Nguy cơ độc quyền từ một dự thảo

Ảnh minh họa

Hiện Bộ Công Thương đang lấy ý kiến góp ý cho dự thảo Nghị định về kinh doanh khí (gas). Tuy nhiên, theo ý kiến từ phía những người hoạt động trong lĩnh vực này, dự thảo nếu được thực hiện sẽ tạo ra những hàng rào, cản trở những doanh nghiệp ngoài ngành mong muốn gia nhập thị trường, trong khi chỉ có lợi cho những doanh nghiệp lớn đang tham gia thị trường.

Điều này thậm chí có thể gây thiệt hại cho hàng triệu hộ gia đình và các doanh nghiệp sản xuất bằng nhiên liệu gas trong nước hiện nay.

"Không lẽ nhập gas về rồi đổ xuống sông?"

Theo dự thảo, một doanh nghiệp kinh doanh xuất, nhập khẩu gas phải đáp ứng những điều kiện như phải có cầu cảng thuộc hệ thống cảng Việt Nam để tiếp nhận tàu chở LPG, hoặc phải có hợp đồng trên 5 năm với đơn vị có cầu cảng; có kho tiếp nhận gas trên 3.000 m3; phải có 150.000 vỏ bình gas; phải có trạm chiết nạp bình gas hoặc ký hợp đồng thuê của doanh nghiệp khác; phải có trên 40 đại lý bán gas hoặc khách hàng công nghiệp...

Giám đốc một doanh nghiệp lớn, kinh nghiệm nhiều năm kinh doanh trong lĩnh vực khí tại TP Hồ Chí Minh cho biết, với những điều kiện này thì sẽ khó có doanh nghiệp mới nào có thể tham gia thị trường xuất, nhập khẩu gas, trong khi đây là thị trường đầu vào quyết định giá gas trong nước có cạnh tranh hay không?

Và như vậy, thị trường sẽ chỉ gồm vài doanh nghiệp đã có từ trước, không có sự cạnh tranh và nhóm này sẽ độc quyền thị trường gas đầu vào. Khi đó, giá gas cho tiêu dùng sẽ có thể bị làm giá; những ngành sản xuất sử dụng gas sẽ khó được hưởng giá đầu vào cạnh tranh để phát triển.

“Theo tôi, không nên hạn chế các doanh nghiệp tham gia xuất, nhập khẩu gas. Nếu không có kho chứa, không có khách hàng mua gas thì chẳng lẽ doanh nghiệp nhập gas về để rồi đổ xuống sông?”, doanh nhân này đặt vấn đề.

Hay như việc quy định số lượng bình đựng gas tối thiểu, vị doanh nhân này cho biết trước đây quy định phải có tối thiểu 300.000 bình, nay rút xuống 150.000 bình mà không rõ căn cứ là gì.

“Chẳng lẽ cứ doanh nghiệp nào bán gas bình mới được xuất nhập khẩu, vậy nếu doanh nghiệp họ nhập về rồi cung cấp cho các khách hàng lớn bằng xe bồn thì họ không được nhập khẩu sao?”.

“Việc phải có cầu cảng hoặc có hợp đồng thuê cầu cảng mới được nhập gas cũng là quy định không thực tế, bởi khi doanh nghiệp có hợp đồng mua khí thì họ mới đi ký hợp đồng thuê cầu cảng hoặc kho bãi... để nhập về. Tại sao Nhà nước lại phải đi lo cầu cảng, bến bãi thay cho doanh nghiệp, đó là việc của doanh nghiệp, họ phải tự cân đối chứ. Đây thực sự là những quy định rất vô lý”, doanh nhân này nói.

Rào cản kinh phí

Đó là trong xuất nhập khẩu. Còn để có được giấy phép kinh doanh phân phối gas, Dự thảo quy định doanh nghiệp phải có kho chứa tối thiểu 800 m3 để tiếp nhận gas từ tàu hoặc xe bồn...; phải sở hữu 100.000 vỏ bình gas; phải có 20 đại lý bán gas hoặc trạm nạp gas ô tô...

Doanh nhân trên làm một phép tính về số vốn tối thiểu để doanh nghiệp có thể đáp ứng điều kiện trên: Kho chứa gas 800m3 phải đầu tư khoảng 10 tỷ đồng; 100.000 vỏ bình 12kg/bình thì mất 45 tỷ, nếu vỏ bình 45kg/bình thì phải có số tiền 100 tỷ đồng; 20 đại lý, nếu tự mở thì mất khoảng 10 tỷ, còn nếu ký với các đại lý có sẵn thì sẽ bị động trong kinh doanh.

Như vậy, kinh doanh phân phối gas, doanh nghiệp phải có số vốn ít nhất là trên 60 tỷ đồng. Đây là điều mà khó có doanh nghiệp mới nào đáp ứng được để có cơ hội ra nhập thị trường phân phối gas, mà nếu có làm được thì kinh doanh sẽ không hiệu quả vì phải đầu tư quá nhiều ngay từ đầu.

Do đó, nếu Bộ Công Thương thấy không cần phải hạn chế cạnh tranh, hạn chế sự tham gia của các doanh nghiệp ngoài ngành đối với mặt hàng gas thì không nên đưa ra những quy định như trên. Thay vào đó, nên để cho doanh nghiệp tự chủ, nhà nước chỉ cần làm công tác kiểm định, đánh giá chất lượng.

Nhà nước chỉ cần quy định cụ thể, chặt chẽ về tiêu chuẩn an toàn cho từng bình gas, cho kho chứa và doanh nghiệp sẽ phải bảo đảm các tiêu chuẩn đó. Việc bảo đảm an toàn trong trong hoạt động xuất nhập khẩu hay kinh doanh gas phụ thuộc vào điều đó chứ không phụ thuộc vào việc có số lượng bình gas nhiều hay ít.

Cho rằng nếu các quy định trên được thông qua, ngành gas trong nước sẽ kém cạnh tranh và người tiêu dùng sẽ chịu thiệt thòi, nhưng vị thương nhân thừa nhận doanh nghiệp của ông sẽ hưởng lợi. Đây cũng chính là lý do khiến ông không muốn nêu tên khi góp ý về dự thảo mới này.

Mời bạn đọc xem toàn văn dự thảo Nghị định và góp ý tại đây.

Mạnh Hùng