Thế giới đồng thuận về ANHN và chia sẻ nỗi đau của Ba Lan

Hội nghị về ANHN được tổ chức tại Washington ngày 12 và 13/4 theo sáng kiến của Tổng thống Mỹ Obama với sự tham gia của các vị nguyên thủ quốc gia và đứng đầu Chính phủ 47 nước, đại diện của LHQ, Liên minh châu Âu và Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA). Hội nghị được tổ chức với mục đích kiểm soát chặt chẽ hơn các nguồn nguyên liệu hạt nhân để tránh việc nguồn nguyên liệu này rơi vào tay các nhóm khủng bố.

Hội nghị đã ra Tuyên bố chung và Kế hoạch hành động chung cũng như trao cho IAEA nhiều quyền hành hơn trong việc kiểm soát các nguồn nguyên liệu cũng như công nghệ hạt nhân.

Thành công của Hội nghị được dư luận đánh giá cao. Cam kết đã được đưa ra - có thể tạm coi là bước khởi đầu thuận lợi, song như thế vẫn là chưa đủ và Hội nghị thực sự thành công tới đâu lại phụ thuộc vào hành động của mỗi quốc gia, vào trách nhiệm của mỗi nước với những cam kết của mình.

Ngoài ra, Hội nghị này còn có ý nghĩa to lớn vì nó quy tụ các cường quốc hạt nhân lâu đời nhất trên thế giới - Mỹ, Pháp, Anh, Nga và Trung Quốc - cùng với Ấn Độ và Pakistan - hai quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân.

Bên lề Hội nghị, ngày 13/4, Mỹ và Nga đã ký kết một Nghị định thư mới, cam kết mỗi bên sẽ hoàn thành việc loại bỏ 34 tấn putonium ở cấp độ vũ khí vượt mức quy định của mỗi nước - số lượng đủ chế tạo 17.000 đơn vị vũ khí hạt nhân. Thông cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ có đoạn: "Nghị định thư loại bỏ plutoni là bước đi cần thiết trong tiến trình giải giáp vũ khí hạt nhân. Mỗi bên sẽ tiếp tục xúc tiến việc hoàn thành và vận hành các cơ sở để loại bỏ ít nhất 34 tấn plutonium thông qua việc sử dụng chúng làm nhiên liệu trong các lò phản ứng năng lượng hạt nhân dân sự để sản xuất điện".

Ngày 10/4, 97 quan chức cấp cao Ba Lan, trong đó có Tổng thống Lech Kaczynski  và phu nhân đã tử nạn trong vụ tai nạn máy bay thảm khốc. Đây là tổn thất lớn của nhân dân Ba Lan.

Ba Lan đã tuyên bố 1 tuần quốc tang, từ 11 - 17/4. Nhiều nhà lãnh đạo các nước trên thế giới tới Ba Lan tham dự lễ tang Tổng thống Ba Lan, trong số đó có Tổng thống Nga Medvedev, Tổng thống Mỹ Obama; lãnh đạo nhiều quốc gia và các tổ chức quốc tế đã gửi lời chia buồn sâu sắc đến Nhà nước và nhân dân Ba Lan.

Vụ tai nạn diễn ra trong bối cảnh quan hệ Ba Lan - Nga đang có nhiều thay đổi và có khả năng mở ra một khúc ngoặt mới trong mối quan hệ giữa hai nước láng giềng này. Theo nhiều chuyên gia, sau vụ tai nạn thảm khốc này, Ba Lan sẽ có các nhà lãnh đạo mới và quan hệ Ba Lan – Nga có thể được cải thiện hơn nữa.

Nguyên nhân của vụ tai nạn, bước đầu được xác minh sau khi xem xét các hộp đen, là do phi công chủ quan, không theo gợi ý từ phía sân bay.

Trong một diễn biến khác ở Đông Nam Á, cuộc khủng hoảng chính trị tại Thái Lan đã bước sang tháng thứ 2 (bắt đầu từ 12/3/2010) với chiều hướng ngày càng nghiêm trọng. Chính phủ của Thủ tướng Abhisit Vejjajiva ngày càng chịu sức ép mạnh từ phía những người biểu tình thuộc phe áo đỏ chống Chính phủ.

Tổng Thư ký ASEAN Surin Pitsuwan ngày 13/4 nói rằng cuộc khủng hoảng ở Thái Lan đang ngày càng trầm trọng và làm lung lay lòng tin trong khu vực nói chung. Đây là tuyên bố bằng lời mạnh mẽ của nhà lãnh đạo một tổ chức tuân thủ quy định chặt chẽ không can thiệp công việc nội bộ của các nước thành viên.

Tại Hội nghị Thượng đỉnh lần thứ 2 của lãnh đạo các nước BRIC (gồm Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc), được chính thức khai mạc tại thủ đô Braxilia ngày 15/4. Hội nghị đã tập trung thảo luận các vấn đề chính như tình hình kinh tế thế giới, cải cách các tổ chức tài chính toàn cầu, biến đổi khí hậu, đối thoại và hợp tác giữa các nước BRIC.

BRIC đã kêu gọi nhanh chóng cải tổ các thể chế tài chính quốc tế, như Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), để cho phép các nước đang phát triển có tiếng nói lớn hơn và nhấn mạnh rằng nhóm này (BIRIC) rất quan trọng trong việc đạt được một trật tự quốc tế mới. 

Trong bối cảnh sự phục hồi toàn cầu còn mong manh và cần các cuộc cải cách tài chính, các nước BIRIC sẽ phát đi một thông điệp rằng họ - 4 cường quốc kinh tế đang nổi- sẽ quyết tâm tăng cường đối thoại và hợp tác, cùng nhau thúc đẩy sự quản lý kinh tế toàn cầu và bảo vệ lợi ích chung của các nước đang phát triển.

Những điều này hoàn toàn có cơ sở vì BRIC chiếm gần 15% GDP thế giới, đóng góp hơn 50% vào tăng trưởng kinh tế thế giới và có hơn một nửa cư dân của hành tinh.

Lực lượng cứu hộ đang nỗ lực cứu người bị nạn. Ảnh: Reuter

Thiên tai dương như ngày càng khốc liệt với con người. Tiếp sau những vụ động đất khủng khiếp tại Haiti (ngày 12/1), tại Chile (27/2), tại Indonesia cuối tháng 3, ngày 14/4, lại xảy ra một trận động đất mạnh trên 7 độ richter tại tỉnh Thanh Hải, Tây Bắc Trung Quốc.

Trận động đất này làm hơn 1.000 người chết và mất tích, hơn 10.000 người bị thương và 85% nhà cửa tại một khu vực rộng lớn hơn của thị trấn Kết Cổ nằm gần tâm trận động đất đã bị san phẳng.

Các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã hủy một loạt chuyến công du nước ngoài để trực tiếp giải quyết hậu quả của thảm họa này. Chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào rút ngắn chương trình nghị sự dự Hội nghị thượng đỉnh nhóm BRIC và hoãn các chuyến thăm tới Venezuela, Chile. Thủ tướng Ôn Gia Bảo cũng hủy các chuyến thăm 3 nước Đông Nam Á là Brunei, Indonesia và Myanmar.

Nguyễn Chiến