Tháo gỡ trở ngại cho doanh nghiệp FDI chuyển đổi mô hình

Đó là nội dung thu hút được nhiều sự quan tâm tại buổi tọa đàm "Khái niệm doanh nghiệp và thủ tục đầu tư kinh doanh" do Báo Đầu tư và Vụ Pháp chế (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) tổ chức mới đây.

Một trong những bất cập được nêu ra tại tọa đàm là những vướng mắc về vấn đề sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài trong doanh nghiệp FDI khi thực hiện chuyển đổi thành công ty cổ phần và thực hiện thủ tục để niêm yết trên sàn chứng khoán.

Theo quy định, tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ của nhà đầu tư nước ngoài tại công ty cổ phần, công ty đại chúng không được quá 49%, trong khi đó tại các doanh nghiệp FDI chưa chuyển sang công ty cổ phần thì tỷ lệ này là 100%. Ông Nguyễn Sơn, Vụ trưởng Vụ phát triển Thị trường (Ủy ban Chứng khoán nhà nước), nhận xét quy định này vô hình trung khuyến khích việc thoái vốn đầu tư nước ngoài tại các doanh nghiệp FDI chuyển sang mô hình cổ phần, trong khi các doanh nghiệp này vẫn được phép thành lập với 100% vốn nước ngoài trong những ngành nghề không bị hạn chế.

Thực tế, đã có hiện tượng các doanh nghiệp FDI chưa niêm yết xin phép bán bớt cổ phiếu của cổ đông nước ngoài để giảm tỷ lệ sở hữu xuống dưới 49% vốn điều lệ, sau đó làm thủ tục xin niêm yết trên sàn.

Xuất phát từ thực tế trên và để giải quyết những vướng mắc đối với doanh nghiệp FDI chuyển đổi, niêm yết ông Nguyễn Sơn cho rằng cơ quan quản lý cần sớm ban hành một số giải pháp.

Cụ thể, cho phép các doanh nghiệp FDI chuyển đổi không bị hạn chế tỷ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài, mà chỉ bị khống chế tỷ lệ sở hữu theo quy định của pháp luật chuyên ngành, hoặc danh mục ngành nghề theo quy định của Thủ tướng Chính phủ (ví dụ, lĩnh vực ngân hàng cho phép ngân hàng FDI là 100% vốn nước ngoài, trong khi ngân hàng cổ phần thì nhà đầu tư nước ngoài chỉ được sở hữu tối đa là 30% vốn điều lệ).

Bên cạnh đó, cần xem xét điều chỉnh cơ chế chuyển đổi doanh nghiệp FDI sang công ty cổ phần, công ty đại chúng theo hướng có các điều kiện cụ thể như: thời gian hoạt động tại thị trường Việt Nam tối thiểu là 5 năm với vốn điều lệ từ 10 triệu USD trở lên; có chỉ số lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu (ROE) của 3 năm liền trước năm chuyển đổi từ 5% trở lên và không có lỗ lũy kế; có cam kết bằng văn bản về việc tổng giá trị cổ phần do cổ đông sáng lập nước ngoài nắm giữ tối thiểu 30% vốn điều lệ trong vòng 3 năm kể từ khi chuyển đổi hoặc 1 năm kể từ khi niêm yết nếu như thời gian hạn chế chuyển nhượng đã hết… nhằm đảm bảo chất lượng của doanh nghiệp chuyển đổi, bảo đảm cam kết đầu tư vốn ngoại một cách lâu dài, tránh nguy cơ mất cân đối cung cầu trên thị trường chứng khoán, tạo điều kiện cho thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển ổn định và bền vững.

Huy Thắng