Đẩy mạnh CCHC Nhà nước, tạo nền tảng phát triển nhanh, bền vững và hội nhập quốc tế

Uỷ viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban Chỉ đạo Cải cách hành chính của Chính phủ

Cải cách hành chính (CCHC) được Đảng, Nhà nước xác định là một trong ba khâu đột phá chiến lược để đưa nước ta phát triển nhanh, bền vững. Quán triệt và thực hiện nghiêm túc các chủ trương, Nghị quyết của Đảng, Chính phủ đã ban hành nhiều Nghị quyết, chương trình, kế hoạch để tổ chức triển khai thực hiện công tác CCHC từ T.Ư tới cơ sở. Nhờ đó, thời gian qua, công tác CCHC đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần thúc đẩy quá trình đổi mới kinh tế; nâng cao hiệu lực hiệu quả; dân chủ hoá đời sống xã hội; hội nhập quốc tế; cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, củng cố và duy trì ổn định chính trị; phòng chống tham nhũng, tiêu cực...

Kết quả chủ yếu đạt được

Hệ thống thể chế, nhất là về quyền con người, quyền cơ bản của công dân, tổ chức bộ máy nhà nước, kinh tế thị trường định hướng XHCN… tiếp tục được bổ sung, hoàn thiện theo quy định của Hiến pháp năm 2013. Quy trình xây dựng thể chế đã có những đổi mới quan trọng, coi trọng tổng kết thực tiễn, lấy ý kiến rộng rãi của nhân dân, rút ngắn thời gian chuẩn bị và thông qua, nâng cao chất lượng của các văn bản quy phạm pháp luật.

Thủ tục hành chính (TTHC), nhất là thủ tục giải quyết công việc giữa cơ quan hành chính nhà nước (CQHCNN) với người dân và doanh nghiệp (DN) có bước chuyển biến rõ rệt, tăng cường công khai, minh bạch, góp phần phòng chống tiêu cực, nhũng nhiễu. Đặc biệt, với kết quả của Đề án 30 về đơn giản hóa TTHC, Chính phủ đã ban hành 25 Nghị quyết chuyên đề về cắt giảm TTHC. Đến nay, đã thực hiện đơn giản hóa 4.219 trên tổng số 4.712 TTHC (đạt tỷ lệ 89.5%). Cải cách thủ tục hành chính (CCTTHC) trong các lĩnh vực đất đai, xây dựng, đầu tư, thuế, hải quan, bảo hiểm xã hội (BHXH), tiếp cận điện năng... đã có những bước tiến quan trọng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Cơ chế một cửa, một cửa liên thông tiếp tục được đẩy mạnh triển khai tại các địa phương. Đến nay, hầu hết các địa phương trong cả nước đã triển khai mô hình một cửa liên thông hiện đại cấp huyện. Một số địa phương đã thí điểm tổ chức các Trung tâm hành chính công cấp tỉnh, cấp huyện; tổ chức các Khu hành chính tập trung để giải quyết TTHC theo cơ chế một cửa tập trung nhằm tăng cường sự công khai, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và DN.

 Bộ máy hành chính hoạt động hiệu quả hơn, bớt trùng lắp, chồng chéo về chức năng nhiệm vụ; đầu mối các cơ quan của Chính phủ được thu gọn; cơ cấu bên trong có sự phân định rõ hơn giữa cơ quan quản lý nhà nước (QLNN) và đơn vị sự nghiệp. Hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước được nâng cao, tính thống nhất, công khai, minh bạch của nền hành chính đã được cải thiện và phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Vai trò, chức năng, nhiệm vụ của các CQHCNN được điều chỉnh phù hợp, bảo đảm QLNN và phục vụ xã hội. Phân công, phân cấp giữa T.Ư với địa phương và giữa các cấp ở địa phương đã có tiến bộ rõ rệt, nhất là phân cấp về quản lý tài chính, ngân sách, quản lý cán bộ... Quan niệm và nhận thức về vai trò, chức năng quản lý vĩ mô của Chính phủ trong nền kinh tế thị trường ngày càng rõ nét và phù hợp hơn. 

Cải cách công vụ, công chức được đổi mới và có tiến bộ. Từng bước rà soát, điều chỉnh và ban hành đồng bộ hệ thống tiêu chuẩn, chức danh công chức; tiêu chuẩn nghiệp vụ các ngạch công chức, viên chức. Xây dựng cơ cấu công chức, viên chức theo vị trí việc làm, đổi mới chế độ tuyển dụng, thi nâng ngạch công chức. Nhiều bộ, ngành, địa phương đã thực hiện thí điểm thi tuyển cán bộ lãnh đạo, quản lý.

Cải cách tài chính công đã đạt được kết quả tích cực, có chuyển biến rõ nét. Trụ sở làm việc của cơ quan nhà nước các cấp từng bước được đầu tư khang trang hơn, nhất là bộ phận một cửa cấp huyện. Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của CQHCNN ngày càng được mở rộng và phát huy hiệu quả.

Những tồn tại, hạn chế

Tuy đạt được nhiều tiến bộ nhưng so với mục tiêu cải cách thì nền hành chính nhà nước ta vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Hệ thống thể chế còn thiếu đồng bộ, chồng chéo, vẫn còn tình trạng nợ văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành pháp luật; bộ máy hành chính còn cồng kềnh, hiệu quả hoạt động chưa cao; tuy có giảm đầu mối trực thuộc Chính phủ nhưng bộ máy bên trong các bộ, tổng cục còn chưa giảm; công tác kiểm tra sau phân cấp chưa hiệu quả...

Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức đã được nâng lên so với trước nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu. Chế độ trách nhiệm của người đứng đầu và cơ chế đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức còn bất cập, hình thức; tiền lương chậm được cải cách và chưa thực sự là động lực thúc đẩy cán bộ, công chức thực thi công vụ.

TTHC ở một số lĩnh vực vẫn còn rườm rà, phức tạp; vẫn còn một bộ phận cán bộ, công chức nhũng nhiễu, tiêu cực trong giải quyết TTHC. 

Cải cách tài chính công vẫn còn những hạn chế; chính sách, pháp luật chậm được sửa đổi cho phù hợp với thực tế. Việc xã hội hóa các hoạt động dịch vụ công chậm. 

Ứng dụng công nghệ thông tin trong CQHCNN có mặt còn hạn chế. Việc hiện đại hoá công sở chưa đồng bộ, manh mún, phân tán. Kết quả đầu tư xây dựng trụ sở xã chưa đạt mục tiêu đề ra.

Phương hướng đẩy mạnh CCHC Nhà nước thời gian tới

Để công cuộc CCHC đi đến thành công, trong thời gian tới chúng ta cần tập trung làm tốt một số nội dung sau:

Tăng cường vai trò lãnh đạo của các cấp uỷ đảng, người đứng đầu các cơ quan hành chính đối với công cuộc CCHC. Phải nhận thức rõ, sâu sắc về vai trò, ý nghĩa của CCHC đối với quá trình phát triển đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, coi CCHC thực sự là một nhiệm vụ trọng tâm, có tính đột phá trong quá trình thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, đồng thời cũng phải xác định đây là việc làm thường xuyên, lâu dài. Tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành tương xứng với vai trò, tầm quan trọng của CCHC là một trong ba đột phá chiến lược. Cải cách phải có chương trình, kế hoạch, mục tiêu cụ thể, có trọng tâm, trọng điểm và phải bố trí nguồn lực thỏa đáng để triển khai thực hiện. Coi trọng công tác thông tin, truyền thông về các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về CCHC.

Phát huy dân chủ, thực hiện quyền giám sát của nhân dân đối với hoạt động của bộ máy hành chính, tăng cường lấy ý kiến người dân đối với việc xây dựng thể chế, chính sách, đánh giá tinh thần, thái độ phục vụ của cán bộ công chức, lấy sự hài lòng của người dân đối với chất lượng cung cấp dịch vụ công là thước đo hiệu quả hoạt động của cơ quan nhà nước.

Tiếp tục triển khai đồng bộ, toàn diện các nhiệm vụ, giải pháp theo Chương trình tổng thể CCHC nhà nước, tập trung vào cải cách về thể chế, TTHC, tổ chức bộ máy, công vụ, công chức, tài chính công và hiện đại hóa hành chính. Thực hiện có hiệu quả Kế hoạch tổ chức triển khai thi hành Hiến pháp 2013 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ. Xây dựng pháp luật phải bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, khả thi; chú ý việc phản hồi chính sách và thường xuyên rà soát, kiểm tra để hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật, kịp thời sửa đổi các quy định không còn phù hợp thực tiễn.

Tập trung triển khai hiệu quả Nghị quyết số 19/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, Kế hoạch đơn giản hóa TTHC trọng tâm năm 2015 và Cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại các CQHCNN ở địa phương. Các bộ, ngành, địa phương cần có các giải pháp cụ thể, thiết thực để tháo gỡ khó khăn, tạo môi trường thuận lợi nhất để thúc đẩy sản xuất kinh doanh của DN, trọng tâm là CCTTHC trong các lĩnh vực thuế, hải quan, BHXH, đất đai, xây dựng, thành lập và phá sản DN, tiếp cận điện... Triển khai thực hiện hiệu quả Đề án đơn giản hóa TTHC, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu liên quan dân cư.

Tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy các cơ quan nhà nước theo quy định của các Luật về tổ chức bộ máy nhà nước được Quốc hội thông qua theo tinh thần của Hiến pháp năm 2013. Thực hiện rà soát, loại bỏ các trùng lắp, chồng chéo chức năng, nhiệm vụ giữa các CQHCNN.

Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức viên chức, coi đây vừa là mục tiêu vừa là động lực của CCHC. Đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, công chức, hoàn thiện các quy định về chức danh, tiêu chuẩn của từng vị trí việc làm để làm cơ sở cho tinh giản tổ chức và biên chế. Tập trung triển khai tốt Nghị quyết 39-NQ/TW của Bộ Chính trị về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Tăng cường tính công khai, minh bạch trong hoạt động công vụ. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức bằng các hình thức phù hợp, có hiệu quả. Quy định rõ và đề cao trách nhiệm của người đứng đầu. Có chính sách đãi ngộ, động viên, khuyến khích cán bộ, công chức, viên chức hoàn thành tốt nhiệm vụ và có cơ chế loại bỏ, bãi miễn những người không hoàn thành nhiệm vụ, vi phạm kỷ luật.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan hành chính nhằm tăng cường công khai, minh bạch và hiệu lực hiệu quả. Từng bước hình thành Chính phủ điện tử, nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công, đáp ứng yêu cầu của người dân, DN và nâng cao hiệu quả chỉ đạo, điều hành, hoạt động của các cơ quan nhà nước. Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong quy trình xử lý công việc của CQHCNN. Tăng cường sử dụng hệ thống thư điện tử và trao đổi văn bản, tài liệu giữa các CQHCNN dưới dạng dữ liệu điện tử. Đẩy mạnh việc cung cấp các dịch vụ công trực tuyến; xây dựng và sử dụng thống nhất biểu mẫu điện tử. Khuyến khích sử dụng phương thức thuê dịch vụ công nghệ thông tin; xây dựng cổng thông tin và mạng hành chính điện tử bốn cấp.

CCHC là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài, là một trong ba đột phá chiến lược, quyết định tới sự thành công của công cuộc CNH, HĐH và hội nhập quốc tế. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ, giám sát của người dân, DN và sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, chắc chắn rằng công cuộc cải cách sẽ có bước đột phá trong thời gian tới, tăng cường hiệu lực, hiệu quả QLNN, huy động được mọi nguồn lực cho phát triển, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đưa đất nước ta phát triển nhanh bền vững, bảo đảm tốt hơn quyền, lợi ích hợp pháp của người dân và DN./.