Thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương Việt Nam-Hoa Kỳ

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng gặp Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN- Hoa Kỳ ngày 21/11/2015 tại Kuala Lumpur, Malaysia. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Đoàn Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu tham dự Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN-Hoa Kỳ lần này bên cạnh khẳng định vai trò chủ động, tích cực và có trách nhiệm của Việt Nam trong ASEAN cũng như khẳng định nỗ lực của Việt Nam góp phần đưa quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ đi vào thực chất, hiệu quả, tranh thủ sự hợp tác và hỗ trợ của Hoa Kỳ trong các lĩnh vực ASEAN và Việt Nam có lợi ích; về mặt song phương, chuyến đi của đoàn nhằm tăng cường quan hệ hợp tác Việt Nam-Hoa Kỳ, trong đó có hợp tác an ninh-quốc phòng, khoa học-công nghệ, phát triển kinh tế, thu hút đầu tư nước ngoài, triển khai các thỏa thuận thương mại tự do, trong đó có Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ thời gian qua đã đạt được những bước phát triển tích cực, theo cả về chiều rộng và chiều sâu, ngày càng thực chất và mang tính chiến lược hơn.

Về quan hệ chính trị-ngoại giao, kể từ sau chuyến thăm Hoa Kỳ của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang (7/2013) với việc xác lập khuôn khổ quan hệ đối tác toàn diện, quan hệ hai nước đạt những tiến triển mới, thực chất trên nhiều lĩnh vực, cả về song và đa phương; sự quan tâm và hiểu biết lẫn nhau ngày càng gia tăng.

Đặc biệt, trong chuyến thăm Hoa Kỳ lịch sử của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng gần đây, hai bên ký “Tuyên bố tầm nhìn chung quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ”, qua đó làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác toàn diện, định hướng quan hệ phát triển ổn định, thực chất hơn trong thời gian tới.

Về kinh tế, từ năm 2005, Hoa Kỳ đã trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Kim ngạch thương mại hai chiều tăng trưởng liên tục ở mức hơn 20% trong những năm gần đây, đạt 36,6 tỉ USD năm 2014, trong đó Việt Nam luôn xuất siêu. Tính đến hết tháng 10/2015, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đạt trên 37,34 tỉ USD, tăng 23,3% so với cùng kỳ 2014, Việt Nam xuất siêu trên 26 tỉ USD vào thị trường Hoa Kỳ.

Đầu tư trực tiếp của Hoa Kỳ vào Việt Nam tính đến tháng 2/2015 đạt 11,035 tỉ USD, xếp thứ 7 trong nhiều năm qua. Đàm phán TPP giữa Việt Nam, Hoa Kỳ và các bên liên quan đã chính thức kết thúc, đang chờ thông qua tại Quốc hội các nước thành viên.

Trong quan hệ về an ninh-quốc phòng, thời gian qua, phía Hoa Kỳ tiếp tục cử nhiều đoàn quan trọng thăm Việt Nam, nổi bật có Chủ tịch Hội đồng Tham mưu Liên quân Martin Dempsey (8/2014), Bộ trưởng Hải quân Ray Mabus... Trong chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Quốc phòng Ashton Carter (6/2015), Bộ Quốc phòng hai nước đã ký kết Tuyên bố Tầm nhìn chung về hợp tác quốc phòng Việt Nam-Hoa Kỳ. Tháng 10/2014, Hoa Kỳ tuyên bố dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam. Hai bên duy trì đối thoại chính sách quốc phòng lần thứ 6 tại Washington DC (tháng 9/2015).

Về an ninh, Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang đã thăm chính thức Hoa Kỳ (3/2015). Ngày 21/5/2014, Việt Nam cũng đã tuyên bố tham gia Sáng kiến An ninh chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt (PSI). Hai bên đang trao đổi để ký kết một số thỏa thuận nhằm tăng cường hợp tác trong lĩnh vực an ninh và thực thi pháp luật.

Hợp tác về giáo dục, du lịch giữa hai nước đang trên đà phát triển. Năm 2015, có khoảng 17.000 sinh viên, thực tập sinh Việt Nam đang theo học tại Hoa Kỳ, đứng đầu trong số các nước Đông Nam Á, đứng thứ 8 trong số các nước có nhiều sinh viên học tập tại Hoa Kỳ (năm 2006 đứng thứ 20). Trong 8 tháng đầu năm 2015, lượng khách du lịch Hoa Kỳ đến Việt Nam đạt hơn 336.800 lượt (tăng 6,2% so với cùng kỳ năm ngoái), xếp thứ 4 sau Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản.

Trong hợp tác về các vấn đề khu vực và đa phương, hai bên tăng cường phối hợp tại các diễn đàn khu vực như APEC, ARF, ADMM , LMI, EAS; trong đó có vấn đề an ninh hàng hải, Biển Đông, củng cố đoàn kết ASEAN, đề cao vai trò trung tâm của ASEAN, nâng cấp quan hệ Hoa Kỳ-ASEAN...

Ngoài ra, hợp tác trong lĩnh vực khoa học-kỹ thuật, y tế, môi trường, nhân đạo… giữa Việt Nam và Hoa Kỳ thời gian qua cũng đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Nguyễn Hoàng