Những cơ hội tỷ USD cho doanh nghiệp tại châu Phi và Trung Đông

Ảnh: VGP/Lê Anh

Bà Bùi Thị Thanh An, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại nhận định, khu vực Trung Đông - châu Phi đang được biết đến như một khối thị trường giàu tiềm năng có nhu cầu nhập khẩu tương đối cao, không đòi hỏi khắt khe về tiêu chuẩn chất lượng. Việc đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường mới còn nhiều tiềm năng này là một hướng đi đúng đắn cho các DN Việt Nam.

Đây cũng là khu vực có vị trí địa lý chiến lược quan trọng, tiếp giáp với cả 3 châu lục là châu Á, châu Âu và châu Phi, là địa bàn trung chuyển hàng hóa đi các khu vực xung quanh, đặc biệt Dubai hiện trở thành thị trường trung chuyển hàng hóa lớn thứ ba trên thế giới.

Thị trường có nhu cầu về nông thủy sản rất lớn

Chia sẻ cụ thể về các thị trường này, ông Ngô Khải Hoàn, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Á, châu Phi (Bộ Công Thương) cho biết, thị trường châu Phi có 55 nước, dân số hơn 1,3 tỷ người, GDP năm 2017 đạt khoảng 2.300 tỷ USD. Kinh tế khu vực châu Phi tăng trưởng nhanh trong những năm gần đây kéo theo nhu cầu tiêu dùng cũng tăng. Thị trường châu Phi còn “dễ tính”, với ưu tiên về giá cả.

Hiện nay, các nước châu Phi dỡ dần hàng rào phi thuế quan, giảm thuế nhập khẩu. Đặc biệt, nhu cầu với nông sản từ các nước châu Phi là rất lớn, ước tính sẽ đạt tới 110 tỷ USD vào năm 2025. Trong khi yêu cầu về chất lượng, mẫu mã không quá cao. Trong đó, các mặt hàng như gạo, thủy sản, cà phê, sản phẩm dệt may, giày dép các loại, hạt tiêu là những mặt hàng tiêu thụ rất nhiều tại thị trường châu Phi, đây cũng là những mặt hàng thế mạnh của Việt Nam.

Đối với thị trường Trung Đông có nhu cầu rất lớn về nhập khẩu lượng thực, thực phẩm, 80% lương thực, thực phẩm khu vực Trung Đông phải nhập khẩu hằng năm với khoảng 40 tỷ USD (năm 2016), đến năm 2035 ước nhập khẩu khoảng 70 tỷ USD về lương thực, thực phẩm để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Hằng (Văn phòng chứng nhận Halal  - tức chứng nhận cho các sản phẩm đáp ứng các yêu cầu của luật Hồi giáo)  cho rằng, thị trường Trung Đông nói riêng  và thị trường các nước Hồi giáo nói chung có sức mua lớn và nhu cầu cao đối với các sản phẩm Việt Nam, nhất là các mặt hàng nông sản, rau củ quả. Các thị trường này, không có nhiều các rào cản kỹ thuật và thuế quan. Tuy nhiên, thường yêu cầu sản phẩm phải có chứng nhận Halal và đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Do đó, DN muốn mở rộng xuất khẩu vào thị trường này thì sản phẩm có chứng nhận Halal là điều kiện bắt buộc.

Ngoài thị trường Trung Đông, các thị trường ưa chuộng các sản phẩm chứng nhận Halal trong thời gian tới với dư địa rất lớn đó là: Ấn Độ, Trung Quốc, châu Âu...

Cần tìm hiểu kỹ thông tin đối tác

Mặc dù tiềm năng còn rất lớn, tuy nhiên, nhiều DN cũng chia sẻ những rủi ro phải đối mặt khi xuất khẩu sang thị trường Trung Đông – châu Phi đó là, rủi ro về thanh toán như nhiều đối tác trả chậm, không có khả năng thanh toán, rủi ro về tỷ giá. Bên cạnh đó, các DN xuất khẩu Việt Nam cũng gặp rủi ro trong tranh chấp về hợp đồng mua bán như khối lượng, trọng lượng hàng hóa, thời gian giao hàng, tranh chấp liên quan đến chủ thể của hợp đồng do người ký hợp đồng không có năng lực chủ thể đầy đủ...

Tiến sĩ- Luật sư Bùi Quang Tín, chuyên gia kinh tế, người từng hỗ trợ, tư vấn các DN trong nhiều vụ tranh chấp với đối tác nước ngoài lưu ý, để hạn chế những rủi ro, các DN xuất khẩu Việt Nam cần tìm hiểu kỹ đối tác trước khi giao dịch như: Lịch sử giao dịch, uy tín, quy mô và khả năng thanh toán, ngân hàng bảo lãnh, ngân hàng phát hành L/C… Đồng thời, điều tra thương nhân, cảnh giác với các thương vụ quá hấp dẫn, tìm hiểu thông tin qua các thương vụ, phòng thương mại công nghiệp tại nước sở tại.

Bên cạnh đó, trong quá trình giao dịch, DN cần lưu ý, lựa chọn phương thức thanh toán phù hợp như: Phương thức chuyển tiền hay phương thức nhờ thu, L/C... Cùng với đó, DN cũng nên nhờ sự tư vấn của các chuyên gia pháp lý và thanh toán quốc tế. Phía cơ quan nhà nước cần hoàn thiện khung pháp lý cho thanh toán quốc tế.

Ông Ngô Khải Hoàn cho biết, để hỗ trợ các DN đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa vào thị trường châu Phi và Trung Đông, trong thời gian tới, về phía Bộ Công Thương sẽ tích cực thúc đẩy hợp tác song phương thông qua kênh Ủy ban Hỗn hợp; đồng thời tiếp tục đẩy mạnh xúc tiến thương mại nhất là các sản phẩm nông sản thế mạnh của Việt Nam, cung cấp thông tin thị trường tại châu Phi và Trung Đông cho DN nắm rõ.

Về phía các DN, cần thường xuyên cập nhật thông tin thị trường, tăng cường liên kết, thống nhất chặt chẽ với nhau, tránh tình trạng phá giá hoặc làm ăn mang tính vụ lợi.

DN kinh doanh lâu dài tại châu Phi và Trung Đông nên mở kho ngoại quan, văn phòng đại diện tại nước xuất khẩu; đồng thời tăng cường quảng bá thương hiệu, cải thiện sản phẩm gồm nâng cao chất lượng và bao bì mẫu mã nhằm thu hút người tiêu dùng.

Lê Anh