UBTVQH thảo luận dự án Luật Thủy lợi

Dự án Luật Thủy lợi được xây dựng gồm 9 chương với 72 điều, quy định cụ thể phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, những vấn đề chung về hoạt động thủy lợi; điều tra cơ bản, chiến lược, quy hoạch thủy lợi; nguyên tắc, hình thức, nội dung đầu tư xây dựng công trình thủy lợi; quản lý, khai thác, an toàn công trình thủy lợi; quyền, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân và cộng đồng trong hoạt động thủy lợi; quyền, trách nhiệm quản lý Nhà nước về thủy lợi của Chính phủ…

Phát biểu thảo luận về dự án Luật, đa số ý kiến cho rằng thủy lợi có vai trò hết sức quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, cấp nước cho dân sinh, các ngành kinh tế; là giải pháp quan trọng trong công tác phòng, chống thiên tai, góp phần phát triển bền vững kinh tế-xã hội. Nhiệm vụ phát triển thủy lợi luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm chỉ đạo và xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của chính sách phát triển kinh tế-xã hội, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu hiện nay.

UBTVQH đã ban hành Pháp lệnh Khai thác và Bảo vệ công trình thủy lợi năm 1994 và được điều chỉnh năm 2001. Cùng với các văn bản liên quan, Pháp lệnh đã cơ bản đi vào cuộc sống, tạo hành lang pháp lý trong hoạt động thủy lợi, phục vụ hiệu quả sản xuất, dân sinh, góp phần phát triển bền vững kinh tế-xã hội.

Tuy nhiên, qua thực tiễn triển khai hệ thống pháp luật liên quan đến hoạt động thủy lợi còn bộc lộ một số bất cập, trong đó phạm vi điều chỉnh, Pháp lệnh Khai thác và Bảo vệ công trình thủy lợi mới chỉ quy định áp dụng đối với các công trình thủy lợi đã xây dựng và được đưa vào khai thác; nguồn lực phát triển thủy lợi hiện nay chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước, chưa phát huy được trách nhiệm và sự tham gia của người dân, người sử dụng nước, cũng như khu vực tư nhân; từ khi Pháp lệnh ra đời, một số luật liên quan trong lĩnh vực nước đã được hình thành… Vì vậy, việc xây dựng và ban hành Luật Thủy lợi là nhằm thực hiện tốt hơn các yêu cầu thực tế đặt ra về quản lý và phát triển thủy lợi thích ứng với biến đổi khí hậu, tạo ra sự thống nhất của hệ thống pháp luật về quản trị nước.

Nhiều ý kiến phát biểu nêu rõ dự án Luật xây dựng phải thể chế hóa được các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về phát triển thủy lợi, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững kinh tế-xã hội, bảo vệ môi trường, bảo đảm quốc phòng, an ninh, chủ quyền và lợi ích quốc gia; phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế-xã hội của đất nước và từng địa phương trong giai đoạn hiện nay và thời gian tới.

Đồng thời, dự án Luật phải kế thừa được các quy định còn phù hợp với Pháp lệnh Khai thác và Bảo vệ công trình thủy lợi và các văn bản pháp luật liên quan; cùng với đó là bổ sung các quy định mới đáp ứng yêu cầu thực tiễn, luật hóa một số quy định trong các văn bản dưới luật nhằm tăng giá trị pháp lý của các quy định này; phân định rõ trách nhiệm của các cơ quan ở Trung ương và chính quyền các cấp ở địa phương…

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị cần tiếp tục quan tâm làm rõ phạm vi điều chỉnh của dự án luật để bảo đảm tính bao quát về thủy lợi, các hoạt động của liên quan trực trực tiếp đến thủy lợi; đồng thời quan tâm bổ sung xây dựng các quy định liên quan đến đến công tác quản lý nhà nước về thủy lợi cũng như thúc đẩy xã hội hóa trong hoạt động thủy lợi; làm rõ nội hàm của “hoạt động thủy lợi”, “thủy lợi” để bảo đảm việc quản lý được toàn diện, chặt chẽ, thống nhất, tránh chồng chéo với các luật đã ban hành.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho rằng, từ thực tiễn, vấn đề bảo đảm an toàn các công trình thủy lợi phải được đặt lên hàng đầu và luật phải có những quy định cụ thể về nội dung này. Gắn liền với đó là các quy định về việc sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nước biển dâng đang diễn biến hết sức phức tạp.

Các đại biểu cũng tập trung làm rõ những điểm mới của dự án Luật Thủy lợi, đó là quy định “giá dịch vụ” thay cho “thủy lợi phí” tại Pháp lệnh Khai thác và Bảo vệ công trình thủy lợi; cho rằng việc thực hiện cơ chế giá sẽ làm thay đổi nhận thức của xã hội về công tác thủy lợi từ “phục vụ” sang đúng bản chất “dịch vụ”; giúp người sử dụng dịch vụ nước từ công trình thủy lợi hiểu rõ bản chất hàng hóa của nước, coi dịch vụ nước là một dịch vụ đầu vào cho sản xuất…

Ngoài ra, vấn đề về quản lý, khai thác các công trình thủy lợi; dịch vụ thủy lợi, tài chính thủy lợi; trách nhiệm quản lý nhà nước các công trình thủy lợi; tên gọi của Luật… cũng là những vấn đề lớn được nhiều đại biểu đề cập, đóng góp ý kiến trong quá trình thảo luận.

Phát biểu kết thúc phần thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh dự án Luật này hết sức quan trọng, nhận được sự quan tâm đặc biệt của các ủy viên trong UBTVQH. Cơ bản các ý kiến phát biểu đều bày tỏ nhất trí với sự cần thiết xây dựng và ban hành Luật Thủy lợi.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) tiếp thu ý kiến của các đại biểu tại phiên họp để tiếp tục bổ sung, hoàn thiện dự án Luật, trong đó đặc biệt chú ý đến các khái niệm, quy định liên quan đến nội hàm về “hoạt động thủy lợi”, “thủy lợi”; phạm vi của luật phải thích ứng với tình hình mới của bối cảnh biến đổi khí hậu và nước biển dâng; tiếp tục rà soát, bảo đảm sự tương thích và thống nhất của luật trong hệ thống pháp luật nói chung, bảo đảm tính khả thi, tính cụ thể của luật; xây dựng cụ thể những quy định về công tác quản lý, đầu tư, quy hoạch các công trình thủy lợi; mức độ xã hội hóa đối với hoạt động phát triển các công trình thủy lợi trên tinh thần bảo đảm an toàn các các công trình thủy lợi được đặt lên hàng đầu…

Nguyễn Hoàng