Chủ động với giai đoạn già hóa dân số

 

Chăm sóc sức khỏe cho người cao  tuổi

Theo các chuyên gia, Việt Nam chỉ còn khoảng 20 năm chuẩn bị cho giai đoạn chuyển hóa từ "già hóa dân số" sang "dân số già". Đây là khoảng thời gian quá ngắn, đặt ra yêu cầu cấp bách về cải thiện chính sách an sinh xã hội, hệ thống hạ tầng cơ sở, y tế… bảo đảm cuộc sống của người cao tuổi.

Đã đến giai đoạn già hóa dân số

TS. Dương Quốc Trọng, Tổng Cục trưởng Tổng cục Dân số, cho biết sau Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, Tổng cục Thống kê dự báo phải đến năm 2017 Việt Nam mới bước vào giai đoạn già hóa dân số, tức là tỷ lệ người trên 65 tuổi đạt 7%.

Tuy nhiên, chỉ sau đó 2 năm, vào năm 2011 tỷ lệ người trên 65 tuổi ở nước ta đã đạt 7%; tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên đã đạt 10%. Như vậy, theo quy ước của Liên Hợp Quốc, Việt Nam đã bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011.

Nguyên nhân dẫn đến tốc độ dân số già hóa nhanh tại Việt Nam, theo ông Dương Quốc Trọng đó là do trong những năm qua, chúng ta đã làm tốt công tác giảm sinh nên số lượng và tỷ lệ trẻ em so với dân số cả nước ngày càng giảm. Cùng với đó, sự phát triển kinh tế-xã hội và việc chăm sóc sức khỏe cho người dân đã tốt hơn rất nhiều nên tỷ lệ và số lượng người cao tuổi (NCT) cũng tăng nhanh chóng.

Theo ông Thái Phúc Thành, Phó Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội, Bộ LĐTBXH, mặc dù nước ta có tốc độ già hóa dân số nhanh, tuy nhiên, mức độ bảo trợ xã hội và chăm sóc NCT ở Việt Nam đang còn rất khiêm tốn.

Cụ thể, mức trợ cấp hằng tháng cho NCT khoảng 180.000 đồng/người (đối với người từ 80 tuổi trở lên mà không có lương hưu) hoặc người già neo đơn không có người phụng dưỡng. Hiện cũng mới chỉ có 1,5 triệu NCT nhận được trợ cấp này. Cả nước hiện chỉ có hơn 200 trung tâm nuôi dưỡng, bảo trợ NCT nên việc chăm sóc người già vẫn phụ thuộc vào các gia đình và các nhà hảo tâm...

Mặc dù tuổi thọ trung bình của người Việt Nam ngày càng tăng nhưng gánh nặng bệnh tật vẫn đè nặng lên sức khỏe NCT với 95% NCT.

Điều tra quốc gia về NCT năm 2011 cho thấy, trong số hơn 9 triệu NCT, chỉ có 4,8% có sức khỏe tốt và rất tốt; 67,2% là yếu và rất yếu; 95% NCT có bệnh. Trong số này có tới 26,1% NCT không có bảo hiểm y tế; trên 51% NCT không đủ tiền chi trả cho việc điều trị...

Quan tâm về mặt chính sách đối với NCT

Theo ông Nguyễn Văn Tân, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục DSKHHGĐ, để NCT nhận được nhiều sự quan tâm, chăm sóc của xã hội nhiều hơn nữa, trước mắt chúng ta phải kìm hãm quá trình già hóa dân số bằng cách duy trì mức sinh đạt được hiện nay xung quanh mức sinh thay thế (mỗi cặp vợ chồng sinh 1-2 con). Bên cạnh đó, chúng ta phải có giải pháp thích ứng với vấn đề "già hóa dân số" bằng hệ thống chính sách để phát huy vai trò của NCT, tạo việc làm phù hợp cho NCT, đặc biệt phát huy vai trò của NCT trong nghiên cứu khoa học, giảng dạy nhờ kinh nghiệm họ từng tích lũy được…

Đồng tình với quan điểm trên, ông Đàm Hữu Đắc, Phó Chủ tịch Thường trực Hội NCT Việt Nam, chia sẻ NCT cũng mong muốn được đóng góp xây dựng đất nước, trong đó, NCT muốn được tạo điều kiện, môi trường để có thể đóng góp với cộng đồng theo khả năng của mình.

Theo hướng này, chúng ta phải đẩy mạnh giáo dục truyền thống, giáo dục nhận thức về vấn đề chăm sóc NCT; khuyến khích phát triển mô hình ông bà chăm sóc con cháu; đảm bảo an sinh xã hội NCT; mở rộng trợ cấp cho NCT; mở rộng và đa dạng hóa các loại hình chăm sóc sức khỏe NCT; chủ động xây dựng mô hình thân thiện với NCT; đẩy mạnh nghiên cứu để có một cơ sở dữ liệu bài bản và cụ thể về NCT …

Ngoài ra, cần đầu tư cho y tế, giáo dục, sự tham gia và công việc ổn định cho thanh niên vì những việc này đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các nhu cầu của thế hệ NCT trong tương lai. Đặc biệt, với bản thân mỗi người, hãy chủ động cho tuổi già của mình bằng cách đóng bảo hiểm xã hội khi đang làm việc để được hưởng lương hưu khi về già. Những trường hợp không có con cái hoặc con cái không có điều kiện chăm sóc, hệ thống dịch vụ xã hội sẽ đảm nhiệm việc chăm sóc khi họ về già, TS. Dương Quốc Trọng nhấn mạnh.

                                                                                                             Thúy Hà