Sau năm cao điểm 2018, sẽ kiểm toán toàn diện các công ty nông lâm nghiệp

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chủ trì hội nghị. Ảnh: VGP/Thành Chung

Sáng 28/10 tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chủ trì hội nghị trực tuyến sơ kết tình hình sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp giai đoạn 2015-2017.

Hội nghị nhằm đánh giá việc thực hiện Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 12/3/2014 của Bộ Chính trị  và Nghị định số 118/2014/NĐ-CP ngày 17/12/2014 của Chính phủ.

Sau sắp xếp, các công ty bước đầu tăng doanh thu

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn cho biết về cơ bản hệ thống văn bản quy phạm pháp luật được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ngành ban hành để thể chế hóa, hướng dẫn, chỉ đạo triển khai kịp thời, toàn diện, bảo đảm tổ chức thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị về sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp.

Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt hầu hết các phương án tổng thể sắp xếp, đổi mới công ty nông, lâm nghiệp của 41 tỉnh, thành phố và các tổng công ty lâm nghiệp, nông nghiệp. Trong đó có phương án sắp xếp, nâng cao hiệu quả của hơn 254 công ty.

Các tỉnh, thành phố, tập đoàn, tổng công ty nông, lâm nghiệp cũng tích cực triển khai các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ theo các hướng chuyển đổi sang mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên (TNHH MTV) nông, lâm nghiệp duy trì mô hình doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ thực hiện sản xuất kinh doanh; chuyển công ty TNHH MTV nông, lâm nghiệp thành công ty cổ phần, công ty TNHH hai thành viên trở lên; giải thể công ty TNHHMTV nông, lâm nghiệp…

Lãnh đạo UBND các tỉnh Lào Cai, Khánh Hòa, Bình Định… cho biết sau khi triển khai quyết định của Thủ tướng Chính phủ, nhiều công ty đã xây dựng phương án kinh doanh, hợp tác kinh doanh đạt những kết quả khả quan, tinh gọn được bộ máy.

Đặc biệt với mô hình cổ phần hóa, các chỉ tiêu doanh thu, lợi nhuận đều tăng như: Công ty cổ phần Cao su Bình Dương (doanh thu trước sắp xếp 49 tỷ đồng, sau sắp xếp 133 tỷ đồng), Công ty cổ phần Nông lâm nghiệp Bình Dương (doanh thu trước sắp xếp 26 tỷ đồng, sau sắp xếp 34 tỷ đồng), Công ty cổ phần Chè Bàu Cạn (lợi nhuận trước sắp xếp 277 triệu đồng, sau sắp xếp 4 tỷ đồng), các công ty lâm nghiệp Đình Lập, Lộc Bình, Hòa Bình, Đông Bắc thuộc Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam– Công ty cổ phần, công ty CP cao su Bà Rịa, Tân Biên thuộc Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam đều phát triển và đạt hiệu quả sản xuất kinh doanh hơn trước đó.

Với các công ty này, đã xử lý được tồn tại về tài chính, tranh chấp, lấn chiếm đất đai. Định hướng, chiến lược sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp đã cụ thể và sát thực với tình hình thực tế hơn.

Tuy nhiên, lãnh đạo các địa phương cho biết đối với các nông, lâm trường đã chuyển đổi thành công ty 100% vốn Nhà nước hay công ty cổ phần do Nhà nước chi phối thì vốn eo hẹp, chậm được cấp bổ sung vốn điều lệ; các nông lâm trường ở vùng sâu, vùng cao tài sản không có nhiều, khó vay vốn khi ngân hàng chỉ cho vay thế chấp, chưa cho vay tín chấp.

Bên cạnh đó, nhiều công ty nông, lâm nghiệp đang trong quá trình sắp xếp thì vướng mắc ở đo đạc đất đai, xác định giá trị doanh nghiệp, nhất là giá trị vườn cây do diện tích lớn ở địa bàn khó khăn, phát sinh công nợ khó đòi với các hộ gia đình, có doanh nghiệp như Tổng công ty Cà phê Việt Nam nợ khó đòi, quá thu hiện nay lên tới 380 tỷ đồng mà chưa biết thẩm quyền xử lý thế nào.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nêu rõ việc chậm thực hiện sắp xếp đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của các công ty lâm nghiệp do nguyên nhân chủ quan là chủ yếu. Ảnh: VGP/Thành Chung

Vẫn còn tư tưởng ngại không muốn làm

Do những khó khăn trên nên Bộ NN&PTNT và một số địa phương cho biết việc thực hiện sắp xếp, đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của các công ty lâm nghiệp theo Nghị quyết số 30 của Bộ Chính trị chậm lại. Tới nay, mới cổ phần hoá được 10/102 công ty (chiếm 19,6%), chuyển được 12/38 công ty sang công ty TNHH hai thành viên (31,28%), mới phê duyệt giải thể 11 công ty (39%),…

Một số địa phương như Quảng Ninh cho biết phải điều chỉnh lại phương án tổng thể vì không phù hợp với thực tiễn. Các vướng mắc cũng kéo dài thời gian phê duyệt phương án, sắp xếp các công ty nông, lâm nghiệp như: Công ty TNHH MTV nông nghiệp Bạch Long, Rạng Đông (Nam Định), Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Sóc Trăng, Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Bình Thuận (Bình Thuận) và một số công ty thuộc UBND tỉnh Nghệ An. Lãnh đạo tỉnh Nghệ An cho biết tới năm 2018, tỉnh sẽ hoàn thành việc phê duyệt phương án sắp xếp các công ty nông, lâm nghiệp.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ yêu cầu năm 2018, tỉnh Nghệ An cũng như các địa phương còn triển khai chậm phải hoàn thành sắp xếp, đi vào tổ chức hoạt động theo mô hình mới chứ không phải là hoàn thành phê duyệt theo yêu cầu của Trung ương và Chính phủ. Đồng thời, các địa phương và Bộ NN&PTNT cũng khẩn trương lên phương án điều chỉnh phương án tổng thể và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt ngay trong quý IV/2017 để triển khai toàn diện và hoàn thành trong năm 2018.

Nhấn mạnh ý nghĩa của sắp xếp, đổi mới các công ty nông lâm nghiệp có tác động lớn tới tái cơ cấu ngành nông nghiệp, đổi mới hoạt động DNNN và cuộc sống của hàng triệu người dân, Phó Thủ tướng nêu rõ: “Năm 2018 phải là năm cao điểm hoàn thành sắp xếp, đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động các công ty này theo Nghị quyết số 30 của Bộ Chính trị. Năm 2019, Chính phủ sẽ đề nghị Kiểm toán Nhà nước kiểm toán toàn diện hoạt động của các công ty để biết ai làm tốt, vướng mắc gì, trách nhiệm ở đâu để báo cáo Quốc hội”.

Chỉ ra các nguyên nhân chậm thực hiện sắp xếp, ngoài các lý do khách quan như thực hiện chính sách khoán đất, giao đất, tranh chấp, lấn chiếm, tồn đọng tài chính kéo dài qua nhiều thời kỳ lịch sử, nhưng Phó Thủ tướng chỉ rõ nguyên nhân chủ quan là chủ yếu. “Nơi nào tập trung làm thì hiệu quả cao như Tập đoàn Cao su, Tổng công ty Lâm nghiệp và nhiều địa phương khác. Một số nơi chưa quyết liệt, chưa quan tâm đúng mức, nhất là phối hợp thực hiện. Nhiều đơn vị ngại không muốn làm vì sợ phơi ra các tồn đọng, ngại phải đi xử lý tồn đọng”, Phó Thủ tướng nói.

Để triển khai hiệu quả, Phó Thủ tướng giao Bộ NN&PTNT, Bộ TN&MT và các bộ, ngành bám sát nhiệm vụ, tháo gỡ từng vướng mắc cho doanh nghiệp, địa phương theo các chuyên đề: Cổ phần hoá, đo đạc, chuyển mô hình thành công ty 2 thành viên, xác định giá trị doanh nghiệp, phê duyệt phương án sử dụng đất, lập bản đồ địa chính, việc ký các hợp đồng cho thuê đất, xử lý tình trạng lấn chiếm, liên doanh, liên kết sản xuất không đúng quy định… Đồng thời, Bộ TN&MT cập nhật hệ thống quản lý rừng, đất đai.

Bộ Tài chính hướng dẫn địa phương thực hiện kêu gọi tư nhân góp vốn thành lập công ty TNHH nông, lâm nghiệp 2 thành viên trở lên bảo đảm không thất thoát vốn, hoạt động hiệu quả, bền vững.

Ảnh: VGP/Thành Chung

Tập trung tháo gỡ vướng mắc về đất đai

Trước những kiến nghị của nhiều địa phương về tăng vốn điều lệ, chi trả chi phí đo đạc, xác định giá trị vườn cây, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu cho biết theo quy định, Trung ương sẽ lo 70% kinh phí đo đạc bản đồ, 30% kinh phí còn lại do địa phương thu xếp. Tổng hợp của 41 tỉnh, thành phố thì số kinh phí này là hơn 1.100 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Tài chính nhìn nhận vấn đề không phải vướng ở khả năng chi trả mà vướng ở xử lý đất đai để phục vụ đo đạc. Các địa phương phải tổ chức đoàn kiểm thật, đếm thật (đất đai) chứ không chỉ dựa vào thống kê. Mặc dù vậy, ông Hiếu cho biết Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tổng hợp, báo cáo Quốc hội ưu tiên bố trí vốn cho đo đạc.

Về tăng vốn điều lệ, ông Hiếu nhấn mạnh tất cả các công ty nông, lâm nghiệp cần tăng vốn đều thuộc trách nhiệm của ngân sách địa phương bố trí cho chi đầu tư. Tuy nhiên, có một số tỉnh khó khăn nhưng đã có nguồn thu từ cổ phần hoá chưa nộp về Trung ương thì có thể bố trí lại để tăng vốn điều lệ công ty nông, lâm nghiệp. Nhưng ông Hiếu đề nghị các tỉnh phải báo cáo Bộ Tài chính khi giữ lại để tăng vốn điều lệ.