Dư luận nước ngoài chỉ trích hành động của Trung Quốc

Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia về Đông Nam Á cho rằng việc đưa giàn khoan vào thềm lục địa của Việt Nam là “một sự thay đổi lớn trong chiến lược của Trung Quốc”.

Giáo sư người Mỹ Jonathan D. London, một chuyên gia về Việt Nam tại Đại học Thành thị Hồng Kông nói “động thái đối đầu đã xuất hiện”. Bắc Kinh chuyển từ tuyên bố chủ quyền sang những hành động cụ thể để thực hiện những tuyên bố chủ quyền.

Ông Ian Storey, một chuyên gia về Biển Đông thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore nói với hãng tin Reuters rằng bước đi của Trung Quốc có nguy cơ “tiềm ẩn một kịch bản cực kỳ nguy hiểm”. Đã có những đồn đoán về việc Trung Quốc sử dụng giàn khoán đắt tiền này và “giờ  đây, dường như chúng ta đã có câu trả lời”.

Ông Orville Schell, Giám đốc Trung tâm quan hệ Trung-Mỹ, chuyên gia về Trung Quốc tại Hội Châu Á (Asia Society) tại Hoa Kỳ nói với New York Times rằng hành động của Trung Quốc “rất đáng báo động”.

“Chúng ta bắt đầu thấy một bức tranh căng thẳng” và đây “chính xác không phải sự trỗi dậy hòa bình của Trung Quốc mà chúng ta được biết đến”.

Theo ông, Trung Quốc đã tạo ra một bầu không khí  mà ở đó Trung Quốc rất khó tồn tại cùng với các nước láng giềng của mình.

Ngay cả học giả Trung Quốc cũng đã lên tiếng phản đối hành động ngang ngược, coi thường luật pháp quốc tế của nước này. Trong bài viết đăng trên blog cá nhân mới đây, học giả Lý Lệnh Hoa, nhà nghiên cứu Trung Quốc về biển và luật biển, cho rằng Trung Quốc là nước ký Công ước Liên hiệp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982, vì thế cần hành xử theo điều 74 và điều 83 của công ước, tôn trọng thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của các nước xung quanh.

Trên website của Viện nghiên cứu chiến lược và quốc tế Hoa Kỳ, chuyên gia Ernest Bower cho rằng những diễn biến vừa qua là rất đáng chú ý. Trung Quốc đã đặt giàn khoan ngay sau chuyến công du châu Á của Tổng thống Obama như một động thái để thử quyết tâm của Việt Nam, ASEAN và Hoa Kỳ.

Phản ứng của các nước

Hoa Kỳ cho rằng việc Trung Quốc  đưa giàn khoan đến thềm lục địa của Việt Nam là  hành động “khiêu khích”.

Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ Daniel Russel nói rằng điều tối quan trọng hiện nay là các nước liên quan phải cẩn trọng và kiềm chế.

Báo US Today trích lời  Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Jen Psaki gọi hành động của Trung Quốc là “khiêu khích và không có lợi cho duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực”.

Trong khi đó tờ Financial Times dẫn lại thông tin trên Kyodo News cho hay Nhật Bản rất quan ngại về căng thẳng leo thang tại Biển Đông do hành động “đơn phương khai thác của Trung Quốc”.

Theo tờ Japan Times của Nhật Bản, phát biểu với báo giới tại Tokyo, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga  nói rằng “Chúng tôi nhận thấy hành động này là một phần trong các hoạt động đơn phương và khiêu khích trên biển của Trung Quốc”.

Japan Times cho biết trong cuộc họp thượng đỉnh giữa Liên minh châu Âu (EU) và Nhật Bản hôm Thứ Tư vừa qua, EU đã bày tỏ quan ngại rằng “những hành động đơn phương có thể ảnh hưởng đến môi trường an ninh trong khu vực”.

Trên Website của Bộ Ngoại giao Singapore, nước này cũng bày tỏ quan ngại đối với những diễn biến gần đây trên Biển Đông. Singapore kêu gọi các bên kiềm chế và tránh những hành động làm leo thang căng thẳng.

Singapore kêu gọi các bên tuân thủ đầy đủ Tuyên bố về Ứng xử của các bên tại biển Đông (DOC) và giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, kể  cả Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS).

Hải Minh