Bác sĩ lý giải nguyên nhân gây các phản ứng sau tiêm chủng

Khi trẻ có biểu hiện như quấy khóc dai dẳng, bỏ ăn, khó thở, nhợt nhạt sau tiêm chủng… cần đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế. Ảnh: VGP/Thúy Hà

Đây là thông tin được bà Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương trao đổi với báo chí về các phản ứng sau tiêm chủng hiện nay đang ảnh hưởng đến niềm tin của các bậc phụ huynh.

Theo bà Hồng, phản ứng liên quan đến vaccine là phản ứng của từng cá thể với đặc tính vốn có của vaccine, ngay cả khi vaccine đã được sản xuất, bảo quản, vận chuyển và chỉ định chính xác.

Các phản ứng liên quan đến sai sót tiêm chủng gây ra bởi việc bảo quản, vận chuyển, chỉ định và tiêm vaccine không đúng.

Phản ứng liên quan đến lo lắng khi tiêm chủng như ngất xỉu, thở nhanh, choáng váng, chóng mặt, khó thở… Còn sự trùng hợp ngẫu nhiên là phản ứng gây ra do bệnh lý sẵn có ở trẻ. Nguyên nhân cuối cùng gây ra các phản ứng sau tiêm chủng là nhiều trường hợp không tìm được nguyên nhân.

Trong số các nguyên nhân gây ra các phản ứng sau tiêm trên, có nguyên nhân do sự trùng hợp ngẫu nhiên. Nguyên nhân này có thể dẫn tới các phản ứng nặng ở trẻ sau tiêm, thậm chí là tử vong. Theo thống kê của Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, trong 9 tháng đầu năm 2015, nguyên nhân do trùng hợp ngẫu nhiên dẫn tới các phản ứng nặng sau tiêm chủng ở trẻ chiếm 31%.

“Tuy nhiên, hiện nay dư luận đang có xu hướng không chấp nhận nguyên nhân này. Vì trước khi đưa trẻ đi tiêm, phụ huynh đều thấy con mình hoàn toàn khỏe mạnh, nhưng sau tiêm mới xảy ra các phản ứng nặng, thậm chí tử vong ở trẻ”, BS Nguyễn Thiện Hải, Phó trưởng Khoa Truyền nhiễm, BV Nhi Trung ương cho biết.

Thực tế, BS Hải giải thích, có trường hợp trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh, dị tật ở não hoặc bệnh tan máu bẩm sinh… những bệnh này khám không thể phát hiện được mà phải làm xét nghiệm hoặc có bệnh khi trẻ 7-8 tuổi mới phát hiện được như dị tật ở não… Tuy nhiên, đa số những trường hợp bị phản ứng nặng hoặc tử vong sau tiêm do trùng hợp ngẫu nhiên chủ yếu xảy ra ở vùng sâu vùng xa, vùng điều kiện kinh tế khó khăn.

Mới đây nhất, tại Khoa Truyền nhiễm, BV Nhi Trung ương, có một trẻ hơn 1 tháng tuổi phải nhập viện và được các bác sĩ chẩn đoán mắc lao nhưng khi hỏi tiền sử gia đình có ai mắc lao không thì gia đình khẳng định không ai mắc. Tuy nhiên, khi khám cho mẹ của bé thì phát hiện mẹ cũng mắc bệnh lao - BS Hải đưa thêm ví dụ ngay tại Hà Nội.

Một nguyên nhân khác gây các phản ứng nặng hoặc tử vong sau tiêm ở trẻ đó là không xác định được nguyên nhân. Nghe thì có vẻ vô lý nhưng thực tế trong 9 tháng đầu năm 2015, nguyên nhân này chiếm 2%. Đây là những trường hợp do các xét nghiệm chẩn đoán chưa làm được, hoặc do gia đình không đồng ý khám nghiệm tử thi…

Theo các chuyên gia, sau tiêm cho trẻ, các phản ứng như sưng, đau, đỏ tại chỗ tiêm, sốt là những phản ứng hoàn toàn bình thường. Song, các bậc phụ huynh phải quan sát và theo dõi trẻ sát sao sau tiêm. Khi trẻ có các biểu hiện như quấy khóc dai dẳng, bỏ ăn, khó thở, dùng hạ sốt thông thường mà không hạ hoặc có biểu hiện vân tím, chi lạnh, nhợt nhạt sau tiêm chủng… cần đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế.

Các chuyên gia cũng khuyến cáo, những trẻ có cơ địa dị ứng (khi thay đổi thời tiết khò khè) hoặc bố mẹ bị cơ địa dị ứng thì trẻ sẽ cũng có nguy cơ cao bị dị ứng cơ địa hoặc những trẻ có dị ứng với bất kỳ loại thuốc nào đã sử dụng trước đó… phải thông tin rõ ràng tới các cán bộ y tế trước khi thực hiện tiêm chủng cho trẻ.

Thúy Hà