Vũ Anh Minh thẳng thắn nhìn nhận.

Tăng chất lượng dịch vụ, nâng cao năng lực vận tải

Ghi nhận những kết quả mà Tổng Công ty đường sắt Việt Nam đạt được trong năm vừa qua, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho rằng, năm 2018, VNR đã đạt nhiều kết quả kinh doanh ấn tượng, đặc biệt trong hoạt động kinh doanh vận tải, vì có thời gian năm 2016 kết quả kinh doanh vận tải xuống rất thấp và khó khăn tiếp nối các năm sau đó.  

“Trong bối cảnh còn nhiều khó khăn về đầu máy, toa xe, hạ tầng… và những khó khăn từ nhiều năm qua thì hoạt động kinh doanh vận tải đường sắt năm 2018 của Tổng Công ty Đường sắt rất đáng hoan nghênh. Đặc biệt, công nghiệp đường sắt đã từng bước tự chủ được một phần cũng là thành công đáng ghi nhận của Tổng Công ty”, ông Nguyễn Ngọc Đông nói. 

Về bối cảnh, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cho rằng, năm 2018, có 2 bước ngoặt lớn với đường sắt, là Luật Đường sắt sửa đổi có hiệu lực từ 1/1//2018, và chuyển VNR từ Bộ GTVT về Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Điều này đã tạo nhiều thay đổi trong mô hình hoạt động của VNR.

 “Việc chuyển giao tạo cơ hội, nhưng cũng có nhiều thách thức cho VNR. Đó là việc giải quyết quan hệ giữa tổng công ty và Uỷ ban Quản lý vốn cũng như Bộ GTVT, như chi phí duy tu bảo dưỡng do Bộ GTVT quản lý hay giao về đường sắt. Trong khi đó, Uỷ ban quản lý vốn chỉ quản lý phần vốn nhà nước tại VNR, với giá trị khoảng 3.800 tỷ đồng, còn hạ tầng đường sắt vẫn thuộc quản lý của Bộ GTVT”, Thứ trưởng nêu vấn đề.

Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cũng lưu ý VNR về công tác tái cơ cấu doanh nghiệp và toàn ngành, trong đó có việc cổ phần hoá các đơn vị, kiệm toàn đơn vị, phân tách các lĩnh vực như quản lý hạ tầng, bảo trì, với kinh doanh… cần phân rõ trách nhiệm các bên. Đồng thời, phải phân rõ mối quan hệ giữa Tổng Công ty và đơn vị kinh doanh, giữa đơn vị quản lý hạ tầng và đơn vị kinh doanh vận tải phải là ‘đối tác’, không phải là quan hệ ‘bố - con’.

Về an toàn giao thông đường sắt, ông Đông biểu dương đường sắt đã giảm tai nạn cả 3 tiêu chí. Tuy nhiên, năm 2018 ngành đường sắt vẫn còn một số tai nạn liên quan tới lỗi chủ quan, đã phải kỷ luật nhiều cán bộ của VNR và Cục Đường sắt. Việc xoá bỏ đường ngang, lối đi tự mở vẫn phải tiếp tục thực hiện…

Lãnh đạo ngành giao thông kỳ vọng năm tới VNR sẽ đạt được các mục tiêu đặt ra, như tăng trưởng kinh doanh 8%; góp ý hoàn thiện các văn bản pháp luật, phân tách rõ vai trò, trách nhiệm các bên; sử dụng hiệu quả 2.900 tỷ đồng chi phí bảo trì đường sắt trong năm 2019, và số đầu tư 7.000 tỷ đồng vừa được Quốc hội thông qua gần đây…

Chủ tịch HĐTV VNR Vũ Anh Minh khẳng định, dù đường sắt có thời gian trầm là giai đoạn 2015-2017 khi đường sắt sụt giảm chạm đáy, nhưng từ năm 2018 đã bắt đầu phục hồi, tăng trưởng, hy vọng sẽ tiếp đà đó trong năm 2019.  

“Với số vốn đầu tư nâng cấp đường sắt 7.000 tỷ đồng, dù còn một số vướng mắc do chuyển giao quản lý từ Bộ GTVT sang Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước, nhưng hy vọng có thể xong thủ tục để đầu tư từ năm nay”, ông Vũ Anh Minh nói.

 Chủ tịch VNR cũng nhìn nhận, khó khăn nhất của đường sắt không hẳn là vốn, cơ chế mà là tư duy của người đường sắt, đường sắt phải là chủ đạo dù thị phần vận tải thấp so với các loại hình khác. Do đó, để đạt thành công, VNR xác định sẽ chuyển hướng phát triển thời gian tới, không chạy theo phục vụ số lượng khách mà nâng cao chất lượng phục vụ; thay đổi đầu tư theo hướng tập trung vào nâng cao năng lực vận tải; thay vì tập trung vào khai thác tàu khách đường dài sang các tuyến trung bình hiệu quả cao…

 Phan Trang