Điều trị methadone cho phạm nhân - Một chính sách nhân đạo

Ảnh minh họa

Ông Lê Đức Hiền, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ LĐTBXH), cho biết tính đến năm 2013, cả nước có gần 181.400 người nghiện có hồ sơ quản lý, trong đó 33.200 người được điều trị cai nghiện tại các trung tâm, ước tính có khoảng 30.000 người nghiện đang được quản lý trong các trại giam, trại tạm giam, trung tâm giáo dưỡng do vi phạm pháp luật.

Số liệu điều tra cho thấy, trung bình mỗi năm Việt Nam có thêm 6.000 người nghiện ma túy; gần 14.110 người đang cai nghiện tại các trung tâm giáo dưỡng, trong đó có 25,72% cho biết sử dụng heroin, 13,65% sử dụng ma túy tổng hợp là chủ yếu. Lứa tuổi tương đối đa dạng, trong đó thanh niên chiếm tỷ lệ cao. Dự báo, xu hướng sử dụng ma túy tổng hợp sẽ gia tăng mạnh trong thời gian tới.

Hơn 15.500 người đang được điều trị methadone

Theo TS. Phạm Đức Mạnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), hiện toàn quốc có hơn 15.540 người đang được điều trị methadone, việc điều trị này giúp người nghiện cải thiện sức khỏe, giảm số người sử dụng ma túy xuống còn 15,87%/năm, giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV.

Ngoài ra, điều trị methadone cho người nghiện cũng là một giải pháp can thiệp giảm tác hại dự phòng có nhiều ưu điểm như giá rẻ, dễ kiểm soát. Hiệu quả kinh tế của điều trị methadone đã được nhiều quốc gia trên thế giới nghiên cứu và đưa ra kết luận, với 1 USD chi cho chương trình methadone sẽ tiết kiệm được 7 USD chi cho các vấn đề khác phát sinh về vấn đề pháp luật, y tế...

TS. Phạm Đức Mạnh cho rằng việc điều trị methadone trong các trại giam là rất cần thiết, qua đó sẽ giúp giảm việc sử dụng chất gây nghiện bất hợp pháp, giảm hành vi tiêm chích, giảm sử dụng chung bơm kim tiêm giữa các phạm nhân, từ đó giảm sự lây truyền các bệnh lây nhiễm qua đường máu. Điều trị methadone cho các phạm nhân cũng có thể làm giảm nguy cơ quá liều ở các phạm nhân sau khi ra trại, qua đó làm giảm khả năng tái phạm tội.

Mô hình mang tính khả thi cao

Theo Thiếu tướng Nguyễn Tiến Dẫn, Cục trưởng Cục Y tế (Bộ Công an), việc triển khai điều trị methadone tại các trại giam thể hiện quyền bình đẳng của phạm nhân. Tuy họ là tội phạm nhưng họ vẫn có quyền của công dân, có quyền khám và chữa bệnh. Nghiện cũng được coi là một bệnh nên những phạm nhân đang được điều trị methadone sẽ tiếp tục được điều trị trong trại giam.

Hiện nhiều nước trên thế giới đã triển khai mô hình điều trị methadone trong trại giam, trại tạm giam, trường giáo dưỡng và đạt hiệu quả rất cao. Ngoài những nước như Australia, Anh, Canada, Mỹ…, các nước trong khu vực châu Á như Malaysia, Thái Lan, Indonesia cũng đã triển khai mô hình này.

Thiếu tướng Nguyễn Tiến Dẫn cho biết, Cục Y tế-Bộ Công An đã phối hợp với Cục Phòng, chống HIV/AIDS-Bộ Y tế xây dựng kế hoạch triển khai thí điểm điều trị nghiện các dạng thuốc phiện bằng methadone trong trại giam, tạm giam. Đây không phải là đề án mà chỉ là kế hoạch phối hợp nguồn lực về cơ sở vật chất, nhân lực, con người, địa điểm để triển khai thí điểm. Hiện kế hoạch đã được Bộ Công an đồng ý, phê duyệt về chủ trương và đang chuẩn bị trình lãnh đạo các cấp phê duyệt.

Dự kiến trong năm 2014-2015 sẽ thực hiện thí điểm điều trị methadone trong 5 trại giam như Thủ Đức, Phú Sơn, Ninh Khánh hoặc một số trại tạm giam Công an Hà Nội hoặc trại tạm giam Chí Hòa (TPHCM)… Tối thiểu trong năm 2014 sẽ triển khai thí điểm được 2 trại, sau đó các ngành chức năng sẽ đưa ra những kết quả, đánh giá hiệu quả, rút kinh nghiệm để triển khai, mở rộng mô hình ra cộng đồng.

Trung tá Lê Thế Tý, Phó Giám thị Trại giam Thủ Đức, cho biết hiện trại đang giam giữ thường xuyên hàng chục nghìn phạm nhân. Số phạm nhân liên quan đến ma túy, bệnh HIV... chiếm khoảng 35%. Quý I/2014, trong số 987 phạm nhân mới nhập trại, có đến 175 phạm nhân nghiện ma tuý. Phạm nhân nghiện ma tuý trong trại hầu hết là thành phần tái nghiện nên gây khó khăn cho công tác quản lí và điều trị. Việc triển khai điều trị methadone cho phạm nhân sẽ tạo bước đột phá trong công tác cai nghiện, góp phần giảm thiểu những hệ lụy của ma tuý.

Lan Anh