Khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 23

Lãnh  đạo các nước tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 23 và các Hội nghị Cấp cao liên quan. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Hội nghị Cấp cao ASEAN tập trung thảo luận các biện pháp nhằm đạt mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 và định hướng phát triển của Hiệp hội sau năm 2015; mở rộng và làm sâu sắc quan hệ với các đối tác, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình; và trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.

Khai mạc hội nghị, Quốc vương Brunei Hassani Bolkiah nhấn mạnh ASEAN đang đứng trước thời khắc quan trọng với quyết tâm xây dựng Cộng đồng ASEAN vào 2015 trên cả ba trụ cột, tăng cường kết nối và hướng về người dân. Quốc vương Brunei đề nghị các nhà lãnh đạo tập trung thảo luận những vướng mắc nhằm thúc đẩy xây dựng Cộng đồng ASEAN, tăng cường liên kết và kết nối, tăng cường hợp tác giữa ASEAN với các đối tác... nhằm hướng tới mục tiêu đạt GDP khu vực là 4,4 nghìn tỷ USD, giảm tỷ lệ nghèo đói xuống còn 9,3% vào năm 2015.

Phát biểu tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 23, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã nêu bật các nhiệm vụ nhằm xây dựng một Cộng đồng ASEAN đoàn kết, liên kết, vững mạnh và phát huy vai trò chủ đạo trong việc bảo đảm hòa bình, an ninh và phát triển thịnh vượng ở khu vực.

Theo đó, ASEAN cần dành quyết tâm cao nhất để xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN vào 2015, đồng thời đề ra Tầm nhìn để ASEAN tiếp tục phát triển vững mạnh trong giai đoạn sau 2015, thực sự là một Cộng đồng ASEAN gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế, cùng chia sẻ các trách nhiệm xã hội, hướng tới phúc lợi của người dân, phát huy vai trò chủ đạo trong cấu trúc khu vực đang định hình và ứng phó hiệu quả với các thách thức đang đặt ra. Thủ tướng đánh giá cao vai trò và đóng góp của Brunei với vai trò Chủ tịch ASEAN trong năm 2013.

Tại Hội nghị, lãnh đạo các nước ASEAN đánh giá cao các kết quả đạt được trong triển khai các Kế hoạch tổng thể về xây dựng Cộng đồng ASEAN trên cả ba trụ cột chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội trong năm qua, trong đó trụ cột kinh tế hiện dẫn đầu với khoảng 80% các biện pháp đã hoàn thành.

Các nhà lãnh đạo nhấn mạnh ASEAN cần tiếp tục nỗ lực và tập trung nguồn lực thực hiện hiệu quả các kế hoạch và chương trình hợp tác của ASEAN trên cả ba trụ cột, xây dựng một Cộng đồng hướng tới người dân; tăng cường công tác phối hợp giữa các cơ quan hữu quan ở cả cấp độ quốc gia và khu vực nhằm bảo đảm thực hiện ở mức cao nhất các chỉ tiêu đặt ra trong tiến trình xây dựng Cộng đồng, đồng thời, đẩy mạnh liên kết và kết nối ASEAN, coi đây là cơ sở để từng bước mở rộng liên kết và kết nối ra khu vực Đông Á.

Các nhà lãnh đạo nhấn mạnh vai trò  trung tâm và trọng trách của ASEAN trong việc thúc đẩy xây dựng một cấu trúc khu vực nhằm bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực. Theo đó, ASEAN cần tiếp tục tăng cường đoàn kết, phát huy tiếng nói và đóng góp trên những vấn đề quan trọng của khu vực; tăng cường đối thoại, xây dựng lòng tin, chia sẻ các chuẩn mực ứng xử và phát huy giá trị của các công cụ và cơ chế hợp tác về chính trị-an ninh ở khu vực như Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở khu vực Đông Nam Á (TAC), Hiệp ước về Khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM ), Cấp cao Đông Á (EAS)...

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 23. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Đồng thời, ASEAN cần đóng vai trò hạt nhân và thúc đẩy mở rộng liên kết và kết nối ra toàn khu vực Đông Á, thông qua các sáng kiến như Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Kết nối ASEAN 3 và Kết nối Đông Á, đi đôi với việc tiếp tục mở rộng hợp tác với các đối tác và tăng cường nỗ lực ứng phó với các thách thức đang đặt ra, trong đó có các thách thức an ninh phi truyền thống như quản lý thiên tai, an ninh biển, biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng và lương thực…

Các nhà lãnh đạo cũng đã trao đổi về nhiều vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm như tình hình Trung Đông-Bắc Phi, Syria, Bán đảo Triều tiên và đã dành nhiều thời gian trao đổi về tình hình Biển Đông.

Trao đổi về các vấn đề khu vực, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh trong việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở Biển Đông, các bên liên quan cần giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, kiềm chế, không sử dụng vũ lực; tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982; thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và thúc đẩy xây dựng COC.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hoan nghênh kết quả cuộc tham vấn chính thức lần đầu tiên ASEAN-Trung Quốc về COC, đồng thời đề nghị ASEAN và Trung Quốc cần phải nỗ lực để thúc đẩy thương lượng thực chất và sớm đạt được Bộ Quy tắc COC mang tính tổng thể và có giá trị ràng buộc nhằm bảo đảm tốt hơn cho hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông; mặt khác, đề nghị các nước xem xét và triển khai một số sáng kiến đã được đề xuất như tìm kiếm, cứu hộ, lập đường dây nóng, hỗ trợ nhân đạo người và tàu thuyền gặp nạn trên biển cũng như các hoạt động xây dựng lòng tin khác. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đánh giá cao nỗ lực và đóng góp của Thái Lan với tư cách nước điều phối quan hệ đối thoại ASEAN-Trung Quốc.

Về Biển Đông, các nhà lãnh đạo khẳng định tầm quan trọng của bảo đảm hòa bình, ổn  định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông; nhấn mạnh việc nghiêm túc thực hiện các nguyên tắc nêu trong Tuyên bố 6 điểm về Biển Đông của ASEAN, Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và Tuyên bố chung ASEAN-Trung Quốc kỷ niệm 10 năm DOC; giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Luật Biển năm 1982 của LHQ (UNCLOS).

Hoan nghênh việc ASEAN-Trung Quốc tham vấn chính thức lần đầu tiên ở cấp Quan chức cao cấp (SOM) về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) như là bước khởi đầu quan trọng, các nhà lãnh đạo đề nghị ASEAN và Trung Quốc cần dành quan tâm và nỗ lực để đạt được tiến bộ thực chất và sớm đạt được Bộ Quy tắc COC nhằm bảo đảm tốt hơn cho hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông; nhất trí thúc đẩy việc thực hiện các sáng kiến về lập đường dây nóng, tìm kiếm và cứu trợ, hỗ trợ nhân đạo đối với người và tàu thuyền gặp nạn trên biển…

Toàn cảnh Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 23. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Về định hướng phát triển tương lai của ASEAN, các nhà lãnh đạo đặc biệt nhấn mạnh việc xây dựng một Tầm nhìn mang tính chiến lược nhằm đưa ASEAN tiếp tục phát triển vững mạnh và phát huy vai trò chủ đạo trong những thập kỷ tiếp sau 2015. Để đạt được điều này, ASEAN cần làm sâu sắc hơn các nỗ lực xây dựng Cộng đồng trên cả ba trụ cột và phát huy vai trò hạt nhân của mình trong thúc đẩy liên kết, hòa bình và phát triển ở khu vực. Theo đó, các nhà lãnh đạo ASEAN đã thông qua một Tuyên bố về quyết tâm xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015 và giao cho các Bộ trưởng Hội đồng điều phối ASEAN (ACC) xây dựng các nội hàm chính của Tầm nhìn để trình Cấp cao ASEAN trong năm 2014.

Kết thúc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 23, các nhà lãnh đạo thông qua nhiều Tuyên bố quan trọng, trong đó có các tuyên bố nhằm thúc đẩy hợp tác về an sinh xã hội, doanh nghiệp trẻ, phòng chống thiên tai, phòng chống các bệnh không lây nhiễm./.

Nguyễn Hoàng-Nhật Bắc