Hoàn thuế VAT cần bảo đảm công bằng

Ông Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội.

Dự án luật này sẽ sửa đổi, bổ sung cả 3 luật đã được Quốc hội thông qua mới đây nhằm khắc phục những hạn chế và thích ứng với các quy định liên quan tới các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết trong thời gian qua.

Theo ông Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội khi thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội từ các kỳ họp trước, thì có ý kiến cho rằng, quy định sản phẩm xuất khẩu có tổng trị giá tài nguyên, khoáng sản cộng với chi phí năng lượng chiếm từ 51% giá thành sản phẩm trở lên không được hoàn thuế là chưa hợp lý, vì nhiều sản phẩm là sản phẩm cuối cùng, không thể sản xuất thành các sản phẩm khác; có ý kiến đề nghị quy định tỉ lệ này là 60% hoặc 80%.

Ông Hiển cho rằng, qua khảo sát thực tế cho thấy, đối với sản phẩm hàng hóa có tổng trị giá tài nguyên khoáng sản, cộng với chi phí năng lượng (gồm chi phí điện, xăng, dầu, than) chiếm từ 51% giá thành sản phẩm trở lên, thì cơ bản vẫn là sản phẩm thô, giá trị gia tăng trong nước thấp nên chưa thể là sản phẩm được chế biến sâu trong nước.

”Việc không cho hoàn thuế, mà được kết chuyển sang kỳ tiếp theo, là nhằm thực hiện chính sách hạn chế xuất khẩu tài nguyên, khoáng sản thô, khuyến khích chế biến sâu tạo giá trị gia tăng lớn hơn ở trong nước. Do vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin Quốc hội cho phép giữ như dự thảo luật”, ông Hiển nói. 

Tuy nhiên, nội dung này gặp phải sự phản đối của đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị): “Đề nghị xem xét lại nội dung này, vì mục đích của quy định về hoàn thuế VAT không phải là một công cụ thúc đẩy hay khuyến khích sản xuất hàng hóa có hàm lượng chế biến cao”.

Theo đại biểu này, việc khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất, sử dụng công nghệ cao công nghiệp hóa, hiện đại hóa để có được hàm lượng chế biến sâu cho sản phẩm và mang lại giá trị gia tăng cao cần nằm ở các công cụ chính sách quản lý Nhà nước mang tính tổng thể, trực diện và đồng bộ, khuyến khích qua các chính sách miễn thuế, giảm thuế tiền thuê đất, hỗ trợ vay vốn và các công cụ hỗ trợ khác, mà không nằm ở việc hạn chế các chính sách hoàn thuế cho doanh nghiệp, khi chưa thực hiện chế biến sâu.

“Hơn nữa, việc hoàn thuế VAT cho doanh nghiệp cần bảo đảm tính công bằng, chứ không thể vì doanh nghiệp đó chưa có hàm lượng chế biến cao thì không được hoàn thuế”, ông Hà Sỹ Đồng nhấn mạnh.

Trả lãi cho người nộp thuế nếu bị chậm hoàn thuế?

Về nội dung quy định mức phạt tiền chậm nộp thuế, ông Phùng Quốc Hiển cho biết, mức phạt tiền chậm nộp 0,03% là thấp, thấp hơn mức lãi suất hiện hành của các ngân hàng thương mại, sẽ dẫn đến trường hợp doanh nghiệp cố tình chậm nộp tiền thuế cho Nhà nước.

Do đó, Ủy ban Thường vụ xin Quốc hội cho phép điều chỉnh quy định mức phạt chậm nộp là 0,04%/ngày thay vì mức 0,03%/ngày như dự thảo luật đã trình Quốc hội.

Nhưng 2/3 đại biểu góp ý vào dự án luật này bày tỏ không đồng tình với mức phạt này. Đại biểu Đỗ Văn Vẻ (Thái Bình) và Trần Du Lịch (TPHCM) đều đề nghị giữ nguyên mức phạt 0,03%/ngày nếu chậm nộp thuế.

Ông Đỗ Văn Vẻ giải thích ý kiến của mình: “Khác với lãi tiền vay trả ngân hàng, tiền chậm nộp thuế không được tính vào chi phí, mà doanh nghiệp phải lấy từ lợi nhuận sau thuế với tỷ lệ 0,04%/ngày, bằng 14,6%/năm. Nếu quy về chi phí lãi vay trước thuế thì tương đương mức 18,25%/năm. Đây là mức quá cao so với sức chịu đựng của doanh nghiệp”.

Ông Vẻ cũng nhắc lại việc không ít đại biểu đã nêu ý kiến từ kỳ họp trước về việc đồng thời với quy định phạt chậm nộp tiền thuế phải tính lãi trả doanh nghiệp trong trường hợp thu thừa thuế hoặc chậm hoàn thuế cho doanh nghiệp.

“Tôi kiến nghị Quốc hội cân nhắc đưa vào quy định phải trả lãi cho người nộp thuế trong các trường hợp thu thừa thuế hoặc chậm hoàn thuế, nhằm góp phần nâng cao trách nhiệm của cơ quan thuế, công chức thuế trong thực thi công vụ”, ông Đỗ Văn Vẻ nêu ý kiến.

Thành Chung