Thủ tướng và nỗi trăn trở xóa đói giảm nghèo

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tặng quà đồng bào nghèo huyện Sa Thầy, Kon Tum. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Nhớ lại buổi sáng cuối xuân năm con rắn (15/4/2013), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng chủ tọa Hội nghị tổng kết 10 năm hoạt động của NHCSXH. Mấy trăm đại biểu ngồi chật cứng tại Hội trường Trung tâm Hội nghị quốc gia.

Khi chị Hồ Thị Thanh Thúy ở Ấp 2, xã Quy Đức, Bình Chánh, TPHCM, đại diện những hộ dân được thụ hưởng chính sách lên lên bục chia sẻ về con đường thoát nghèo thì không khí hội trường trầm hẳn đi, chăm chú lắng nghe.

Người đàn bà đã từng trải bao cơ cực, ngẹn ngào dãi bày với Thủ tướng: Nếu Đảng, Nhà nước không cho hộ nghèo vay vốn ưu đãi thì con tôi chắc chắn thất học. Cuộc sống gia đình tôi không biết sẽ đi đâu, về đâu. Đồng vốn nghĩa tình của Chính phủ đã mở ra cho gia đình tôi một cuộc sống mới, tốt đẹp và tươi sáng hơn.

Theo lời kể, chị Thúy khi chưa được vay vốn làm ăn, cuộc sống gia đình 5 nhân khẩu của chị hết sức bấp bênh. Phận cày thuê, cuốc mướn, giật gấu vá vai, chắt chiu từng đồng mà vẫn không đủ chi tiêu sinh hoạt hàng ngày và nuôi 3 con ăn học. Chưa kể những khi trong nhà có người đau ốm, bệnh tật, tiền nong không có, phải vay nặng lãi, rồi còng lưng kéo cày trả nợ… cuộc sống đói, nghèo tưởng chừng không có lối thoát.

Từ khi được vay vốn ưu đãi và hướng dẫn làm ăn cuộc sống gia đình chị đã khấm khá dần. Từ năm 2007-2011, chị được vay tổng cộng 80 triệu đồng từ NHCSXH để trang trải chi phí cho các con đi học đại học và đầu tư vào chăn nuôi.

Từ hoàn cảnh của gia đình mình, chị chỉ mong chính sách ưu đãi tín dụng của Chính phủ đến được với tất cả hộ nghèo.

Còn anh Giàng A Súa ở bản Thèn Tả, Tả Lèng, Tam Đường, Lai Châu thì chia sẻ: Nhờ Chính phủ cho vay vốn làm ăn, 47 gia đình trong bản đã không còn đói cơm, đứt bữa. 29 hộ trong bản đã thoát nghèo, nhiều hộ xây được nhà mới, con em dân bản không bị thất học...

Anh Súa chuyển lời của bà con tới Người đứng đầu Chính phủ: Dân bản bảo cháu về Hà Nội thì phải nói với chú Thủ tướng xem xét nâng mức cho vay để hộ nghèo đủ tiền đầu tư sản xuất. Vì theo giá hiện tại muốn mua được 1 con trâu tốt cũng phải mất hơn 40 triệu đồng, mức vay tối đa 30 triệu đồng/hộ được quy định từ nhiều năm trước không còn phù hợp.

Thủ tướng chăm chú lắng nghe từng lời chia sẻ của người dân, khi kết luận hội nghị hôm đó, Thủ tướng rất ưu tư: “Mặc dù tỷ lệ hộ nghèo của Việt Nam đã liên tục giảm, nhưng số hộ nghèo, cận nghèo vẫn còn tương đối lớn, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Ranh giới giữa thoát nghèo và tái nghèo là hết sức mong manh nên nhiệm vụ giảm nghèo bền vững còn rất nặng nề và phải được tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa”.

Ngay tại hội nghị, Thủ tướng yêu cầu các các bộ, ngành, địa phương nghiên cứu các giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính cho NHCSXH, cải cách thủ tục để đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu vốn vay của hộ nghèo và các đối tượng chính sách.

Theo đó, phải từng bước tăng tỷ lệ vốn cấp cho NHCSXH; các địa phương cũng cần tiếp tục dành một phần ngân sách hàng năm ủy thác cho NHCSXH để cho vay các đối tượng chính sách; lồng ghép có hiệu quả các chương trình khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư và các hoạt động của các hội, đoàn thể với hoạt động tín dụng chính sách, giúp người vay sử dụng vốn vay có hiệu quả, thoát nghèo bền vững…

Bên cạnh những vấn đề nóng bỏng trong phát triển KTXH, tái cấu trúc nền kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho thị trường, bảo đảm quốc phòng, an ninh… thì an sinh xã hội là nội dung Thủ tướng luôn rất quan tâm và chỉ đạo quyết liệt.

Trước hiện trạng của các lớp học bán trú, dân nuôi vùng cao, trong hội nghị trực tuyến của Bộ LĐTBXH tổ chức đầu năm 2013, Thủ tướng trăn trở đặt câu hỏi: “Bây giờ mình không thiếu gạo, mình cũng viện trợ nơi này nơi khác, vậy tại sao để con cháu mình trong cảnh cháu mang mì, cháu mang ngô, cháu mang khoai đến lớp, rồi phải lợp chòi nấu ăn?”. Theo quyết định của Thủ tướng, học sinh dân tộc thiểu số đã được hỗ trợ 15kg gạo và 120.000 đồng tiền ăn/tháng.

Hay trước nguy cơ siêu bão Haiyan đổ bộ vào miền Trung, đe dọa cuộc sống của hàng triệu đồng bào, lần đầu tiên Người đứng đầu Chính phủ đã cử 2 Phó Thủ tướng trực tiếp vào tiền phương cùng nhân dân căng mình chống bão…

Chính sách an sinh đi vào cuộc sống đã giúp hàng triệu hộ gia đình vùng sâu, vùng xa thoát nghèo. Ảnh: VGP/ Trần Mạnh

Trong năm 2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành một loạt chính sách bảo đảm an sinh, hỗ trợ người nghèo như: Hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ phát triển sản xuất cho các xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu, các thôn, bản đặc biệt khó khăn (Chương trình 135 giai đoạn III); cho các hộ cận nghèo vay vốn ưu đãi để thoát nghèo bền vững; giảm lãi suất nhiều các chương trình tín dụng chính sách; thí điểm xây nhà tránh lũ cho một số tỉnh miền Trung; hỗ trợ học sinh trung học phổ thông ở vùng có điều kiện KTXH đặc biệt khó khăn vượt núi tìm chữ…

Trong lĩnh vực tín dụng ưu đãi, đến hết năm 2013 tổng dư nợ lên tới 121.699 tỷ đồng, tăng trưởng 7.778 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2012. Các chương trình tín dụng cho vay hộ nghèo, HSSV, giải quyết việc làm, cho vay hộ cận nghèo… đều được thực hiện tốt.

Đặc biệt là chương trình tín dụng ưu đãi dành cho hộ cận nghèo, dù mới được triển khai 8 tháng đã đạt dư nợ 7.110 tỷ đồng, với 389 nghìn hộ, tương đương 1/4 số hộ cận nghèo trong cả nước, được tiếp cận nguồn vốn này…

Chương trình tín dụng hộ cận nghèo ra đời cùng với một loạt các chương trình an sinh xã hội khác (giải quyết việc làm, đào tạo nghề, bảo đảm cuộc sống cho người có công…) đi vào cuộc sống đã góp phần tích cực giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 14,2% cuối năm 2010 xuống còn 7,8% vào cuối năm 2013. Thành tựu giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội của Việt Nam được cộng đồng quốc tế ghi nhận, đánh giá cao.

Thông điệp đầu năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu bên cạnh việc minh bạch, lành mạnh hóa thị trường phải có chính sách hỗ trợ người nghèo, đối tượng chính sách, đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa. Nghị quyết 01/2014/NQ-CP của Chính phủ cũng nhấn mạnh các giải pháp bảo đảm an sinh xã hội. Với sự quan tâm đặc biệt đó của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, cùng sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của các bộ ngành, địa phương, công tác xóa đói giảm nghèo, an sinh xã hội sẽ đạt kết quả lớn hơn nữa trong năm mới Giáp Ngọ.

Trần Mạnh