Quan hệ Việt Nam-Hà Lan: Hợp tác toàn diện hướng tới phát triển bền vững

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte trong chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đến Hà Lan tháng 7/2017. Ảnh: VGP

Quan hệ chính trị - ngoại giao giữa Việt Nam và Hà Lan trong những năm qua ngày càng được củng cố và tăng cường. Lãnh đạo cấp cao hai nước duy trì thường xuyên các chuyến thăm song phương và tiếp xúc tại các diễn đàn quốc tế và khu vực, tạo cơ sở quan trọng tăng cường quan hệ chính trị tin cậy và hợp tác tốt đẹp trên tất cả các lĩnh vực.

Thông qua các chuyến thăm cấp cao, hai bên đã thiết lập nhiều cơ chế hợp tác, ký kết các hiệp định, thỏa thuận quan trọng trong nhiều lĩnh vực làm sâu sắc thêm mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước.

Tại diễn đàn quốc tế đa phương và khu vực, Việt Nam và Hà Lan có sự hợp tác hiệu quả, thường xuyên ủng hộ các sáng kiến của nhau, nhất là trong khuôn khổ Liên Hợp Quốc, ASEM, ASEAN - EU. Hai nước đã ủng hộ lẫn nhau ứng cử vào các cơ quan của Liên Hợp Quốc như Hội đồng Bảo an, Hội đồng nhân quyền, ECOSOC.

Hà Lan cũng ủng hộ Việt Nam thúc đẩy quan hệ với EU, chia sẻ lập trường về việc giải quyết vấn đề tranh chấp ở Biển Đông bằng luật pháp quốc tế. Ngược lại, Việt Nam giúp Hà Lan tăng cường quan hệ và tiếp cận với thị trường ASEAN dễ dàng hơn.

Đẩy mạnh hợp tác kinh tế hiệu quả

Trong những năm gần đây, quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư giữa Hà Lan - Việt Nam không ngừng phát triển. Hà Lan đã trở thành đối tác thương mại quan trọng hàng đầu của Việt Nam tại châu Âu với kim ngạch thương mại tăng đều qua các năm.

Nếu kim ngạch xuất nhập khẩu hai nước năm 2014 đạt 3,77 tỷ USD, thì năm 2018 đã tăng gấp đôi, đạt khoảng 8 tỷ USD, trong đó Việt Nam chủ yếu xuất siêu. Kể từ năm 2016, Hà Lan đã vươn lên trở thành thị trường lớn nhất cho hàng hóa xuất khẩu Việt Nam ở châu Âu và là đối tác thương mại EU lớn thứ hai của Việt Nam sau Đức. Về đầu tư, Hà Lan luôn là một trong những nhà đầu tư châu Âu lớn nhất tại Việt Nam.

Nhiều dấu hiệu tích cực về hợp tác giữa Việt Nam và Hà Lan sẽ gia tăng nhanh hơn trong tương lai, nhất là khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam EU được ký kết và đi vào thực hiện, góp phần đưa Việt Nam và Hà Lan trở thành cầu nối cho nhau tại hai thị trường nhiều tiềm năng là Đông Nam Á và EU.

Tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực ưu tiên

Khởi nguồn từ mối quan hệ đối tác hỗ trợ phát triển trong những giai đoạn đầu tiên của quan hệ song phương, trong đó các chương trình hợp tác giữa hai nước đã đạt được nhiều thành công, góp phần nâng cao năng lực của các bộ, ngành, địa phương và cải thiện đời sống kinh tế - xã hội của người dân Việt Nam, quan hệ giữa hai nước đã chuyển sang giai đoạn đối tác hợp tác bình đẳng, cùng có lợi, tập trung vào các lĩnh vực hợp tác ưu tiên, bao gồm thích ứng với biến đổi khí hậu và quản lý nước, nông nghiệp, công nghệ cao, năng lượng, kinh tế biển và dịch vụ vận tải logistics, thành phố thông minh.

Vào tháng 10/2010, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Jan Peter Balkenendein đã ký kết Đối tác chiến lược về Thích ứng với biến đổi khí hậu và Quản lý nước; Việt Nam và Hà Lan đã thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược về Nông nghiệp bền vững và An ninh lương thực vào năm 2014 nhân chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte; về giao thông vận tải, hai bên đã ký kết một số thỏa thuận hợp tác quan trọng như Hiệp định giữa Chính phủ Việt Nam và Hà Lan về vận tải hàng không vào năm 1993, sau đó là Nghị định thư sửa đổi Hiệp định giữa Việt Nam và Hà Lan về vận tải hàng không vào năm 2011.

Tháng 2/2018, trong chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Ngoại thương và Hợp tác phát triển Hà Lan Sigrid Kaag, hai bên đã ký kết Biên bản ghi nhớ về Chương trình hợp tác Việt Nam - Hà Lan về hàng hải, cảng, vận tải thủy nội địa giai đoạn 2018 - 2020. Hợp tác cảng biển và đóng tàu là nội dung quan trọng trong lĩnh vực hợp tác giao thông vận tải giữa Việt Nam và Hà Lan.

Trong lĩnh vực năng lượng, Việt Nam và Hà Lan đã ký Bản ghi nhớ về hợp tác vào năm 2011, tập trung vào hợp hợp tác trao đổi thông tin về công nghệ cao, trao đổi chuyên gia, hỗ trợ đào tạo và kỹ thuật dầu khí. Tháng 12/2018, hai bên đã thống nhất thúc đẩy hợp tác song phương trong lĩnh vực điện gió ngoài khơi và khí thiên nhiên hóa lỏng.

Thành phố thông minh là lĩnh vực hợp tác tiềm năng giữa hai nước trên cơ sở công nghệ và kinh nghiệm cũng như mô hình tiên tiến của Hà Lan và nhu cầu phát triển đô thị hiện đại, thông minh của các tỉnh, thành Việt Nam.

Thúc đẩy hợp tác giáo dục

Hợp tác trong lĩnh vực giáo dục giữa Việt Nam và Hà Lan đã bắt đầu rất sớm. Cho đến nay, giáo dục - đào tạo vẫn được coi là lĩnh vực hợp tác thành công giữa hai nước, tập trung vào các lĩnh vực quan trọng như nông nghiệp, quản lý nước.

Hiện nay, đang có nhiều nghiên cứu sinh của Việt Nam theo học các chương trình đào tạo tại Hà Lan theo học bổng của Hà Lan và Việt Nam. Hàng năm, Chính phủ Hà Lan (thông qua Bộ Ngoại giao Hà Lan) hỗ trợ cho Việt Nam một số chương trình đào tạo chuyên sâu về luật quốc tế, quan hệ quốc tế, luật biển, công ước quốc tế về chống ra tấn (UNCAT). Giữa các bộ, ngành Việt Nam và Hà Lan đều có chương trình hợp tác trong đào tạo nguồn nhân lực.

Ngoại giao nhân dân và hợp tác giữa các địa phương

Ngoại giao nhân dân và hợp tác giữa các địa phương là cầu nối quan trọng trong hợp tác giữa Việt Nam và Hà Lan. Nếu như quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Hà Lan đạt mốc 46 năm thì quan hệ nhân dân giữa Việt Nam và Hà Lan đã là 51 năm với mốc lịch sử là Ủy ban Y tế Hà Lan – Việt Nam (MCNV) đã giúp thành lập Bệnh viện Hà Lan tại Quảng Trị (1968).

Cho đến nay, quan hệ ngoại giao nhân dân vẫn tiếp tục phát triển tốt đẹp và thực sự là cầu nối cho quan hệ hai nước. Ngoài MCNV còn có rất nhiều các tổ chức phi chính phủ khác vẫn tiếp tục hợp tác và giúp đỡ Việt Nam trong các lĩnh vực thiết yếu như y tế, giáo dục, xóa đói giảm nghèo, hỗ trợ phát triển cho phụ nữ... Cùng với ngoại giao nhân dân, hợp tác giữa các địa phương Việt Nam - Hà Lan đang là một hình thức hợp tác hiệu quả và thiết thực.

Tạo động lực mới cho quan hệ hợp tác, phát triển Việt Nam - Hà Lan

Trong bối cảnh quan hệ Việt Nam - Hà Lan phát triển rất tốt đẹp hiện nay, chuyến thăm Việt Nam từ 9-11/4/2019 của Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte sẽ có ý nghĩa quan trọng, đánh dấu mốc phát triển mới trong quan hệ hai nước. Đây là chuyến thăm Việt Nam lần thứ hai của Thủ tướng Mark Rutte (lần đầu tiên vào năm 2014). Đây cũng là chuyến thăm châu Á lần thứ ba của Thủ tướng Mark Rutte kể từ khi nhậm chức Thủ tướng nhiệm kỳ 3 (10/2017), sau chuyến thăm Trung Quốc và Ấn Độ (2018). Cùng đi với Thủ tướng Mark Rutte có đoàn 50 doanh nghiệp Hà Lan trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Ngoài mục tiêu làm sâu sắc thêm các khuôn khổ hợp tác vốn có, chuyến thăm của Thủ tướng Mark Rutte sẽ thúc đẩy hợp tác hai nước trong một số lĩnh vực mới như kinh tế tuần hoàn, trồng trọt, công nghệ cao.... và sẽ có nhiều thỏa thuận hợp tác được ký kết trong dịp này. Các doanh nghiệp Hà Lan và Việt Nam rất kỳ vọng vào chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Mark Rutte, tin tưởng chuyến thăm sẽ tạo động lực, chất xúc tác mới mang lại những triển vọng hợp tác tốt đẹp cho hai nước trong thời gian tới.

Ngô Thị Hòa, Đại sứ Việt Nam tại Hà Lan