Nhân rộng mô hình bác sĩ gia đình

Sau 3 năm thực hiện thí điểm triển khai dịch vụ bác sĩ gia đình tại 8 tỉnh, thành phố, hiện cả nước đã có 336 phòng khám bác sĩ gia đình, nhiều nhất là ở TPHCM và Hà Nội.

Ngành y tế đặt mục tiêu đến năm 2020, 80% các tỉnh, thành phố có phòng khám bác sĩ gia đình. Mô hình này được kỳ vọng sẽ nâng cao chất lượng khám chữa bệnh ban đầu cho người dân, từ đó góp phần giảm quá tải tại các bệnh viện tuyến trên.

Tuy nhiên, sau 3 năm triển khai, đa số người dân còn chưa biết, hoặc biết chưa đầy đủ về bác sĩ gia đình, họ là ai, họ có nhiệm vụ gì và đem lại quyền lợi như thế nào cho người dân. Thậm chí, có người còn chưa tin tưởng vào chất lượng khám chữa bệnh tại các phòng khám bác sĩ gia đình, nhiều phòng khám còn chưa có bác sĩ…

Vậy, mô hình này liệu có thực sự lý tưởng như kỳ vọng của ngành y tế? Người dân sẽ được hưởng quyền lợi như thế nào khi tham gia mô hình này?...

Mời độc giả theo dõi và gửi câu hỏi về buổi tọa đàm trực tuyến “Nhân rộng mô hình bác sĩ gia đình” tổ chức vào 14h thứ Tư, ngày 3/8, tại Cổng TTĐT Chính phủ.

Tham dự tọa đàm có các khách mời: Ông Trần Quý Tường, Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế); ông Phạm Huy Dũng, Phó Chủ tịch Hội bác sĩ gia đình Việt Nam và BS Nguyễn Ngọc Ánh, bác sĩ gia đình tại Phòng khám bác sĩ gia đình thuộc Trung tâm Y tế quận Cầu Giấy (Hà Nội).

Buổi tọa đàm được trực tuyến trên Báo Điện tử Chính phủ và truyền hình trực tiếp trên kênh truyền hình Quốc hội.

Dưới đây là nội dung buổi tọa đàm:

MC: Xin hỏi ông Trần Quý Tường, phát triển mô hình BSGĐ được ngành Y tế chọn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, vậy xin ông cho biết bác sĩ gia đình là những ai và họ có nhiệm vụ gì, thưa ông?

Ông Trần Quý Tường: Có rất nhiều định nghĩa về BSGĐ nhưng các chuyên gia Việt Nam sau khi tham khảo từ nhiều nước đã khái quát lại, theo đó BSGĐ là bác sĩ đa khoa thực hành chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân theo nguyên lý toàn diện, liên tục. Toàn diện theo nghĩa là chăm sóc sức khỏe người dân từ lúc lọt lòng đến lúc qua đời, bao gồm tiêm phòng, phòng, tầm soát bệnh. Tóm lại là BSGĐ chăm sóc toàn diện cho người dân và gắn bó với người dân nhất.

MC: Hiện nay, tại phòng khám quận Cầu Giấy có bao nhiêu BSGĐ? BSGĐ sẽ thực hiện thăm khám, tư vấn sức khỏe cho người dân ở đâu?

BS Nguyễn Ngọc Ánh: Phòng khám đa khoa Yên Hòa, trực thuộc Trung tâm Y tế quận Cầu Giấy, Hà Nội – nơi tôi đang công tác bắt đầu triển khai mô hình BSGĐ từ tháng 7 năm 2014. Hiện tại phòng khám có 12 bác sĩ trong đó có 2 bác sỹ đã được đào tạo và cấp chứng chỉ hành nghề BSGĐ. Ngoài ra có 10 bác sĩ đã được trải qua khóa đào tạo ngắn hạn về BSGĐ do Sở Y tế phối hợp với Trường Đại học Y HN tổ chức và ở TTYT Cầu Giấy cũng có 10 bác sỹ được cấp chứng chỉ hành nghề BSGĐ để chuẩn bị sẵn sàng nhập cuộc triển khai mô hình này. Khám chữa bệnh là trách nhiệm của người bác sĩ, ngoài ra, chúng tôi tư vấn và lập hồ sơ khám sức khỏe cho toàn bộ người dân đã đến khám, tư vấn và quản lý sức khỏe tại phòng khám. Ngoài khám và tư vấn tại phòng khám, chúng tôi còn tư vấn qua điện thoại cố định tại phòng khám và qua số điện thoại di động của các bác sĩ khám chữa bệnh. Có những trường hợp đặc biệt có thể đến nhà như những người già yếu, người bệnh không thể đến được phòng khám thăm khám, chăm sóc sức khỏe tư vấn thì chúng tôi có thể đến tận nơi thăm khám.

MC: Cả nước có 336 phòng khám BSGĐ, trong đó ngay tại Hà Nội đây có 90 phòng khám, tuy nhiên người dân biết đến những phòng khám này không nhiều, vậy theo ông (người đầu tiên nhen nhóm mô hình này đưa vào Việt Nam từ những năm 2000), chúng ta phải làm thế nào để người dân biết và được tiếp cận với dịch vụ của mô hình BSGĐ?

GS. Phạm Huy Dũng: Khi nói tới BSGĐ, phải gắn BSGĐ với hệ thống y tế hiện nay. Chừng nào chưa gắn với cái đó thì người dân sẽ chưa biết đến. Vậy gắn thế nào? Như bác sĩ Tường vừa nói, trước đây, khi có bệnh, ốm đau thì người dân đến tuyến y tế xã để chăm sóc sức khỏe ban đầu. Nhưng hệ thống y tế VN đã chuyển sang bước mới, tiến tới chăm sóc toàn dân và bảo hiểm y tế toàn dân.

Người có BHYT đến bác sĩ khám chữa bệnh ban đầu, kể cả đến bệnh viện cũng phải qua BSGĐ của bệnh viện đó để chăm sóc sức khỏe và bác sĩ phải chăm sóc bệnh nhân đó với tinh thần BSGĐ. Đây là “gác cổng” của bệnh viện, vì khi bệnh nhân ốm đau sẽ đến BSGĐ trước tiên để chữa, cấp cứu sau đó mới chuyển tới bệnh viện; BSGĐ phải theo dõi tình hình sức khỏe trước và trong quá trình chữa bệnh của bệnh nhân thông qua việc trao đổi với bác sĩ trong bệnh viện. Nếu một người bị mắc bệnh phải cắt dạ dày, họ đến bệnh viện có thể phải đối mặt với việc quá tải khi 5 người khác cùng đến. Nhưng nếu có BSGĐ thì BS này có nhiệm vụ hỏi các bệnh viện còn chỗ không? Nếu có thì gửi bệnh nhân vào, nếu không có thì phải gửi vào danh sách chờ của bệnh viện hoặc gửi tới dịch vụ khác. Cả thế giới, không nước nào là không có danh sách chờ, kể cả Mỹ. Và như vậy sẽ tránh được tình trạng quá tải.

Tôi cho rằng không cần chờ phải tới năm 2020 mới có 80% các tỉnh thành có BSGĐ mà năm  2017 có thể làm được ngay việc này.

MC: Bác sĩ gia đình sẽ đem lại quyền lợi như nào cho người dân?

Ông Trần Quý Tường: Nếu chúng ta triển khai, phát triển mô hình BSGĐ sẽ đem lại quyền lợi rất lớn cho người dân. Đầu tiên, người dân sẽ được tiếp cận với thầy thuốc thuận lợi nhất. Thứ 2, mô hình này sẽ chăm sóc sức khỏe toà diện cho người dân từ lúc ra đời cho đến lúc ra đi, kể cả lúc bị bệnh cũng như tư vấn phòng bệnh lúc khỏe mạnh.

Thực tế, tôi có nghe nhiều người Việt Nam mình chia sẻ và thực chất là tâm lý chung là mong muốn trong gia đình có  một người làm nghề y để mỗi khi ốm đau, bệnh tật có thể được tư vấn. Mô hình BSGĐ chính là cách giải quyết vấn đề đó. Mô hình này rất thân thiện với người dân khi có thể trả lời và tư vấn cho người dân một cách gần gũi nhất, thậm chí qua điện thoại.

Nhờ đó, người dân được khám bệnh kịp thời để phát hiện sớm các bệnh, đồng nghĩa với việc sẽ được chữa bệnh kịp thời và hiệu quả, chi phí cũng ít hơn.

Ngoài ra, người dân có thể được tầm soát một số bệnh có nguy cơ mắc như đối với phụ nữ cao tuổi dễ mắc các bệnh ung thư buồng trứng, tử cung, nam giới thì bệnh tuyến tiền liệt, ung thư phổi,…

Đối với một số bệnh mãn tính, bác sĩ gia đình sẽ giúp quản lý, tầm soát bệnh tốt hơn. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, nếu chúng ta phát triển mạnh mẽ hệ thống bác sĩ gia đình sẽ, giải quyết được 70% vấn đề sức khỏe cho người dân. Như vậy, sự đầu tư rất ít nhưng hiệu quả chúng ta nhận được rất lớn.

MC: Những bệnh như thế nào thì người dân có thể đến khám  và tư vấn tại các phòng khám BSGĐ? BHYT có chi trả cho người bệnh khi sử dụng mô hình này không?

BS Nguyễn Ngọc Ánh: BSGĐ là bác sĩ đa khoa thực hành lâm sàng, do đó tất cả mọi người dân đều có thể đến khám, tư vấn, chăm sóc và làm hồ sơ quản lý sức khỏe tại phòng khám BSGĐ.

Hiện tại, BHYT vẫn đang chi trả các dịch vụ khám chữa bệnh cho người dân có BHYT theo các quy định hiện hành nhưng về tư vấn, lập hồ sơ quản lý, hoặc đến nhà thăm khám thì BHYT vẫn chưa có quy định chi trả cho những dịch vụ đó.

MC: Tôi được biết, danh mục thuốc BHYT hiện nay chúng ta đang áp dụng theo tuyến, mà việc thành lập các phòng khám BSGĐ sẽ thực hiện từ tuyến huyện trở xuống, như vậy, có ảnh hưởng tới quyền lợi của người tham gia BHYT không, thưa ông Tường?

Ông Trần Quý Tường: Đúng là như vậy, hiện nay danh mục kỹ thuật và danh mục thuốc đang được phân theo tuyến: Tuyến xã, phường, thị trấn, tuyến tỉnh và tuyến Trung ương. Tuy nhiên theo phân loại như vậy, Bộ Y tế cũng mở ra tùy từng trường hợp, căn cứ vào năng lực chuyên môn của từng tuyến cơ sở y tế và trang thiết bị y tế thì các cơ quan y tế có thẩm quyền ví dụ như Sở Y tế các địa phương có quyền quyết định mở rộng danh mục về thuốc cũng như danh mục về kỹ thuật tại cơ sở y tế cụ thể đó. Cho nên chúng ta thực hiện phân tuyến cơ sở về cơ bản cũng không ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia BHYT vì những người tham gia BHYT đăng kí khám chữa bệnh ở những cơ sở ban đầu, những danh mục y tế quy định cũng cơ bản đáp ứng được rồi, còn nếu bệnh nặng thì phải lên tuyến trên, tuyến trên mới đáp ứng được. Trong trường hợp cụ thể, bác sĩ có tay nghề cao, có trang thiết bị tốt, có thể mở rộng danh mục do Giám đốc Sở phê duyệt.

MC: Theo ông, quyền lợi lớn nhất của người dân khi sử dụng mô hình này là gì?

GS Phạm Huy Dũng: Ở các nước tiên tiến có Luật sư riêng và BSGĐ riêng. BSGĐ cũng giống như luật sư riêng vậy, khi có vấn đề về sức khỏe có thể điện thoại, tiếp cận ngay lập tức. BSGĐ ở đây như Ban chăm sóc sức khỏe Trung ương, khi ban đó có vấn đề thì gọi điện. Như vậy, mỗi người dân VN sẽ có một BSGĐ nếu được phát triển trên toàn quốc.

MC: Có bạn đọc gửi câu hỏi: Chúng tôi có được phép chọn BSGĐ không? Chi phí cho dịch vụ này tính như nào?

Ông Trần Quý Tường: Hiện nay có  hai nhóm mô hình chính, đó mô hình BSGĐ gắn với trạm y tế xã phường, thị trấn, và mô hình phòng khám BSGĐ độc lập - tư nhân hoặc một số bệnh viện từ tuyến huyện trở xuống.

Người dân hoàn toàn có thể lựa chọn phòng khám BSGĐ mà mình cho là phù hợp, thuận tiện. Khi người dân lực chọn bất kỳ phòng khám nào, đặc biệt người dân tham gia bảo hiểm y tế sẽ có quyền được hưởng tất cả quyền lợi từ bảo hiểm y tế. Về chi phí, Bộ Y tế đang áp dụng như với mô hình xã, huyện, thị trấn. Còn với phòng khám độc lập thì dựa trên cơ sở thỏa thuận công khai, lúc đó người dân có quyền lựa chọn cho mình.

MC: Một độc giả hiện đang sử dụng mô hình này có hỏi: Tôi nghe nói BSGĐ có quyền chuyển tuyến cho bệnh nhân, tôi bị bệnh đái tháo đường, mới đây, BSGĐ khuyên tôi nên vào bệnh viện kiểm tra. Tại BV, tôi không được thanh toán BHYT đúng tuyến vì tôi không có giấy chuyển tuyến từ phòng khám đa khoa (nơi khám chữa bệnh ban đầu đăng ký theo BHYT) và BSGĐ cũng cho biết, họ chưa có quyền chuyển tuyến. Cho tôi xin hỏi thực hư vấn đề này như thế nào?

Ông Trần Quý Tường: Vấn đề chuyển tuyến BSGĐ là một vấn đề mới, thể hiện tính ưu việt của phòng khám BSGĐ. Hiện nay, Bộ Y tế quy định theo Luật Khám chữa bệnh BHYT có 4 tuyến chuyển trong BHYT: Từ tuyến cơ sở ban đầu là Trạm y tế xã, phường, thị trấn khi người dân có bệnh thì đến khám chữa bệnh, nếu trường hợp vượt khả năng chuyên môn thì chuyển lên tuyến huyện, tuyến huyện vượt khả năng chuyên môn thì chuyển lên tuyến tỉnh, tuyến tỉnh vượt khả năng chuyên môn thì chuyển lên tuyến trung ương. Đấy là tuần tự và những người có BHYT bắt buộc phải thực hiện theo trình tự như vậy thì mới được thanh toán BHYT. Đối với người dân tham gia phòng khám BSGĐ, chúng tôi đã nhiều lần khẳng định đây là một phòng khám, một cơ sở chăm sóc sức khỏe ban đầu, nhưng đã gọi là ban đầu thì phòng khám này có quyền được chuyển lên tuyến huyện và từ đấy chuyển lên tuyến tỉnh và tuyến trung ương. Đấy là tham gia chuyển tuyến thông thường. Hiện nay, 2 văn bản quan trọng của Bộ Y tế đã khẳng định và ghi nhận và có cơ sở pháp lý là Thông tư 16/TT-BYT về hướng dẫn thực hiện thí điểm phòng khám BSGĐ cũng khẳng định phòng khám BSGĐ là phòng khám tuyến y tế cơ sở và phòng khám này được ký khám chữa bệnh BHYT và được quyền tham gia các loại quyền lợi và nghĩa vụ của phòng khám như phòng khám bình thường, như vậy phòng khám cũng có quyền chuyển tuyến như bình thường.

MC: Hiện nay, các BSGĐ có quyền lợi và trách nhiệm như thế nào, thưa ông?

GS Phạm Huy Dũng: Trách nhiệm của BSGĐ gồm chăm sóc sức khỏe của số người đăng ký với bác sĩ đó. BSGĐ phải thường xuyên khám sức khỏe cho gia đình đăng ký, thậm chí phải định kỳ thăm hỏi xem sức khỏe hiện nay của họ như thế nào, dinh dưỡng ăn uống thế nào. Đến khi bệnh nhân có bệnh phải tư vấn xem liệu có thể làm được gì thì làm tối đa cho bệnh nhân. Nếu không chữa được thì cần phải biết lúc nào cần cấp cứu, bệnh viện nào tiếp nhận? Nếu chưa chuyển được thì phải chăm sóc đến khi bệnh viện tiếp nhận.

Đến khi chuyển tới bệnh viện thì BSGĐ phải theo dõi. Nếu điều trị xong thì phải chăm sóc sau khi bệnh nhân ra viện. Do đó, để đảm đương công việc, BSGĐ phải là số đông nhưng thu nhập BSGĐ hiện nay không cao. BSGĐ phải làm rất nhiều việc, thậm chí cả trị liệu tâm lý. BSGĐ cũng phải có thời gian làm tất cả những việc trên. Giữa bệnh nhân và gia đình là không có giới hạn. BSGĐ theo dõi liên tục bệnh nhân của mình. Khoảng 70-80% công việc khám chữa bệnh tại các phòng khám, do đó, chi phí cho BSGĐ không tốn kém, người dân lại cảm thấy hài lòng.

Về quyền lợi, họ có quyền được làm việc của họ yêu thích; họ được chuyển tuyến tầm cao, ví dụ bệnh nhân của họ vào Bạch Mai phẫu thuật, BSGĐ không phẫu thuật được nhưng được trao đổi về tình trạng bệnh, phác đồ điều trị… với các bác sĩ tầm cao hơn. Do đó BSGĐ có thêm kiến thức. Đồng thời, BSGĐ phải liên tục được học và cập nhật kiến thức mới nhất. Hội của chúng tôi liên tục cập nhật cho BSGĐ về kiến thức mới nhất. BSGĐ không bao giờ được ngừng học. Học ở nhà trường chỉ là nền tảng để tiếp thu ý kiến mới mà thôi.

MC: Là bác sĩ gia đình trực tiếp thăm khám và tư vấn cho bệnh nhân trong hơn 1 năm qua, xin chị chia sẻ về những khó khăn, trở ngại trong công việc của mình?

BS Nguyễn Ngọc Ánh: Tiếp lời của GS Dũng cho rằng BSGĐ thu nhập không cao, và theo tôi đã làm BSGĐ phải rất tâm huyết, yêu nghề, yêu chính những người bệnh của mình. Chính vì khi yêu nghề, yêu người bệnh thì BSGĐ mới thực hiện đúng chức năng nhiệm vụ của mình gồm: khám chữa bệnh, tư vấn, quản lý sức khỏe cho không những một người mà cho cả một hộ gia đình. Khám bệnh có thể mất thời gian nhưng thời gian tư vấn thì không có giới hạn, người bệnh còn hỏi thì bác sỹ còn phải trả lời, ở đây có sự trao đổi giữa bác sỹ và người bệnh. Ví dụ, khi ngồi khám chữa bệnh, người dân chỉ hiểu BSGĐ là người đến nhà khám bệnh hoặc có những người dân chưa biết đến mô hình BSGĐ như thế nào, rồi việc tư vấn, quản lý, lập hồ sơ quản lý vẫn chưa có quy định rõ ràng để chi trả cho người bệnh hoặc bảo hiểm chi trả cho.

MC: Việc thường xuyên được cập nhật, được trao đổi thông tin với những giáo sư đầu ngành, ví dụ như BSGĐ có quyền chuyển bệnh nhân lên tuyến trên, dưới góc độ của chị, chị thấy rằng đây là quyền lợi lớn nhất của một BSGĐ không và liệu rằng số lượng những BSGĐ như chị hiện nay đã đủ tự tin để làm những công việc đó hay chưa?

BS Nguyễn Ngọc Ánh: Câu hỏi này có sự liên quan đến nhau cũng như GS Dũng vừa đề cập. Quyền của BSGĐ là được cập nhật những cái mới nhưng theo tôi, đó còn là trách nhiệm của người BSGĐ, vì có cập nhật, có học hỏi thì mình mới có đủ năng lực, kiến thức để có thể tư vấn, quản lý sức khỏe cho người dân. Nếu mình không cập nhật những thông tin mới nhất thì có thể những bệnh này thuốc đã có rồi nhưng mình chưa biết thì sẽ không đáp ứng được nhu cầu của người bệnh, nên vấn đề này liên quan đến nhau, vừa là quyền lợi vừa là trách nhiệm của người bệnh.

MC: Việc cập nhật thông tin 2 chiều từ trên xuống và từ dưới lên có được thông suốt hay không, nhất là từ tuyến trên?

BS Nguyễn Ngọc Ánh: Đối với những cá nhân như tôi, với việc tạo điều kiện của phòng khám, của Trung tâm Y tế Cầu Giấy liên tục cho tôi đi học các lớp đào tạo như: lớp tim mạch cơ bản 3 tháng, lớp đào tạo BSGĐ 3 tháng do ĐH Y tổ chức và các khóa tập huấn ngắn ngày về BSGĐ do Sở tổ chức, tôi đã được tạo điều kiện tham gia các lớp hồi sức cấp cứu của chuyên khoa đầu ngành bên Thanh Nhàn, chúng tôi, những BSGĐ đều được tham gia hết. Bởi vì tham gia để mình biết, mình cập nhật, mình học hỏi.

MC: Trong một hội nghị trực tuyến tại 63 tỉnh thành về kế hoạch phát triển mô hình bác sĩ gia đình mới đây, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam có nhấn mạnh, cần phải thay đổi cơ chế tài chính cho tuyến y tế cơ sở, trong đó thu hút các bác sĩ giỏi về cơ sở làm việc. Rõ ràng, Chính phủ đã “mở lối đi” then chốt – vấn đề tài chính, để phát triển mô hình này, theo nhận định của ông thì sau bao nhiêu lâu nữa, ngành Y tế có thể trình Chính phủ vấn đề này?

Ông Trần Quý Tường: Trong hội nghị ngày 15/7 vừa qua về triển khai BSGĐ, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã chỉ đạo Bộ Y tế cần phải triển khai mạnh mẽ cơ chế tài chính cho tuyến y tế cơ sở để làm sao người ta yên tâm, phát triển nghề nghiệp và nâng cao chất lượng tuyến y tế cơ sở. Đây là ý kiến kịp thời và đầy đủ với ngành y tế, Bộ Y tế đang hình thành nhóm tư vấn và nghiên cứu để xây dựng và đổi mới cơ chế tài chính cho tuyến cơ sở. Bộ Y tế đang khẩn trương với các tổ chức quốc tế tham khảo mô hình nước ngoài, sớm có dự thảo đổi mới cơ chế tài chính tuyến cơ sở. Trước mắt chưa đổi mới được cơ chế tài chính này, Bộ đã chỉ đạo tại hội nghị là phòng khám gia đình ở tuyến y tế cơ sở phải triệt để thực hiện BHYT tại các cơ sở khám chữa bệnh, cơ sở y tế của tuyến y tế cấp dưới cố gắng hội đủ điều kiện, cố gắng thành cơ sở khám chữa bệnh có BHYT vì năm 2020, 90% người dân có BHYT nên tất cả cơ sở này, nếu khám chữa bệnh có thẻ BHYT thì được thanh toán, được khám chữa bệnh và được chi trả BHYT ngay tại tuyến cơ sở, giảm gánh nặng cho người dân.

Thu nhập bác sĩ ở cơ sở là vấn đề lớn. Nhưng nếu thực hiện tốt, có bệnh nhân đến nhiều và có phí của khám chữa bệnh nữa do BHYT chi trả thì nguồn thu nhập tăng thêm là đáng kể.

Quyền lợi, nếu tham gia BSGĐ có một số lượng người dân nhất định thì phòng khám BSGĐ đó có người dân chăm sóc ổn định, công việc ổn định nên lương không cao nhưng thu nhập ổn định.

MC: Ngành Y tế đặt mục tiêu đến năm 2020, cả nước có khoảng 80% các tỉnh,thành phố triển khai mô hình phòng khám BSGĐ, tuy nhiên, hệ thống trạm y tế xã phường hiện nay (nơi sẽ lồng ghép các phòng khám BSGĐ) chất lượng chuyên môn, cơ sở vật chất còn hạn chế. Vậy làm sao để việc mở rộng mô hình này đi đôi với việc nâng cao chất lượng, thưa ông?

Ông Trần Quý Tường: Như giáo sư Dũng vừa trình bày, BSGĐ phát triển mạnh mẽ trên toàn quốc sẽ đem lại rất nhiều lợi ích cho người dân. Chúng tôi cũng xin khẳng định muốn phát triển BSGĐ phải gắn kết với hệ thống y tế Việt Nam, và phát triển BSGĐ là tăng cường năng lực của tuyến bác sĩ cơ sở. Nhiều người đặt câu hỏi là tại sao chúng ta có trên 10.000 trạm y tế lại phải có BSGĐ. Chúng ta làm BSGĐ để tiếp tục tăng cường năng lực của tuyến cơ sở chứ không phải phủ nhận hay thay đổi trạm y tế xã. Trạm y tế xã làm tốt rồi thì phải làm tốt hơn nữa.

Đây là một mô hình nhiêu ưu việt, lấy con người làm trung tâm chứ không phải người bệnh làm trung tâm. Khác hẳn, vì chăm sóc sức khỏe cho con người từ lúc lọt lòng, chăm sóc từ khi khỏe tới ốm đau, cả phòng bệnh và chữa bệnh. Chúng tôi kỳ vọng, chúng ta sẽ phát triển được mô hình này.

Trong tháng 2 vừa rồi, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến có gặp Bộ trưởng Bộ Y tế Thổ Nhĩ Kỳ, nước triển khai thành công mô hình BSGĐ chuyển từ mô hình trạm y tế xã phường rất thành công. Sau khi thăm Việt Nam, Bộ trưởng Y tế Thổ Nhĩ Kỳ có nói Việt Nam hoàn toàn có thể chuyển đổi từ mô hình tuyến xã phường lên BSGĐ. Nhưng với khó khăn về nguồn lực, Bộ Y tế chuyển đổi dần dần và thận trọng để đạt được mục tiêu của năm 2020.

Tuyến y tế cơ sở của Việt Nam hiện nay rất rộng khắp đến tất cả địa phương trên toàn quốc và được các tổ chức y tế trên thế giới đánh giá Việt Nam có hệ thống y tế tuyến cơ sở tốt. Nhưng cụ thể nó vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân, cơ sở vật chất chưa đầy đủ, nguồn nhân lực còn thiếu cả số lượng và chất lượng. Một số xã phường chỉ có bác sĩ về làm việc vài buổi mỗi tuần, còn lại nằm ở tuyến huyện. Một số nơi bác sĩ ở tuyến xã là bác sĩ thực tập còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được kỳ vọng người dân. Do đó, triển khai BSGĐ là để tăng cường năng lực tuyến cơ sở.

Vừa qua, Chính phủ đã đồng ý cho Bộ Y tế vay vốn Ngân hàng Thế giới 150 triệu đô la Mỹ, đào tạo nguồn nhân lực tuyến xã phường, thị trấn làm BSGĐ và các đề án nâng cao năng lực tuyến y tế cơ sở. Bộ Y Tế kỳ vọng 2020, cơ sở vật chất của y tế xã sẽ được bổ sung và được cải thiện hơn và đặc biệt nguồn nhân lực sẽ được đào tạo chuyên môn để cho họ nắm vững hơn, người dân được bảo vệ sức khỏe tốt ngay tại cộng đồng.

MC: Chị kỳ vọng như nào vào mô hình này?

BS Nguyễn Ngọc Ánh: Là người trực tiếp khám bệnh theo mô hình BSGĐ này, tôi có kỳ vọng lớn nhất là mô hình này sẽ được triển khai rộng khắp trên tất cả các hệ thống y tế cơ sở để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh của tuyến y tế cơ sở, có như vậy mới đạt được mục tiêu giảm tải cho tuyến trên và để cho người dân được tiếp cận với các dịch vụ y tế sớm nhất và dễ dàng nhất.

Nhóm PV