Đổi mới phương thức triển khai, đưa nhanh Nghị quyết của Đảng vào cuộc sống

Ngay từ đầu, trong quá trình nghiên cứu tổng kết thực tiễn, các cơ quan này đã phối hợp chặt chẽ với ban chỉ đạo xây dựng Nghị quyết soạn thảo những quyết định, văn bản có tính khả thi, phù hợp với thực tiễn, để sau khi Trung ương thông qua Nghị quyết, có thể cụ thể hoá thành các văn bản pháp quy ngay. Đây là một phương thức triển khai Nghị quyết mới, rút ngắn đáng kể thời gian, thay vì phải học tập, quán triệt, thì lập tức triển khai Nghị quyết vào thực tiễn, không để cả nền kinh tế phải mất quá nhiều thời gian chờ đợi.

Nghị quyết về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN) là bước tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương VI khoá X năm 2008 về phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Nghị quyết mới đi vào cuộc sống được 4 tháng, nhưng rà soát lại các hoạt động của bộ máy Nhà nước bao gồm Quốc hội và Chính phủ, có thể nhận thấy sự chuyển biến tích cực qua các hoạt động được triển khai đồng bộ, khẩn trương nhằm thể chế hoá đường lối, chủ trương của Đảng, thể hiện ở việc hoàn thiện chính sách về phân bổ nguồn lực và cải thiện môi trường đầu tư.

Nghị quyết đã chú trọng đặc biệt tới việc phát triển đồng bộ các yếu tố thị trường và hình thành các loại thị trường. Nghị quyết chỉ rõ yêu cầu phải thực hiện nhất quán cơ chế giá thị trường bảo đảm tính đúng, đủ và công khai, minh bạch các yếu tố hình thành giá hàng hoá và dịch vụ, không lồng ghép các chính sách xã hội trong quá trình xây dựng giá hàng hoá và giá dịch vụ. Đẩy mạnh việc hoàn thiện các thể chế, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và phát huy đầy đủ vai trò của các hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng trong nền kinh tế. Nghị quyết cũng đề ra các giải pháp đẩy mạnh phát triển thị trường chứng khoán nhằm giảm vốn huy động thông qua các tổ chức tín dụng và xác định việc tiếp tục cơ cấu lại các tổ chức tín dụng giai đoạn 2 để xoá bỏ sở hữu chéo trong hệ thống ngân hàng, giảm tỉ lệ nợ xấu của các tổ chứ tín dụng về tương đương với chuẩn mực quốc tế.

Định hướng này của Nghị quyết đã được các cơ quan Nhà nước liên quan như Quốc hội và Chính phủ triển khai rất khẩn trương. Cuối tháng 6/2017, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, và Chính  phủ đã thông qua Đề án Cơ cấu lại các tổ chức tín dụng giai đoạn 2. Đồng thời ngay trong tháng 8/2017, Chính phủ cũng đã đưa vào hoạt động thị trường chứng khoán phái sinh để từng bước phát triển thị trường tài chính ổn định, lành mạnh, bảo đảm cân bằng giữa thị trường tiền tệ và thị trường vốn, giảm sức ép cung ứng vốn đối với các tổ chức tín dụng giữa thị trường trái phiếu Chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp để đáp ứng huy động vốn trung và dài hạn của nền kinh tế.

Nghị quyết đặc biệt quan tâm đến việc thể chế hoá các yêu cầu bảo đảm cho phát triển bền vững trên cơ sở sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn lực hạn hẹp của quốc gia cho phát triển kinh tế xã hội. Yêu cầu hoàn thiện hệ thống quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn, tuân thủ nguyên tắc thực hiện quy hoạch từ trung ương xuống địa phương, từ tổng thể đến chi tiết, quy hoạch địa phương phải tuân thủ quy hoạch cấp quốc gia. Nghị quyết cũng chỉ rõ quy hoạch phải là công cụ có hiệu quả để Chính phủ quản lý điều hành phát triển kinh tế xã hội, giữ vai trò định hướng sự phát triển, đảm bảo tính công khai, minh bạch và tạo điều kiện thuận lợi để thu hút các nguồn lực từ mọi thành phần kinh tế vào đầu tư phát triển đất nước.

Trên cơ sở đó, các cơ quan của Quốc hội đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và Chính phủ hoàn thiện Luật Quy hoạch, và chuẩn bị xây dựng Luật Phát triển đô thị. Tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khoá XIV, Quốc hội đã thảo luận lần thứ 2 về Luật Quy hoạch trên cơ sở định hướng của Nghị quyết. Qua đó, Quốc hội thống nhất với Chính phủ chuyển việc thông qua Luật Quy hoạch sang kỳ họp thứ 4 để làm rõ thêm một số vấn đề về phát triển bền vững và sử dụng hiệu quả nguồn lực đất nước, tránh tình trạng chồng chéo và cơ chế xin cho trong thực hiện quy hoạch. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã giao cho các cơ quan chức năng xây dựng đề cương và các vấn đề lớn của Luật Phát triển đô thị, dự kiến trình Quốc hội xem xét lần đầu vào kỳ họp thứ 5 (tháng 5/2018) trên cơ sở tiếp thu những thành quả của Luật Quy hoạch, để từng bước hoàn thiện hệ thống pháp luật về quy hoạch nói chung và phát triển đô thị nói riêng.

Đây chính là hoạt động triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương từ các cơ quan của Quốc hội và Chính phủ một cách nghiêm túc, sáng tạo và có trách nhiệm.

Nghị quyết Hội nghị trung ương lần này cũng đã xác định rõ kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể cùng với kinh tế tư nhân là nòng cốt để phát triển một nền kinh tế độc lập, tự chủ. Cùng với đó, Nghị quyết làm rõ những quan điểm về nền kinh tế độc lập, tự chủ trong bối cảnh mới. Một nền kinh tế độc lập trong quá trình thực hiện đa phương hoá, đa dạng hoá trong hợp tác kinh tế quốc tế là một nền kinh tế phản ứng nhanh nhạy trước các diễn biến bất lợi của kinh tế thế giới, bảo vệ được lợi ích quốc gia, dân tộc, giữ vững ổn định chính trị, xã hội trong nước. Độc lập tự chủ trong hội nhập kinh tế quốc tế được Nghị quyết chỉ rõ chính là nâng cao năng lực phòng ngừa, giải quyết tranh chấp thương mại và đầu tư quốc tế để bảo đảm quyền lợi hợp pháp, chính đáng của doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam trong quá trình phát triển; nhưng đồng thời cũng bảo đảm sự đối xử bình đẳng của các doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế khác, bao gồm cả doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên thị trường Việt Nam.

Cùng với việc xây dựng Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương, chúng ta cũng đã tiến hành song song việc xây dựng các văn bản pháp quy như luật, pháp lệnh, và các đề án cơ cấu lại các lĩnh vực yếu kém của nền kinh tế, như vấn đề sử dụng nguồn lực trong quy hoạch, vấn đề xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, phát triển thị trường chứng khoán phái sinh… đã rút ngắn quá trình triển khai để Nghị quyết đi vào cuộc sống, và xử lý ngay được các tồn tại yếu kém đã nêu trong Nghị quyết.

Với tư duy mới, cách làm mới như những tháng vừa qua, chúng ta hoàn toàn có quyền tin tưởng rằng Nghị quyết của Đảng về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa sẽ sớm biến thành những văn bản pháp quy của cơ quan quản lý Nhà nước, tạo thành lực đẩy cho nền kinh tế phát triển.

TS. Nguyễn Đức Kiên-Thanh Thủy

*****
(1) Ngày 3/6/2017, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành 3 Nghị quyết của Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII, gồm:

- Nghị quyết số 10 về phát triển kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa;

- Nghị quyết số 11 về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa;

- Nghị quyết số 12 về tiếp tục đổi mới, cơ cấu lại và nâng cao hiệu quả của doanh nghiệp Nhà nước.

Đây là bước cụ thể hoá Nghị quyết của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII trên cơ sở tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết về kinh tế tư nhân và đổi mới doanh nghiệp Nhà nước.

Kỳ tới: Phát triển kinh tế tư nhân: Bước chuyển nhịp nhàng từ nhận thức đến hành động